--=REKLAMA=--

J2.5

Pierwsze kroki z Joomla!/Wersja do druku

Z Joomla!WikiPL

Wersja Zwiastun (dyskusja | edycje) z dnia 03:24, 7 gru 2013

(różn.) ← poprzednia wersja | przejdź do aktualnej wersji (różn.) | następna wersja → (różn.)



Pierwsze kroki z Joomla!/Wersja do druku

Całość tekstu jest objęta licencją JEDL - Joomla! Electronic Documentation License v 1.0



 
 


Spis treści

  1. Wprowadzenie
  2. Spolszczenie Joomla!
  3. Szablony
  4. Kategorie
  5. Artykuły
  6. Menu
  7. Komponenty
  8. Moduły
  9. Elektroniczna Licencja Dokumentacji Joomla!

Wprowadzenie

Spis treści

Wprowadzenie

Ta seria dokumentów jest wprowadzeniem dla osób, które wcześniej nie korzystały z Joomla! i chcą opanować jego obsługę.

Które wersje Joomla! są aktualnie zalecane ?

Aktualnie istnieją dwie powszechnie używane i zalecane wersje Joomla:

  • Joomla 2.5 Wersja 2.5 (wersja wspierana długotrwale (LTS), zastąpiła wcześniejsze wersje 1.6 i 1.7) wydana w styczniu 2012. Aktualne wydanie: Joomla 3.8.2
  • Joomla 3.1 Wersja 3.8.6 (wersja wspierana krótkotrwale (STS), wyprzedza wydanie Joomla 3.5 - planowane na marzec 2014.)

Między tymi wersjami istnieje wiele podobieństw, ale są też różnice. Ten poradnik jest poświęcony Joomla! Joomla 2.5

Dla kogo jest ta seria samouczków

Ta seria samouczków przeznaczona jest dla osób, które chcą korzystać z Joomla! Skupiamy się w niej na:

  • użytkownikach z niewielkim doświadczeniem komputerowym
  • użytkownikach, którzy wykorzystują Joomla do obsługi niewielkiej strony internetowej (np. klubu, stowarzyszenia, małej firmy, parafii, itp.)

Zobacz także Brak innych artykułów o różnych wersjach Joomla!.Brak innych artykułów o różnych wersjach Joomla!.


Zrozumieć Joomla!

Aby zrozumieć, jak Joomla działa, pomyśl o Joomla jak o systemie operacyjnym swojego komputera (OS), np. Microsoft Windows, Apple Mac OS czy Linux.

Podstawowe podobieństwo polega na tym, że ani system operacyjny, ani Joomla! nie są przeznaczone do bezpośredniego używania. Aby coś pożytecznego zrobić na swoim komputerze, musisz posiadać aplikacje osadzone w systemie operacyjnym. W Joomla! musisz posiadać rozszerzenia. Podobnie, jak system operacyjny posiada kilka wbudowanych aplikacji, tak i Joomla posiada kilka wbudowanych rozszerzeń, które wykonują najważniejsze zadania.

Dalsze różnice i podobieństwa można znaleźć w tabeli poniżej.

Tabela porównawcza

Joomla! w porównaniu z systemami operacyjnymi (np. Microsoft Windows, Apple Mac OS lub Linux)
Koncepcja Joomla! Koncepcja systemów operacyjnych
Rozszerzenia Dodane aplikacje (np. Word, Chrome, Music Player, Photoshop)
Rdzenne rozszerzenia Wbudowane aplikacje (np. Przycisk Start, Wygaszacz Ekranu, Wyszukiwarka plików)
Baza danych System plików (jeden typ plików)
System plików System plików (inny system plików)
Przeglądanie stron Korzystanie z aplikacji (dodanych lub wbudowanych)
Aktualizacja Joomla! Instalacja aktualizacji twojego systemu operacyjnego (poprawiających bezpieczeństwo i usuwających usterki)
Migracja między wersjami Joomla! Instalacja nowej wersji systemu operacyjnego
(np. przejście z MS Windows XP do MS Windows 7)


Co będzie potrzebne

Zainstalowana kopia Joomla!

W wielu partiach tego kursu potrzebna Ci będzie witryna Joomla. Możesz wprawdzie uczyć się, czytając kolejne materiały, ale nie ma lepszego sposobu uczenia się, niż praktyczne doświadczenia. Oto możliwości:

  • Zainstaluj Joomla! (z przykładowymi danymi) na swoim komputerze. Taką instalację nazywa się często lokalną. Zainstalowanie Joomla! z przykładowymi danymi pozwala poznać i zrozumieć działanie Joomla, zanim stworzysz swoje pierwsze treści. To dobre rozwiązanie dla nowicjuszy.
  • Zainstaluj Joomla (z przykładowymi danymi) na serwerze internetowym. Taką instalację określa się czasem jako zdalną. Zainstalowanie przykładowych danych pozwala poznać i zrozumieć działanie Joomla, zanim stworzysz swoje pierwsze treści. To dobre rozwiązanie dla nowicjuszy.
  • Skorzystaj z istniejącej witryny. Jeśli zamierzasz dodawać treści do istniejącej witryny, a nie masz zbytniego doświadczenia komputerowego, to nie jest dobry pomysł. Ale - praktykując pod okiem doświadczonego administratora - szybciej opanujesz podstawowe umiejętności.

Alternatywnie

  • Skorzystaj z instalacji demo. Niektóre hostingi lub skrypty instalacyjne oferują demonstracyjne wersje instalacji Joomla. Możesz w nich dokonywać zmian, ale nie będą one trwałe, bo w regularnych odstępach czasu przywracana instalacja jest "odświeżana" - przywracana jest jej oryginalna zawartość.
  • Instalacja jednym kliknięciem. Niektóre hostingi oferują instalowanie popularnych programów obsługi witryn (Joomla, WordPress, i inne) "jednym kliknięciem.

Pierwsze kroki

Czego można się spodziewać

Kurs wprowadzający opiera się na szczegółowych praktycznych instrukcjach dodawania, zmieniania i manipulowania zawartością witryny. Zawiera też ogólne informacje o Joomla!, których celem jest ukierunkować samodzielne poznawanie i ćwiczenia z Joomla!. W przewodnikach z tej serii skupiamy się na praktycznych wskazówkach, a gdy proponowane zadania wymagają czasem większej wiedzy - odsyłamy do opracowań dostępnych w dokumentacji.

Tematy

Kurs podzielony jest na kilka części, jak widać w menu nawigacyjnym na górze strony. Sugerujemy zachowanie proponowanej kolejności poznawania Joomla (tematy od lewej do prawej), ponieważ każda część będzie kontynuacją poprzedniej. Alternatywnie można przejść w prawo do części zawierającej poszukiwane informacje..

Zapamiętaj

Jeśli nie wiesz, czego dotyczy temat albo nie rozumiesz zastosowanego w opisie terminu, zawsze możesz sprawdzić jego znaczenie w naszym słowniku.

Tematy

Poniższe tematy odpowiadają kluczowym składnikom witryny Joomla. Stanowią one fundament, na którym można budować swoją witrynę Joomla i wiedzę o Joomla.

Szablony

Szablony kontrolują wygląd witryny Joomla! Są sposobem integracji treści (artykułów) i aplikacji (modułów) z konkretnym widokiem. Szablony decydują o tym, jak witryna Joomla prezentuje się użytkownikom.

Kategorie

Każda część witryny tworzonej za pomocą Joomla czy innego typu CMS potrzebuje sposobu logicznego prezentowania i przechowywania zawartości. Najczęściej stosowaną metodą jest porządkowanie treści według kategorii i podkategorii. Joomla! udostępnia wiele rożnych sposobów wyświetlania i korzystania z klasyfikowanych w kategoriach treści. Ta część kursu będzie wprowadzeniem do korzystania z kategorii Joomla.

Artykuły

Artykuły są najbardziej podstawowym rodzajem treści w każdej witrynie zarządzanej przy pomocy Joomla. Każdy musi znać podstawy ich tworzenia i edycji. Ta część kursu pomoże ci zrozumieć wewnętrzne mechanizmy artykułów Joomla oraz ich integrację z witryną internetową.

Menu

Każda strona internetowa ma jakiś rodzaj systemu nawigacyjnego czy menu. Mogą one występować w różnych formach, ale wszystkie spełniają tę samą funkcję. Kurs wyjaśni, jak za pomocą menu można zarządzać treściami witryny.

Moduły

Jak się już dowiedzieliśmy, rozszerzenia i i wbudowane rozszerzenia są jak programy komputerowe (np. Word, Excel, Photoshop, Wygaszacz ekranu, Wyszukiwarka plików). Moduły są niewielkimi rozszerzeniami Joomla. Wyświetlanie modułów zależy od szablonu oraz pozycji menu.

Podsumowanie

Po przerobieniu wszystkich tematów samouczka będziesz w stanie stworzyć prostą witrynę internetową.

Podsumowując wszystko

  • Szablony kontrolują wygląd witryny opartej na Joomla!.
  • Kategorie tworzą hierarchię organizacyjną porządkującą zawartość witryny internetowej.
  • Artykuły są głównym typem zawartości witryny internetowej.
  • Menu zapewnia metody przeglądania i korzystania z witryny internetowej.
  • Moduły stanowią narzędzie łączące treści witryny internetowej (artykuły) z rozszerzeniami (aplikacje), niezależnie od tego, czy są rdzenne, czy zainstalowane dodatkowo.
Przejdź do Spolszczenie Joomla! →

Następny krok

Tutaj znajdziesz więcej informacji o Joomla

Spolszczenie Joomla!

Wprowadzenie

Po pomyślnej instalacji Joomla! instalator składa nam gratulacje i zaprasza do złożenia wizyty w witrynie lub na zapleczu. Będzie to zapewne wyprawa ciekawa, zwłaszcza jeśli do instalacji systemu użyty zostanie Joomla! po polsku (joomla_in_pl-PL_2.5.5-stable-full-package.zip) z przykładowymi danymi, wydawany przez Polskie Centrum Joomla!. Jeśli jednak użyjesz do instalacji pakietu oficjalnego, wydanego przez Projekt Joomla!, system przemawiać będzie w języku angielskim, co wcale nie znaczy, że wyprawa będzie mniej pasjonująca. Chyba że jest Ci język angielski bardzo obcy.

Tak czy owak, bez pełnego spolszczenia Joomla! raczej się nie obejdzie, chociażby przez wzgląd na odbiorców witryny oraz współpracowników.

Oryginalny Joomla! wydawany jest w języku angielskim. Zaraz po instalacji powinniśmy więc zainstalować rozszerzenie, które będzie tłumaczyć etykiety i komunikaty ekranowe na język polski. Takie rozszerzenia nazywamy pakietami językowymi.

Instalacja i skonfigurowanie spolszczenia nie wystarczy jednak, aby wszystko w Joomla było po polsku. Nawet jeśli nie instalujemy przykładowych danych, instalator umieszcza w bazie danych nieco treści domyślnych - główne menu witryny, startową pozycję menu, moduł Logowanie, moduł Ścieżka powrotu oraz domyślne kategorie artykułów i pozycji komponentów (doniesień, kontaktów, reklam, zakładek). Ich spolonizowanie to zabiegi w gruncie rzeczy kosmetyczne, ale stanowiące czasem - zwłaszcza dla nowicjuszy - niełatwą zagadkę. Zobaczmy, jak się z tym pierwszym zadaniem skutecznie uporać.

Spolszczenie Joomla obejmuje:

  • instalację polskiego pakietu językowego - krok 1,
  • ustawienie języka polskiego jako domyślnego języka witryny i zaplecza - krok 2,
  • konfigurację wizualnego edytora kodu HTML - TinyMCE - krok 3,
  • zmiany tytułów i nazw domyślnych elementów treści - krok 4.

Rzut oka na witrynę

Najpierw odwiedźmy witrynę.

25 inst j pol nowa witryna.png

Nie instalowaliśmy przykładowych danych, więc nie ma co zbytnio oglądać, ale jedno oczywiste spostrzeżenie można uczynić: gdziekolwiek nie spojrzymy, mamy język angielski. Zainstalujmy język polski i zobaczmy, co się zmieni.


Krok 1

Instalacja pakietów językowych

Dawniej trzeba się było nieco nabiedzić, aby odszukać i zainstalować najnowsze pakiety języka polskiego czy innych. Począwszy od wydania 2.5.7 zadanie to stało się banalnie proste, bo menedżer rozszerzeń Joomla! został wzbogacony o dodatkową funkcję - instalację języków „jednym kliknięciem”.

Pierwsze logowanie na zaplecze

Wpisz w przeglądarce adres swojej witryny i - po ukośniku - słowo administrator, czyli np.

  • www.twojadomena.pl/administrator - do strony na serwerze internetowym,
  • localhost/testowa/administrator - do strony zainstalowanej w komputerze lokalnym.

Wyróżnione fragmenty ścieżki trzeba zastąpić nazwami odpowiednimi do Twojej instalacji Joomla!

25 logwanie na zaplecze.png

Nawet jeśli nie znasz angielskiego, domyślasz się, że w polu Username trzeba wpisać swoją nazwę użytkownika, najpewniej domyślne admin, w polu Password trzeba wpisać hasło (pewno także admin), a następnie nacisnąć przycisk Log in. Tak banalnie łatwą nazwę i hasło usprawiedliwia jedynie testowy charakter naszej witryny. W instalacji „wdrożeniowej” czy „produkcyjnej” zadbamy o bezpieczne dane logowania już podczas instalacji systemu.

O tym, że zaplecze przywita nas angielszczyzną nie musimy pewno nawet wspominać.

Wywołanie strony instalatora

Aby przejść na stronę instalatora rozszerzeń, wybierz z górnego rozwijalnego menu pozycję Extensions / Extension Manager.

25 inst j pol wybierz menu.png

Instalacja języka „jednym kliknięciem”

Na stronie menedżera rozszerzeń klikamy zakładkę Install languages.

25 inst j pol instalacja.png

W efekcie znajdziemy się na stronie instalatora języków, na której wyświetlana jest lista dostępnych tłumaczeń Joomla!. Odszukujemy język polski (jest na drugiej stronie), zaznaczamy pole wyboru obok jego nazwy i klikamy w przyborniku ikonę Install.

Po chwili powinien pojawić się komunikat o pomyślnym zainstalowaniu pakietu. Należy się z nim zapoznać, bowiem może zawierać ważne informacje.

25 inst j pol instal sukces.png

Komunikat o zainstalowaniu pakietu językowego informuje nas, że zainstalowany został również język polski edytora TinyMCE, oraz instruuje, by skonfigurować obsługę języka w opcjach dodatku TinyMCE.

Zauważ, że instalacja języka nie spowodowała zmiany sposobu wyświetlania etykiet na zapleczu Joomla!. Zainstalowany język trzeba jeszcze skonfigurować jako domyślny język witryny i zaplecza administracyjnego.

Krok 2

Konfiguracja domyślnego języka witryny i zaplecza

Ustawienie domyślnego języka witryny

25 inst j pol ustaw.png

Konfiguracji domyślnego języka witryny i zaplecza dokonujemy na stronie menedżera języków. Aby przejść na tę stronę, wybieramy z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Extensions / Language Manager.

25 inst j pol ustaw front.png

Znajdziemy się na pierwszej z czterech kart, udostępniających narzędzia do zarządzania językami. Do przemieszczania się między kartami służą zakładki menu lokalnego umieszczonego pod tytułem strony.

Na pierwszej karcie ustawiamy domyślny język witryny. W tym celu wystarczy kliknąć gwiazdkę w kolumnie Default w wierszu z danymi języka, który chcemy ustawić jako domyślny, czyli - w naszym przypadku - języka polskiego.

25 inst j pol ustaw front1.png

Kliknięcie gwiazdki spowoduje, że jej kolor zmieni się na pomarańczowy, a pod menu lokalnym zostanie wyświetlony komunikat informujący, że ustawiono język jako domyślny oraz że ustawienie to nie ma wpływu na ustawienia użytkowników, którzy wybrali określony język w swoich profilach. Ponadto z komunikatu dowiadujemy się, że w przypadku, gdy konfigurujemy witrynę wielojęzyczną, należy również utworzyć i opublikować domyślny język witryny jako język treści.

Efekt ustawienia języka polskiego można sprawdzić w witrynie. W tym celu kliknij w prawym górnym rogu ekranu odnośnik View Site (Zobacz witrynę).

25 inst j pol witryna po.png

Jak widać na ilustracji, w kilku miejscach angielskie etykiety zostały wymienione na polskie. Ale w kilku innych nadal pozostały teksty angielskie.

Ustawienie domyślnego języka zaplecza

25 inst j pol ustaw zapl.png

Konfiguracji domyślnego języka zaplecza dokonujemy na drugiej karcie. Aby się na nią dostać, klikamy najpierw zakładkę Installed Administrator. Aby ustawić jako domyślny język zaplecza język polski możemy, jak poprzednio, kliknąć gwiazdkę w kolumnie Default albo zaznaczyć pole opcji przy nazwie języka, a następnie kliknąć ikonę Default w przyborniku w prawym górnym rogu ekranu. Oba sposoby przyniosą dokładnie taki sam efekt - spowodują ustawienie języka polskiego jako domyślnego języka zaplecza, o czym zostaniemy powiadomieni stosownym komunikatem. Zwykle nastąpi też zamiana angielskich etykiet ekranowych na polskie.

Ikona informacja.png
 Informacja

 Zdarza się czasem, że mimo ustawienia języka polskiego jako domyślnego języka zaplecza, nie następuje spodziewana zamiana etykiet ekranowych na polskie. W takim przypadku wystarczy się wylogować z zaplecza i zalogować ponownie.


25 inst j pol ustaw zaple1.png

Symbolem informującym, że dany język został ustawiony jako domyślny jest pomarańczowa gwiazdka w wierszu z danymi języka.

Krok 3

Konfiguracja języka edytora TinyMCE

Aby zakończyć proces polonizowania interfejsu Joomla 2.5, musimy jeszcze skonfigurować język domyślnego edytora. Pliki językowe edytora zostały już zainstalowane, o czym zostaliśmy poinformowani w komunikacie, jaki wyświetlił się po zainstalowaniu polskiego pakietu językowego. Pozostaje nam więc jedynie dokonać odpowiednich ustawień w opcjach konfiguracyjnych edytora.

Najpierw jednak zobaczmy, jak edytor TinyMCE prezentuje się tuż po zainstalowaniu Joomla!. W tym celu wybierz z menu np. pozycję Artykuły/Artykuły/Utwórz artykuł.

25 inst j pol edytor zobacz.png

Jak widać na ilustracji, etykiety opisujące narzędzia edytora wyświetlane są w języku angielskim.

25 inst j pol edytor przed.png


Nie będzie to wprawdzie stanowić zbytniej przeszkody w korzystaniu z edytora, bo znaczenie dostępnych narzędzi dość dobrze ilustrują ikony, ale gdy zechcemy skorzystać z opcji edytora kryjących się w oknach dialogowych, język angielski może sprawiać kłopot.

25 inst j pol edytor przed1.png


Aby skonfigurować edytor TinyMCE, przejdź na stronę Rozszerzenia/Dodatki.

25 inst j pol dodatki wybie.png

Wyszukanie dodatku, który chcemy skonfigurować, ułatwiają filtry nad tabelą z wykazem dodatków. Skorzystajmy z filtru typu, w którym zaznaczamy pozycję editors.

25 inst j pol edytor wybi f.png

Dziwisz się, że mimo ustawienia języka polskiego domyślnym językiem zaplecza, pozycje na tej liście noszą angielskie nazwy? Dzieje się tak, ponieważ nazwy typów dodatków pochodzą od nazw katalogów, w których zostały zainstalowane.

Zastosowanie filtru spowoduje, że lista zostanie ograniczona tylko do dodatków z grupy edytory (editors).

25 inst j pol edytor wybier.png

Kliknij nazwę Edytor - TinyMCE lub zaznacz pole wyboru przy nazwie edytora i kliknij w przyborniku ikonę Dostosuj. Znajdziesz się na stronie edytora ustawień dodatku TinyMCE.

25 inst j pol edytor dostos.png

Z gąszcza ustawień interesuje nas przede wszystkim skonfigurowanie opcji odpowiedzialnych za język edytora. Przy okazji dokonamy również zmiany trybu pracy edytora na rozszerzony.

Opcje języka edytora

Język edytora możemy ustawić na dwa sposoby:

  • zdecydować się na automatyczny wybór języka,
  • określić język „na sztywno”, wpisując kod języka, np. pl, en, fr.

Jeśli zdecydujemy się na pierwszą opcję, musimy mieć pewność, że mamy zainstalowane pliki językowe edytora TinyMCE do wszystkich języków zainstalowanych w witrynie. Jeśli któregoś z języków będzie brakować, a jakiś operator ustawi sobie ten język jako domyślny, próby uruchomienia stron, na których wywoływany jest edytor, zakończą się niepowodzeniem. Bezpiecznej zatem wydaje się ustawić konkretny język, wpisując jego kod. Oznaczenie kodu języka musi być zgodne ze standardem ISO 639. Opis standardu znajdziesz na stronie http://www.iso.org/. Prościej jednak sprawdzić w katalogu /language swojego Joomla!, jakie języki zostały zainstalowane. Pierwsze dwa znaki w nazwach katalogów z plikami językowymi to właśnie oznaczenia języka zgodne z ISO 639.

Opcje trybu pracy edytora

Skoro już konfigurujemy edytor TinyMCE, to warto od razu dokonać zmiany domyślnego trybu pracy edytora na rozszerzony. Zmiany dokonujemy w pierwszej grupie opcji podstawowych. Ustawiony tu tryb pracy edytora TinyMCE decyduje o możliwościach, jakie otrzymają do dyspozycji użytkownicy.

25 inst j pol edytor efekt2.png

Tryb prosty udostępnia tylko kilka najbardziej podstawowych opcji formatowania tekstu (pogrubienie, pochylenie, podkreślenie, przekreślenie lista nieuporządkowana i numerowana, cofnij, ponów, wyczyść kod).

Tryb wzbogacony ustawiony jest domyślnie i - jak wskazuje nazwa - jest bogatszy w narzędzia, ale w tym zestawie brakuje np. narzędzi do tworzenia i konfigurowania tabel, narzędzia do osadzania mediów, więc rzadko wystarcza autorom i redaktorom.

Z tego powodu w konfiguracji edytora TinyMCE ustawiamy zwykle tryb rozszerzony. Po zapisaniu zmienionych ustawień warto sprawdzić, czy wprowadzone zmiany przyniosły oczekiwany skutek. Wywołajmy jeszcze raz stronę Artykuły/Utwórz artykuł.

25 inst j pol edytor efekt.png


Tym razem, jak widać, edytor oferuje spory zestaw narzędzi, a etykiety przetłumaczone są na język polski.

Krok 4

Zmiany tytułów i nazw domyślnych elementów treści

Jak wspominaliśmy we wprowadzeniu, instalator Joomla! umieszcza w bazie danych nieco domyślnych treści w domyślnym języku angielskim. Niektóre z nich, np. tytuły domyślnych kategorii, możemy chwilowo pozostawić - zmienimy je, gdy będziemy budować własną strukturę treści witryny. Inne, widoczne tylko na zapleczu (nazwy menu) możemy zupełnie zignorować (osobiście nie lubię pozostawiać żadnych zbędnych „kwiatków”). Musimy natomiast zmienić teksty widoczne w witrynie - nazwy modułów, nazwy pozycji menu, anglojęzyczne elementy szablonu, jeśli zamierzamy korzystać z domyślnego szablonu witryny. Zajmijmy się nimi kolejno.

Zmiana tytułu domyślnej pozycji menu i strony startowej

Domyślna pozycja menu, albo inaczej - pozycja startowa jest niezbędna, aby uruchomić witrynę. Dlatego instalator tworzy nam tę pierwszą startową pozycję i nadaje jej tytuł Home.

25 inst j pol krok6 0.png

Aby zmienić tę nazwę na polską, musimy się dostać do projektanta pozycji menu. Wybierz z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Menu/Main menu.

25 inst j pol krok6 1.png

Następnie kliknij tytuł jedynej na razie pozycji menu, aby otworzyć jej edytor.

25 inst j pol krok6 2.png

Na stronie edytora w polu Tytuł menu w miejsce słowa Home wpisujemy np. Start oraz usuwamy słowo home z pola Alias. Alias to zastępcza, umowna nazwa pozycji, wykorzystywana w adresach internetowych. Nie może zawierać spacji, ani znaków narodowych. Możemy wprawdzie wpisać alias, ale nie jest to konieczne. Joomla! utworzy go automatycznie z tytułu pozycji menu podczas zapisywania zmian.

Aby zapisać wprowadzone zmiany, klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.

25 inst j pol krok6 3.png

Sprawdźmy na stronie startowej witryny, czy wprowadzona zmiana przyniosła spodziewany skutek.

25 inst j pol krok6 4.png

Jak widać, zmienił się zarówno tytuł pozycji w bocznym menu, jak i tytuł strony. Ale słowo Home pozostało nam jeszcze w module Ścieżka powrotu. Przy okazji zwróćmy uwagę, że po instalacji pozostały nam jeszcze angielskie tytuły modułów Main Menu oraz Login Form.

Zmiana domyślnych tytułów modułów

Aby zmienić te tytuły na polskie, musimy przejść na stronę menedżera modułów.

25 inst j pol krok6 5.png

W tym celu wybierz z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Rozszerzenia / Moduły.

25 inst j pol krok6 6.png

Umiemy już zmieniać tytuły pozycji - przed chwilą zmienialiśmy tytuł startowej pozycji menu. Klikamy kolejno tytuł każdego z modułów i zastępujemy angielskie słowa w polu Tytuł modułu na polskie odpowiedniki.

  • Breadcrumbs np. na Ścieżka powrotu,
  • Main menu np. na Menu witryny albo Spis treści,
  • Login Form np. na Logowanie.

Zmiana tekstu okruszka startowego w Ścieżce powrotu

Zmieniając na polski tytuł modułu Breadcrumbs, zwróćmy uwagę na tekst okruszka startowego widoczny w zestawie opcji podstawowych modułu po prawej stronie ekranu.

25 inst j pol krok6 7.png

Jeśli zdecydujemy się pozostawić wyświetlanie okruszka startowego, musimy zmienić jego nazwę, najlepiej na taką samą, jak nazwa startowej pozycji menu, a więc np. Start. Po zapisaniu zmian oglądamy ich efekty na głównej stronie witryny:

25 inst j pol krok6 8.png

Jak widać, pozostały jedynie angielskie teksty w nagłówku. Na razie pozostawimy je bez zmian. Zajmiemy się nimi w rozdziale poświęconym dostosowaniu wyglądu witryny.

Zmiana nazwy głównego menu witryny

25 inst j pol krok6 9.png

Dla działania witryny zmiana nazwy głównego menu nie jest konieczna. Ale skoro dokonujemy spolszczenia systemu, zróbmy to dokładnie. Zwłaszcza że wśród współpracowników możemy mieć osoby, które nie znają języka angielskiego i lepiej oszczędzić im niezbyt komfortowych sytuacji, gdy np. muszą odczytać angielski zwrot czy frazę, choć tego nie potrafią. Aby zmienić nazwę głównego menu na polską, wybierz z głównego menu zaplecza pozycję Menu/Projektant menu. Znajdziesz się na stronie z wykazem już utworzonych menu.

25 inst j pol krok6 91.png

Aby otworzyć stronę projektanta menu Main menu, zaznaczamy pole wyboru obok tytułu menu, a następnie klikamy w przyborniku ikonę Dostosuj.

Ikona informacja.png
 Informacja

 Kliknięcie tytułu menu przeniesie nas na stronę Projektanta Pozycji Menu. Tylko w przypadku tej strony mamy do czynienia z takim niestandardowym zachowaniem. Na stronach wszystkich innych menedżerów kliknięcie tytułu otwiera okno edytora klikniętej pozycji.


25 inst j pol krok6 92.png

Na stronie Projektanta menu zmieniamy wpisy we wszystkich trzech polach:

  • Tytuł - zamiast Main menu wpisujemy np. Menu witryny albo Menu główne,
  • Typ menu - tworzymy alias z tytułu, np. menuwitryny lub menuglowne (usuwamy spacje, używamy tylko małych liter, polskie znaki zamieniamy na ich „odpowiedniki” łacińskie, a więc np. a zamiast ą, e zamiast ę, itd.
  • Opis - wpisujemy dowolną zwięzłą notatkę, charakteryzującą rolę tego menu, np. Główne menu nawigacyjne.

Aby zachować wprowadzone zmiany, klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.

25 inst j pol krok6 93.png

Efekt dokonanej zmiany będzie widoczny m.in. w menu nawigacyjnym zaplecza. Zamiast nazwy angielskiej pojawi się miła oku nazwa polska.

Problemy

Instalacja języka metodą tradycyjną

Niekiedy zdarza się, że nie można skorzystać z funkcji instalacji pakietów językowych „jednym kliknięciem”. Jesteśmy wówczas zdani na metodę tradycyjną - pobranie pakietów językowych i instalację tak, jak instalujemy inne rozszerzenia.

Pobranie pakietu językowego

Pakiety językowe z tłumaczeniem interfejsu Joomla! przechowywane są w centralnej składnicy kodu Joomla! i najczęściej stamtąd je pobieramy, choć nie zawsze zdajemy sobie z tego sprawę. Można by tu podać adres strony, ale i tak go raczej nikt nie zapamięta, ani nie będzie przepisywać do przeglądarki. Zamiast podawania adresu, pokażmy dwie drogi, które zaprowadzą nas bezbłędnie do celu.

25 joomlacode tlumaczenia.png


Sposób pierwszy

Przejdź na znaną Ci już główną stronę witryny Polskiego Centrum Joomla! (www.joomla.pl). Jej wygląd może być inny, niż na zdjęciu, ale na pewno znajdziesz po prawej stronie ekranu moduł Pobierz Joomla! z odnośnikami do najnowszych wersji programu.

25 inst j pol pobierz 1.png

Kliknij odnośnik prowadzący do wersji 2.5.x. Przejdziesz na stronę z linkami do pakietów instalacyjnych.

25 inst j pol pobierz 2.png

Odnośniki do pobrania pakietów językowych znajdziesz w trzeciej sekcji. Pierwszy z nich umożliwia pobranie najnowszego pakietu języka polskiego, drugi prowadzi na stronę z pakietami języka polskiego w centralnej składnicy kodu - JoomlaCode.org.

Jeśli zdecydujesz się odwiedzić witrynę JoomlaCode.org, pamiętaj, by pobrać najnowszy pakiet.

Sposób drugi

25 inst j pol pobierz 3.png

Przejdź na oficjalną stronę Projektu Joomla! i wybierz ikonę umieszczoną w prawym górnym rogu za polem wyszukiwarki, skrywającą menu Internationalization. Znajdziesz tam kilka wartych odwiedzenia łączy, wśród nich na pierwszym miejscu odnośnik Translation.

25 inst j pol pobierz 4.png

Kliknij go, aby przejść na stronę z odnośnikami do tłumaczeń poszczególnych wersji Joomla!.

25 inst j pol pobierz 5.png

Kliknij na tej kolejnej stronie odnośnik Joomla! 2.5 Translation Packs. Przejdziesz na stronę z zestawem kilkudziesięciu odnośników umożliwiających pobranie pakietów do wszystkich języków, na które Joomla! jest tłumaczony. Lista uporządkowana jest alfabetycznie, tak że bez trudu znajdziesz łącza do tłumaczeń przygotowanych przez polski zespół tłumaczy.

25 inst j pol pobierz 6.png

Wszystkie linki do pakietów językowych prowadzą na odpowiednie strony znanej Ci już witryny JoomlaCode.org.


Instalacja pakietu językowego

Pakiety językowe, nazywane też tłumaczeniami, są jednym z kilku rodzajów rozszerzeń Joomla! Można je zainstalować tak samo, jak inne rozszerzenia - za pomocą wbudowanego w Joomla! instalatora rozszerzeń

Po zalogowaniu się do zaplecza wybieramy z menu opcję Extensions / Extension Manager.

Instalator oferuje trzy metody instalacji rozszerzeń. Skorzystamy z pierwszej metody - wczytania ze swojego komputera i instalacji pakietu pobranego przed chwilą.

25 inst j pol instaluj.png

Kliknij przycisk Wybierz plik (niektóre przeglądarki wyświetlają na przycisku etykietę Browse). W oknie dialogowym przejdź do katalogu, w którym zapisujesz pobierane pliki i wskaż plik pakietu języka polskiego dla zainstalowanej wersji Joomla.! Następnie kliknij przycisk Otwórz.

25 inst j pol wskaz pakiet .png

Powrócisz na stronę instalatora. Kliknij przycisk Upload & Install, aby dokończyć instalację.

25 inst j pol wczytaj pakie.png


Podsumowanie

Spolszczanie standardowej instalacji Joomla! na pewno nie jest zajęciem atrakcyjnym, ale niezbędnym. Po lekturze tego opracowania potrafisz:

  • znaleźć, pobrać i zainstalować pakiety językowe tłumaczące etykiety i komunikaty ekranowe Joomla! na wybrany język - ojczysty i inne, jakie chcesz zainstalować w swoim systemie,
  • skonfigurować domyślny język witryny i zaplecza,
  • skonfigurować język oraz ustawić rozszerzony tryb pracy edytora domyślnego edytora TinyMCE
  • spolonizować tytuły i inne elementy treści zainstalowane domyślnie podczas instalacji Joomla!



Szablony

Wprowadzenie

Każda witryna powinna mieć niepowtarzalny wygląd. W Joomla! za stronę graficzną witryny odpowiadają szablony. Aby ustalić wygląd swojej witryny możesz posłużyć się jednym z szablonów wbudowanych w Joomla i dostosować go do swoich wymagań. Możesz też zaprojektować własny szablon lub zlecić opracowanie profesjonalnej firmie albo wybrać z bogatej oferty szablonów udostępnionych bezpłatnie bądź odpłatnie i dostosować do swoich potrzeb

Ten samouczek przybliży Ci, czym są szablony, jak działają i co można z nimi robić. Dowiesz się, jakie szablony są wbudowane w Joomla i jak z nich korzystać, a także skąd pobierać i jak zainstalować inne szablony.

Co to są szablony?

Nieszablonowe szablony

Witryny stworzone w Joomla! opierają się na szablonach. Ale jeśli przejrzysz trochę stron stworzonych w oparciu o Joomla, przekonasz się niewątpliwie, że korzystanie z szablonów nie skutkuje sztampowością, schematyzmem, ani żadną z tych cech, które zwykle kojarzą nam się ze słowem szablon. Przeciwnie, jakby na przekór potocznemu znaczeniu tego słowa, stosowanie szablonów umożliwia tworzenie witryn niepowtarzalnych, nieszablonowych, oryginalnych, a przy tym czytelnych, przejrzystych, przyjaznych użytkownikom - skutecznie zapraszających do przeglądania stron.

Czym są szablony?

Szablony w Joomla! to rozszerzenia, składające się z pakietu plików, które określają wzorce rozmieszczenia i formatowania treści na stronach witryny lub zaplecza. Szablony decydują o kompozycji stron, kształtach, rozmiarach, kolorystyce stałych elementów witryny oraz wszystkich istotnych cechach typograficznych - kroju, kolorystyce, rozmiarach czcionek, wyglądzie nagłówków, odstępach międzywierszowych, itd.

O szablonach można myśleć, jak o ubraniu. Jak ubranie - szablon można zmienić w dowolnym momencie. Szablon nie zmieni ubranej w niego treści - człowieka, ale - jak ubranie - może spowodować, że treść będzie się ładnie prezentować, niektóre elementy może uwypuklić, by stały się wyraźniejsze, inne nieco zamaskować, by nie rzucały się zbytnio w oczy i nie odwracały uwagi od tego, co rzeczywiście istotne.

Jak w ubraniu, tak w szablonie można w każdym momencie wymienić niektóre ze składników, by dobrać odpowiedniejsze. W dowolnym momencie możliwa jest modyfikacja detali szaty graficznej - rozmieszczenia treści, kolorystyki, elementów dekoracyjnych, kroju i rozmiaru czcionki, itd.

Podobieństwa szablonów do ubrania na tym się nie kończą. W jednej witrynie można stosować wiele szablonów, na przykład inny w każdym dziale. W jednym szablonie można wykorzystać różne cechy do nadania wyglądowi witryny specyficznego stylu. Wreszcie - jeden szablon można wykorzystać w wielu witrynach. To jeszcze nie wszystko - odwiedzającym witrynę można umożliwić decydowanie o niektórych aspektach jej wyglądu, aby nadali witrynie taką formę, jaka im najbardziej odpowiada.

Dzieje się tak, ponieważ w Joomla oddzielono treści od wyglądu witryny. Oddzielenie treści od wyglądu witryny nadaje Joomla! ogromną elastyczność. Autorzy i redaktorzy mogą skupić swoją uwagę przede wszystkim na treściach witryny. Projektanci interfejsów i graficy mogą skupić się przede wszystkim na przygotowaniu odpowiednich ubrań dla treści - szablonów i ich stylów na różne okazje.

Oczywiście, oddzielenie treści od wyglądu witryny nie oznacza wcale, że wygląd jest od treści zupełnie niezależny. Wręcz przeciwnie. Z jednej strony treść narzuca projektantom wyglądu pewne wymagania i ograniczenia, które muszą być uwzględnione w projekcie szablonu. Z drugiej strony, manipulując różnymi cechami wyglądu, pewne treści można uwydatniać, podkreślać, wyróżniać, inne usuwać w cień, oznaczać jako mniej istotne, drugorzędne.

Dzięki zastosowaniu szablonów:

  • każda witryna może mieć swój specyficzny, niepowtarzalny wygląd,
  • każdy może nadać swojej witrynie taki wystrój, jaki odpowiada celom witryny, oczekiwaniom użytkowników i jego własnym preferencjom,
  • w dowolnym momencie można dostosować wygląd witryny do trendów mody czy różnych okoliczności,
  • nie trzeba projektować wyglądu każdej strony, nie trzeba każdorazowo formatować takich samych elementów stron,
  • osoby nieznajace języków projektowania stron mogą tworzyć estetyczne, przejrzyste, profesjonalnie wyglądające witryny.

Jak działa szablon?

Aby efektywnie zaprojektować swoją witrynę opartą na Joomla i efektywnie nią zarządzać, trzeba dobrze zrozumieć, jak działają szablony.

Trzy rodzaje elementów strony

Każda strona w Joomla! zbudowana jest z kilku elementów dwojakiego rodzaju:

Treść główna i poboczne w witrynie internetowej
  • treści głównej,
  • treści towarzyszących.

Treść główna to np. artykuł, formularz kontaktowy, lista odnośników do innych stron. Krótko mówiąc: wszystko, co użytkownik może wybrać z menu lub z zestawu odnośników.

Treściami towarzyszącymi są:

  • elementy stałe, np. logo, główne menu witryny, stopka, moduł wyszukiwarki
  • elementy dynamiczne - różne moduły.

Moduły są kojarzone z opcjami menu - mogą się ukazywać na wszystkich Joomla! bądź na wybranych - zależnie od powiązania z opcjami menu. Mogą być także wyświetlane w artykułach. Dlatego określamy je jako elementy dynamiczne.

Na wyświetlanie modułów przeznacza się specjalne miejsca - pozycje modułów.

Szablon strony

Szablon składa się co najmniej z trzech elementów:

  • skryptu index.php, w którym zawarty jest wzorzec dokumentu HTML, definiującego dobór i strukturę treści strony,
  • arkusza stylów, np. style.css określającego układ i reguły formatowania treści,
  • skryptu konfiguracyjnego templateDetails.xml, w którym znajdują się dane szablonu oraz kod opcji konfiguracyjnych.

W praktyce szablony złożone są ze znacznie większej liczby plików.

Jak szablon działa?

Gdy użytkownik kliknie jakikolwiek odnośnik do treści witryny, Joomla! generuje zbiór plików, które wysyła do przeglądarki internetowej użytkownika. W tym pakiecie plików są:

  • dokument HTML zawierający instrukcje dla przeglądarki oraz treść strony,
  • pliki CSS zawierające arkusze stylów, w których zdefiniowane są reguły formatowania dokumentu HTML,
  • pliki JavaScript wspomagające wyświetlanie stron w przeglądarce i reagowanie na zachowania użytkownika,
  • pliki grafik i innych mediów osadzonych na stronach.

Aby przygotować najważniejszy w tym zestawie plik dokumentu HTML, Joomla odczytuje główny plik szablonu - index.php - i w miejscach instrukcji polecających umieszczenie treści witryny umieszcza treści pobrane z bazy danych bądź innych źródeł. Na przykład:

  • w miejscu instrukcji <jdoc:include type="component" /> wpisywana jest główna treść strony, obsługiwana przez komponenty,
  • w miejsce instrukcji <jdoc:include type="modules" name="pozycja-1" /> wpisywana jest zawartość modułów umieszczonych w pozycji oznaczonej jako pozycja-1,
  • w miejsce instrukcji <jdoc:include type="head" /> wpisywane są instrukcje dla przeglądarek, np. sposób kodowania znaków, tytuł strony i inne.

Tak przygotowany dokument Joomla "przekazuje" serwerowi, który odczytuje z dokumentu, jakie pliki musi jeszcze dołączyć, pobiera je z odpowiednich katalogów na serwerze i wysyła do przeglądarki internetowej użytkownika.

Wszystko to trwa bardzo krótko, wręcz ułamki sekundy. Znacznie więcej czasu potrzeba na transmisję plików z serwera do przeglądarki - wszak czasem pliki muszą pokonać setki albo i tysiące kilometrów. Ale zwykle nie powinno to być więcej niż kilkanaście - kilkadziesiąt sekund.

Przeglądarka otrzymuje treść całej strony w postaci jednego dokumentu wynikowego (źródłowego) HTML oraz dołączone do niego pliki. Odczytuje treść pliku HTML oraz powiązanych z nim skryptów CSS oraz JavaScript i przetwarza zawarte w nich instrukcje na obraz wyświetlany na ekranie. Zgodnie z tymi instrukcjami osadza również na stronie pliki obrazów i innych mediów otrzymane razem z dokumentem HTML.


Co można zrobić za pomocą szablonów?

Szablony w Joomla! służą do manipulowania sposobami prezentacji treści przez przeglądarki internetowe lub czytniki ekranu. Prezentacja treści obejmuje dwa aspekty:

  • dobór i układ treści głównej i towarzyszących oraz kolejność odczytywania lub wyświetlania albo rozmieszczenie na ekranie
  • formę prezentacji wyrażającą się m.in. kształtem i wielkością poszczególnych elementów, uporządkowaniem, kolorystyką, krojem czcionek itp.

Za pomocą szablonów decydujemy zarówno o strukturze, jak i formie prezentacji treści.

Dobór i układ treści

Szablon jest wzorcem stron, zrębem, szkieletem, w którym umieszczane są elementy stałe oraz wyznaczone są miejsca na zmieniające się, czyli dynamicznie treści witryny.

Mówiąc prościej, szablon wyznacza dobór i kolejność wczytywania elementów treści oraz ustala układ i położenie elementów strony. Na przykład to od szablonu zależy, w którym miejscu znajdzie się treść główna, w których miejscach można wyświetlać reklamy czy gdzie znajdą się różne menu.

Dobrze zaprojektowany szablon umożliwia dostosowanie układu treści do wymagań wydawcy witryny, m.in.

  • swobodę umieszczania menu i różnych modułów w wybranych obszarach strony, np. w bocznych paskach a także nad i pod treścią główną,
  • ukrywanie (zwijanie) bocznych pasków i innych obszarów, gdy nie ma w nich treści albo potrzebujemy więcej miejsca na treść główną,
  • wybór formy prezentacji menu (jednopoziomowe i wielopoziomowe, poziome i pionowe, zwijane)
  • odpowiednią do potrzeb liczbę pozycji i stylów modułów

Kolorystyka

Korzystając w projektowaniu szablonu z CSS, możesz zmieniać kolor tła, tekstu, łączy i wszystkich innych elementów, które umieścisz wewnątrz kodu (x)html.

Obrazy i efekty specjalne

Możesz także kontrolować sposób wyświetlania obrazów na stronie, a nawet efekty takie jak animacje flash oraz aplikacje AJAX jak rozwijane menu.

Czcionki

To samo odnosi się do czcionek. Ich wygląd jest wyodrębniony do plików CSS szablonu, co zapewnia szablonowi spójność i jedność oraz czyni niezwykle łatwym wprowadzanie dowolnych zmian poprzez edycję jednego czy dwóch plików.

Rozwiązania dla specyficznych przeglądarek

Szablon można zaprojektować tak, że w różnych przeglądarkach, na różnych urządzeniach, np. telewizorach, tabletach, smartfonach, telefonach, treści witryny będą prezentowane w sposób czytelny, bez straty istotnych efektów wizualnych, a także bez powodowania, że witryna będzie niedostępna dla osób, które nie są w stanie zainstalować nowoczesnych ulepszeń (jak np. w przedsiębiorstwach ograniczających swobodę korzystania z programów i możliwości instalacji).

Skąd wziąć szablon

Kilka szablonów znajduje się w pakiecie instalacyjnym Joomla!. Można je wykorzystać w trakcie przygotowywania witryny, ale bez znacznych przeróbek nie sposób korzystać z nich w swojej witrynie.

Wiele ciekawych rozwiązań, znajdziesz w Sieci. Działy szablonów należą bodaj do najbogatszych w witrynach oferujących rozszerzenia dla Joomla!. Zważ jednak, że szablony rozpowszechniane bezpłatnie może wykorzystać każdy. Nie masz więc żadnej gwarancji, że Twoja witryna będzie niepowtarzalna.

W pierwszych próbach z Joomla! skorzystasz zapewne z szablonu domyślnego lub udostępnianych bezpłatnie w Sieci. Ale wcześniej czy później zechcesz nadać swojej witrynie unikatowy, wyróżniający ją spośród innych charakter.

Masz co najmniej kilka możliwości:

  • dostosować do swoich wymagań gotowy bezpłatny szablon,
  • opracować nowy szablon samodzielnie lub zlecić wykonanie specjaliście,
  • kupić gotowy szablon z wyłącznym lub niewyłącznym prawem użytkowania,
  • wykupić subskrypcję i wybrać szablon z udostępnionych w jednym z klubów szablonów.

Decyzja należy do Ciebie. Każde z tych rozwiązań ma swe zalety i wady.

Rozwiązaniem najtańszym jest dostosowanie do swoich wymagań jednego ze standardowych szablonów lub jakiegoś bezpłatnego szablonu znalezionego w Internecie. Nie jest to trudne zadanie dla osób, które znają HTML i CSS przynajmniej w podstawowym zakresie oraz mają wyczucie graficzne.

Samodzielne opracowanie szablonu od podstaw wymaga sporych kompetencji graficznych oraz niezłej znajomości języków HTML, PHP i CSS. I, oczywiście, wymaga sporego nakładu pracy.

Zlecenie wykonania szablonu profesjonalnej firmie pociągnie za sobą spory wydatek. Poważne oferty opiewają na kwoty 500-1000 złotych i więcej, zależnie od wymagań zlecającego. Ale możesz za to liczyć na wykonanie szablonu idealnie dopasowanego do Twoich wymagań i potrzeb witryny.

Zakup gotowego szablonu z niewyłączną licencją nie jest zbyt dużym wydatkiem. Ładny, profesjonalnie wykonany szablon można kupić już w cenie 30-50€. Jeśli jednak zechcesz wykupić szablon z wyłącznym prawem użytkowania, jego cena będzie znacznie wyższa (kilkanaście tysięcy złotych).

Wykupienie subskrypcji w klubie szablonów daje Ci możliwość wyboru dowolnego szablonu spośród wszystkich z udostępnionych w klubie. Za podobną kwotę, jak cena zakupu jednego szablonu w składach szablonów, często zyskujesz możliwość wykorzystania wybranego szablonu w dwóch lub trzech domenach, a jeśli wykupisz licencję deweloperską, możesz dowolną liczbę szablonów wykorzystać w witrynach swoich klientów.


Szablony wbudowane

Szablony wbudowane w Joomla 2.5

W standardowym standardowym pakiecie instalacyjnym Joomla 2.5 wbudowane są następujące szablony:

Szablony witryny

  • Atomic: prosty szablon, przeznaczony dla bardziej doświadczonych użytkowników Joomla jako szkielet dla tworzenia własnych szablonów.
  • Beez20: uniwersalny, łatwy do dostosowania szablon dla różnych witryn. Prezentuje praktyczne stosowanie standardów dostępności oraz bogaty wachlarz CSS i technik JavaScript. Jest domyślnym szablonem instalacji Joomla!.
  • Beez5: szablon implementujący HTML5. Użyto w nim pewnej liczby technik HTML5 wzbogacających warstwę prezentacyjną witryny. Szablon został użyty w przykładowej witrynie sklepu z owocami.

Szablony zaplecza

  • Bluestork (domyślny): nowy szablon zaplecza opracowany dla Joomla 1.6+.
  • Hathor: szablon uwzględnia standardy dostępności, zapewnia pełną dostępność osobom, które korzystają z czytników ekranu i innych urządzeń wspomagających. W celu zwiększenia kontrastu można dokonać odpowiednich ustawień kolorystyki w pliku CSS.

Gdzie znajdę pliki szablonów?

Wszystkie szablony witryny, obsługujące strony odwiedzane przez internautów, znajdują się w katalogu szablonów: /templates. Przykładowo, jeśli Twój szablon nosi nazwę "moj_szablon", to znajdziesz go w katalogu [sciezka_do_Joomla]/templates/moj_szablon.

Wszystkie szablony zaplecza, obsługujące strony administracyjne, znajdują się w katalogu: /administrator/templates. Przykładowo, jeśli Twój szablon nosi nazwę "moj_szablon_zaplecza", to znajdziesz go w katalogu [sciezka_do_Joomla]/administrator/templates/moj_szablon_zaplecza.



Przełączanie szablonów

Gdzie zarządzamy szablonami Joomla?

Szablonami witryny i zaplecza Joomla zarządzamy na stronach menedżera szablonów dostępnego na zapleczu tylko dla użytkowników z uprawnieniami administratora lub superużytkownika (ten standardowy poziom dostępu w nowszych wersjach Joomla można zmienić).

  • Zaloguj się na zaplecze administracyjne. Jeśli nie wiesz jak to zrobić, zobacz: Logowanie administratorów na zaplecze
  • Z rozwijanego menu wybierz pozycję: Rozszerzenia -> Szablony [Extensions -> Template Manager] albo - na stronie startowej - kliknij ikonę skrótu Szablony

25 tpl mnu tpl.png

Znajdziesz się na stronie: Szablony:Style

25 tpl style.png

Tutaj zarządzamy szablonami witryny (strony użytkowników) i zaplecza (strony administratorów). Domyślnym widokiem jest lista dostępnych stylów szablonów witryny i zaplecza. Style domyślne, czyli zastosowane do wyświetlania stron, oznaczone są złotą gwiazdką. Style aktualnie nieużywane oznaczone są białą gwiazdką.


Jak zmienić wygląd witryny?

Aby zmienić wygląd swojej witryny, możesz skorzystać z szablonów wbudowanych w Joomla! lub zainstalowanych dodatkowo. Możesz zastosować jeden domyślny styl dla całej witryny, albo utworzyć i przypisać różne style do różnych stron witryny. Nie muszą to być style jednego i tego samego szablonu. Możesz stworzyć kilka stylów, korzystając z rożnych szablonów.

Co to jest styl szablonu

Styl szablonu to zespół jego charakterystycznych cech skonfigurowanych w ustawieniach szablonu. Style szablonu mogą się różnić np. szerokością, kolorem tła, kolorem tekstu itp. Styl szablonu ustalamy, korzystając z opcji konfiguracyjnych szablonu.

Co to jest styl domyślny?

Styl domyślny to styl jednego z zainstalowanych szablonów decydujący o wyglądzie wszystkich stron witryny, z wyjątkiem tych, którym przypisano inny styl. Strony zaplecza mogą być formatowane tylko przez jeden styl. Strony zaplecza mogą być formatowane przez wiele stylów - jeden domyślny i inne - przypisane.

Jak zmienić styl domyślny na inny?

Zmianę stylu domyślnego na inny nazywamy przełączaniem szablonu.

Aby zmienić wygląd witryny, możemy po prostu przełączyć domyślny styl szablonu na inny.

Na przykład, aby zamiast domyślnego stylu szablonu Beez20 zastosować domyślny styl szablonu Beez5:

  • Zaznacz pole wyboru przy nazwie stylu: Beez5 - Domyślny [Beez5 - Default]
  • Kliknij w przyborniku przycisk Domyślny.

25 tpl style domyslny1.png

Ten sam efekt można osiągnąć szybciej - wystarczy po prostu kliknąć ikonę stanu szablonu w kolumnie Domyślny.

25 tpl style domyslny2.png

Jak stworzyć inny niż domyślny styl szablonu?

Aby utworzyć własny styl zainstalowanego szablonu, np. Beez20:

  • Zaznacz pole wyboru przy nazwie Domyślny (Beez20) [Default (Beez20)] i kliknij w przyborniku przycisk Dostosuj albo po prostu kliknij w wykazie stylów nazwę Domyślny (Beez20) [Default (Beez20)]
  • W polu Nazwa stylu wpisz np. Beez20 - mój nowy styl. W nazwie zawsze warto zapisać nazwę szablonu. Można użyć bardziej opisowej nazwy, np. Beez20 - styl Aktualności
  • Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz jako kopię
  • Kliknij zakładkę Opcje, aby skonfigurować nowy styl:
    • W polu Kolor szablonu ustaw opcje Natura
  • Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij

Szablon Beez20 jest ubogi w opcje umożliwiające utworzenie różnych stylów.

Jak przypisać styl szablonu do wybranych stron witryny?

  • Utwórz własny styl szablonu. Możesz również wykorzystać styl innego z szablonów.
  • Kliknij w wykazie nazwę wybranego stylu szablonu witryny - nie może to być styl domyślny.
  • Kliknij zakładkę karty Przypisz do pozycji menu.
  • Zaznacz pola wyboru przy nazwach pozycji menu, którym chcesz przypisać wybrany szablon.

    25 tpl style przypisz1.png
  • Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij.

Szablon przypisany do wybranych stron - pozycji menu zostanie oznaczony w wykazie szablonów zieloną fiszką

25 tpl style przypisz2.png


Wybór szablonu

Jak znaleźć i wybrać dobry szablon?

Witryn oferujących szablony dla Joomla! można znaleźć w Internecie zatrzęsienie. Wystarczy wpisać w wyszukiwarce słowa Joomla template, aby uzyskać tysiące wyników. Niestety, nie ma - jak to jest w przypadku innych rozszerzeń - jednego centralnego katalogu, co ułatwiłoby i wyszukiwanie, i porównanie. Gdzie zatem szukać szablonów i jak dokonać trafnego wyboru?

Katalogi szablonów

Zanim dokonasz wyboru, warto przejrzeć kilka większych katalogów szablonów. Katalogi zasobne w oferty znajdziesz na stronach:

Kluby szablonów w witrynach producentów

Spośród firm udostępniających profesjonalne szablony dla Joomla! warto przejrzeć oferty najbardziej popularnych projektantów, m.in.

Kryteria wyboru szablonu

Wybór szablonu na pewno nie należy do łatwych decyzji. Wyjątkowo zdarzy się trafić na projekt, który spodoba się od pierwszego wejrzenia. Częściej jest tak, że im więcej ofert przeglądamy, tym trudniej jest się zdecydować na konkretne rozwiązanie. Najistotniejszym kryterium wyboru szablonu będzie bez wątpienia jego wygląd - kolorystyka, przejrzystość, czytelność. Ocena tych walorów zależy jednak od indywidualnych preferencji wybierającego.

Oprócz tych kryteriów istnieje kilka innych, których spełnianie może sprawdzić każdy wydawca witryny.

Dobry szablon powinien zapewnić administratorom i projektantom witryn:

  • swobodę decyzji o wyświetlaniu bocznych kolumn,
  • ukrywanie bocznych kolumn, gdy nie ma w nich żadnych modułów,
  • ukrywanie pozycji modułów, gdy nie ma w nich modułów,
  • łatwą wymianę elementów identyfikacyjnych - logo, treści stopki,
  • wybór jednego z kilku wariantów kolorystycznych.

Ponadto dobry szablon powinien:

  • generować kod dokumentu HTML zgodny ze standardami sieciowymi,
  • być wyposażony w rozwiązania zapewniające dostosowanie sposobu wyświetlania stron witryny do właściwości urządzenia wyświetlającego (ekranu telewizora, laptopa, tabletu, smartfona, telefonu)


Instalacja szablonów

Jak zainstalować szablon?

Instalacja szablonów Joomla! wymaga umieszczenia plików szablonu w systemie plików Joomla!, w przeznaczonym na nie katalogu /templates oraz zapisaniu informacji o zainstalowanym szablonie w bazie danych. Najprostszym sposobem instalacji szablonu jest skorzystanie z automatycznego instalatora dostępnego na zapleczu Joomla. Instalator pobiera pakiet instalacyjny lub pliki szablonu ze wskazanej lokalizacji i umieszcza je w odpowiednim katalogu oraz na podstawie pliku manifestu XML umieszcza odpowiednie informacje w bazie danych.

W pewnych okolicznościach możemy też zastosować "ręczną" metodę instalacji.

Instalacja automatyczna

1. Zaloguj się na zaplecze swojej witryny (www.witryna.roz/administrator/) 2. Wybierz z menu pozycję: Rozszerzenia -> Instalator (Extensions -> Install/Uninstall)

25 tpl por instal tpl.png

Znajdziesz się na stronie Instalatora rozszerzeń:

25 tpl por instal tpl1.png

Można tutaj instalować: szablony, dodatki, moduły, komponenty i języki. Masz trzy opcje:

  • Instaluj z pakietu [Upload Package File] - (zaznaczasz pakiet instalacyjny na swoim komputerze, wczytujesz i instalujesz go).
  • Instaluj z katalogu [Install from Directory] - (rozpakowane archiwum umieszczasz wcześniej na serwerze, tu wskazujesz ścieżkę do katalogu z plikami i instalujesz).
  • Instaluj z WWW [Install from URL] - (wpisujesz adres internetowy, pod którym znajduje się pakiet instalacyjny, a następnie instalujesz).

Skorzystamy z pierwszej metody: Instaluj z pakietu.

3. Kliknij przycisk Wybierz plik
4. Odszukaj na swoim komputerze i zaznacz plik pakietu instalacyjnego.

25 tpl por instal tpl2.png

5. Naciśnij przycisk Wczytaj i zainstaluj.

Jeśli pakiet jest poprawny, po chwili wyświetli się komunikat o pomyślnej instalacji i ewentualnie - poniżej - informacje o zainstalowanym szablonie.

25 tpl por instal tpl 3.png

Instalacja przez FTP

Szablony można również instalować przez FTP. Jeśli być może znasz ten sposób z instalacji szablonów w Joomla 1.0 lub 1.5, to zwróć uwagę, że w nowszych wersjach szablony są rejestrowane w bazie danych i w związku z tym instalacja za pomocą FTP jest nieco bardziej złożona - składają się na nią dwa kroki:

Krok 1

Połącz się ze swoim z serwerem za pomocą ulubionego klienta FTP i wejdź do katalogu katalog_joomla/templates, a następnie prześlij do niego cały katalog z plikami wyodrębnionymi z pakietu instalacyjnego szablonu (albo po prostu z katalogu szablonu zainstalowanego w witrynie na lokalnym serwerze testowym). Katalog powinien nosić taką nazwę, jak szablon.

Ta metoda instalacji stosowana jest zwykle przez użytkowników, którzy stworzyli szablon samodzielnie i nie chcą przygotowywać pakietów instalacyjnych, a także wówczas, gdy chcesz szybko przesłać kilka szablonów na raz.

Krok 2

Zaloguj się do zaplecza i przejdź na stronę Rozszerzenia/Instalacje, a następnie wybierz w menu lokalnym kartę Wykryj. Być może zobaczysz listę wykrytych rozszerzeń, których instalacja nie jest jeszcze dokończona. Jeśli nie ma takiej listy albo nie ma na tej liście szablonów przesłanych przez FTP, kliknij w pasku narzędzi przycisk Wykryj. W efekcie powinna się pojawić lista niedokończonych instalacji. Zaznacz pole wyboru z lewej strony nazw szablonów, które chcesz zainstalować i kliknij przycisk Zainstaluj.

Ikona informacja.png
 Informacja

 Wprawdzie za pomocą FTP można instalować także inne rozszerzenia (moduły, dodatki, komponenty, języki), ale - jeśli jesteś nowicjuszem - gorąco odradzamy tę metodę, ponieważ łatwo tutaj o przesłanie plików do nieodpowiednich folderów i inne błędy.


Instalacja zawartości z szablonu

Począwszy od wersji 2.5 wraz z szablonami można importować zawartość. Jest to sposób na rozwijanie treści lokalnie z wykorzystaniem takich programów, jak Artisteer, które można importować później na stronę produkcyjną „za jednym zamachem”.

Aby zaimportować treści:

  1. Zainstaluj szablon w sposób opisany powyżej,
  2. Przejdź na zapleczu na stronę Rozszerzenia/Szablony/ (Style szablonów), kliknij w wykazie nazwę szablonu, a następnie w opcjach podstawowych kliknij przycisk Importuj zawartość z szablonu [Import Content with template]

    25 tpl por instal dane.png
  3. Gdy pojawi się ostrzeżenie, kliknij przycisk Import. Komunikat ostrzega, że operacja ta spowoduje zainstalowanie artykułów, rozszerzeń i pozycji menu oraz ustawi nową stronę jako startową

    25 tpl por instal dane uwaga.png
  4. Po chwili pojawi się komunikat, że zawartość zaimportowano. Kliknij przycisk Continue, aby zakończyć importowanie zawartości z szablonu

    35 tpl por instal dane uwaga2.png


Pozycje modułów

W trakcie konfigurowania modułów musimy ustalić, w którym miejscu strony chcemy moduł wyświetlać. Na moduły przeznaczone są w szablonie obszary zwane pozycjami modułów. To, jakie pozycje modułów oferuje nasz szablon, zależy od jego projektanta.

Możliwość podglądu pozycji modułów w nowszych wersjach Joomla została domyślnie wyłączona ze względów bezpieczeństwa. Zanim więc będzie możliwy podgląd pozycji modułów, trzeba dokonać stosownej zmiany w opcjach komponentu zaplecza Szablony.

Jak włączyć możliwość podglądu pozycji modułów?

Aby skonfigurować możliwość podglądu pozycji modułów:

  1. Zaloguj się do zaplecza administracyjnego Joomla!
  2. Wybierz z moduły Ikony skrótu pozycję Szablony albo z menu zaplecza pozycję Rozszerzenia / Szablony
  3. Naciśnij w przyborniku przycisk Opcje
  4. Zaznacz przycisk Włączone w jedynym dostępnym tutaj ustawieniu Podgląd pozycji modułów

    25 tpl podglad pozycji modulow opcje.png
  5. Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij
Ikona informacja.png
 Informacja

 Pamiętaj, by ze względu na bezpieczeństwo witryny wyłączyć możliwość podglądu modułów, gdy nie będzie Ci już potrzebna


Teraz możliwy jest podgląd rozmieszczenia pozycji modułów i poznania ich stylów.

Podgląd pozycji modułów w szablonie

Aby zobaczyć rozmieszczenie pozycji modułów w szablonie i informacje o ich stylach, można:

  • skorzystać z opcji Podgląd dostępnej na zapleczu Joomla na stronie zarządzania szablonami,
  • uzupełnić adres witryny o parametr uruchamiający podgląd pozycji modułów.

Sposób pierwszy

  1. Przejdź na zapleczu na stronę Rozszerzenia/Szablony, a następnie na kartę Szablony
  2. Odszukaj na liście dane szablonu, w którym chcesz obejrzeć rozmieszczenie pozycji modułów

    25 tpl podglad pozycji modulow wybierz.png
  3. Kliknij odnośnik Podgląd

    25 tpl podglad pozycji modulow.png

Zobaczysz stronę z obrysowanymi pozycjami modułów i etykietami, z których możesz odczytać nazwy i styl modułów.

Sposób drugi

Sposób drugi jest prostszy, a przy tym umożliwia podgląd pozycji modułów na dowolnej stronie. Jedyny kłopot: trzeba zapamiętać niewielki fragmencik kodu.

  1. Przejdź na stronę, na której chcesz podejrzeć rozmieszczenie modułów
  2. Dopisz na końcu adresu strony (po ukośniku) kod: ?tp=1, np.

    35 tpl podglad pozycji modulow adres.png

Objaśnienie opisu pozycji

Każda pozycja modułu oznaczona jest w szablonie obramowaniem z opisem, jak na przykładowej ilustracji:

35 tpl podglad pozycji modulow opis.png.

Na opis składają się dwa elementy:

  • nazwa pozycji modułów,
  • nazwa stylu ramki modułów.

Nazwę pozycji modułów wybieramy z listy rozwijalnej lub wpisujemy w ustawieniach modułu. W podglądzie pozycji modułów nazwa pozycji umieszczona jest za angielskim wyrazem position, a przed otwierającym nawiasem kwadratowym. Na ilustracji jest to: position-3.

Nazwy stylów ramki modułów sygnalizują nam, czy i jakim kodem HTML zostanie objęta zawartość modułów pobrana z bazy danych. Dzięki dodatkowemu kodowi HTML możliwa jest stylizacja wyglądu modułów. Nazwy zastosowanych stylów ramek umieszczone są w podglądzie za wyrazem style. Na ilustracji mamy nazwy dwóch stylów ramek: xhtml oraz outline. Na ilustracji przedstawiającej podgląd wszystkich modułów odnajdziemy jeszcze dwie inne nazwy stylów: none oraz beezDivision.

Styl outline odnosi się tylko do podglądu pozycji modułów. W efekcie zastosowania tego stylu pozycje modułów w podglądzie są oznaczone obramowaniem.

Praktyczne znaczenie ma dla nas tylko pierwsza z nazw, a więc np. xhtml, none czy inne. Poniżej znajdziesz zwięzłe objaśnienie standardowych stylów pozycji modułów:

W szablonach można zastosować następujące standardowe style ramek modułów:

  • none: nie dodaje żadnych elementów rozmieszczających.
  • table: umieszcza moduły w tabeli, jeden pod drugim...
  • horz: umieszcza każdy moduł w tabeli umieszczonej w komórce tabeli obejmującej wszystkie moduły w pozycji.
  • xhtml: umieszcza moduł między początkowym i końcowym znacznikiem DIV.
  • rounded: umieszcza moduł wewnątrz kilku znaczników DIV umożliwiających obsługę zaokrąglonych narożników
  • outline: umieszcza moduł w obramowaniu.


Platforma Joomla! umożliwia projektantom stosowanie własnych stylów pozycji modułów. Z zastosowaniem własnego stylu mamy do czynienia w domyślnym szablonie Beez20. Projektant opracował trzy style pozycji modułów - beezDivision, beezHide oraz beezTabs.

Zastosowanie stylu beezDivision umożliwia określenie poziomu znacznika H otaczającego tytuł modułu. Standardowo jest to H3, ale w ustawieniach szablonu można ustalić np. poziom H2 albo H4.

Styl beezHide wykorzystany jest w modułach umieszczonych w prawym bocznym pasku. Dzięki niemu użytkownicy mogą ukryć prawy pasek, poszerzając obszar przeznaczony na treść główną.

Efekt zastosowania stylu beezTabs można zobaczyć na stronie Próbki witryn (Sample site), gdy zainstalujemy przykładowe dane. Styl umożliwia umieszczenie kilku modułów w jednym miejscu na kartach z zakładkami.

25 tpl podglad pozycji modulow tabs.png

Zobacz

Więcej informacji o ramkach modułów (stylach pozycji modułów) znajdziesz w poniższych materiałach:



Kategorie

Wprowadzenie

Joomla! - podobnie jak inne systemy zarządzania treścią - umożliwia grupowanie i uporządkowanie treści w ramach hierarchii.

  • Na najbardziej podstawowym poziomie hierarchii treści znajdują się takie pojedyncze pozycje albo jednostki treści, jak: artykuł, źródło doniesień (kanał informacyjny), kontakt, reklama, zakładka.
  • Podstawowe jednostki treści (artykuły, źródła doniesień, kontakty, zakładki) mogą być niezależne lub pogrupowane w kategorie.
  • Kategorie również mogą być niezależne lub pogrupowane w kategorie nadrzędne.
  • Poszczególne rodzaje treści w Joomla (artykuły, źródła doniesień, kontakty, reklamy, zakładki) tworzą własne - niezależne hierarchie treści.

W Joomla! można utworzyć nieograniczoną liczbę kategorii i każda z nich może obejmować dowolną liczbę kategorii podrzędnych.

Zarządzanie kategoriami

Zarządzanie kategoriami artykułów i innych treści odbywa się na stronach zwanych często menedżerami kategorii. Każdy komponent, w którym można grupować treści w kategorie, ma swoją odrębną, niezależną listę kategorii. W standardowej instalacji Joomla mamy więc stronę menedżera kategorii artykułów oraz strony menedżerów kategorii doniesień, kontaktów, reklam, zakładek.

Strona zarządzania kategoriami pozwala na wgląd we właściwości istniejących kategorii i wprowadzanie w nich zmian oraz tworzenie i usuwanie kategorii. Administratorzy znajdą tutaj bogaty zestaw narzędzi służących do przeglądania kategorii, jednoczesnej zmiany właściwości wielu kategorii, np. publikowania i wstrzymywania publikacji, a także na kopiowanie, przenoszenie, archiwizowanie i przywracanie kategorii z archiwum, odzyskiwanie kategorii umieszczonych w Koszu. Lista utworzonych kategorii w czytelny sposób obrazuje powiązania między kategoriami - ich strukturę.


Dostęp do stron menedżerów kategorii

Strony menedżerów kategorii dostępne są tylko na zapleczu. Można się do nich dostać na kilka sposobów, zależnie od tego, gdzie się aktualnie znajdujesz. Zwykle po prostu wybieramy odpowiednią pozycję z rozwijanego menu zaplecza, np.

Wybór pozycji kategorie artykułów i kategorie kontaktów z rozwijalnego menu zaplecza

  • Artykuły/Kategorie, aby przejść na stronę menedżera kategorii artykułów,
  • Komponenty/Kontakty/Kategorie kontaktów, aby przejść na stronę menedżera kontaktów, itd.

Gdy znajdujemy się na stronie zarządzania danym rodzajem treści, np. artykułów czy kontaktów, na stronę zarządzania kategoriami możemy przejść za pomocą odnośnika w menu lokalnym:

J25 artykuly kategorie podmenu.png.

Na stronę menedżera kategorii artykułów można również przejść ze strony startowej zaplecza, czyli pulpitu, klikając odnośnik Kategorie artykułów w module Ikony skrótu.

Narzędzia menedżera kategorii

Strona menedżera kategorii artykułów

Główny obszar strony wypełnia lista kategorii. Nad listą i po lewej stronie listy rozmieszczone zostały pomocne narzędzia:

  • przybornik z zestawem przycisków uruchamiających różne operacje,
  • lokalne menu umożliwiające przemieszczanie się między stronami komponentu,
  • wyszukiwarkę
  • filtry pozwalające na filtrowanie listy kategorii według różnych kryteriów,
  • pasek nawigacji między stronami

Ze szczegółowym opisem wszystkich funkcji menedżerów kategorii można się zapoznać na stronach pomocy podręcznej, np. na stronie omawiającej menedżera kategorii artykułów

Lista kategorii

Na liście kategorii wyświetlanych jest kilka istotnych informacji o każdej kategorii:

  • Tytuł i - w nawiasie - Alias (czyli umowna nazwa kategorii stosowana w adresach internetowych),
  • Status - informuje o stanie publikacji (opublikowana, nieopublikowana),
  • Poziom dostępu - wskazuje, kto może kategorię przeglądać,
  • Język - w witrynach wielojęzycznych sygnalizuje, dla której wersji językowej jest przeznaczona kategoria,
  • ID - unikalny numer identyfikacyjny kategorii w bazie danych.

Kategorie podrzędne standardowo wyświetlane są pod kategoriami nadrzędnymi, a ich tytuły poprzedzone są jednym lub kilkoma znakami '—', które sygnalizują poziom zagnieżdżenia kategorii. Obok każdej kategorii znajduje się pole wyboru. Jeśli chcemy wykonać jakąś operację na jednej lub wielu kategoriach, zaznaczamy to pole wyboru, a następnie klikamy w przyborniku przycisk z nazwą operacji, którą chcemy wykonać.

Tworzenie

Tworzenie kategorii w Joomla! jest… Tak! Masz rację! Jest proste. Banalnie proste. Aby utworzyć kategorię, wystarczy, że w edytorze kategorii określimy jej tytuł i klikniemy jeden z przycisków zapisujących ustawienia w bazie danych. Zwykle jednak stworzeniu kategorii poświęcimy nieco więcej uwagi.

Ekspresowe utworzenie kategorii artykułów

Aby ekspresowo utworzyć kategorię artykułów:

  1. Zaloguj się do zaplecza i wybierz z menu pozycję Artykuły/Kategorie/Utwórz kategorię. Znajdziesz się na stronie edytora kategorii

    Strona edytora kategorii artykułów
  2. Wpisz jakiś tytuł kategorii. Jest to jedyne wymagane ustawienie.
  3. Kliknij w przyborniku jeden z przycisków zapisujących ustawienia: Zapisz, Zapisz i zamknij albo Zapisz i nowy.

Tworzenie kategorii krok po kroku

Dla wszystkich elementów treści w Joomla! można konfigurować różne ustawienia decydujące o różnych aspektach ich prezentacji. Tak się dzieje również w przypadku kategorii, w tym kategorii artykułów. Jak już wiemy, jedynym wymaganiem jest określenie tytułu kategorii. Wszystkie inne szczegóły i ustawienia są opcjonalne. Można pozostawić ustawienia domyślne. Można je zmodyfikować później.

Prześledzimy teraz pokrótce wszystkie możliwości konfiguracji kategorii artykułów.

Dostęp do edytorów kategorii

Edytory kategorii dostępne są tylko na zapleczu. Można się do nich dostać na kilka sposobów, zależnie od tego, gdzie się aktualnie znajdujesz. Najczęściej, korzystając z menu zaplecza, przechodzimy na stronę zarządzania kategoriami, a następnie klikamy przycisk Utwórz, np.

  • aby utworzyć kategorię artykułów, najpierw wybieramy z menu pozycję Artykuły/Kategorie,
  • aby utworzyć kategorię kontaktów, najpierw wybieramy z menu pozycję Komponenty/Kontakty/Kategorie kontaktów,

Gdy znajdujemy się na stronie zarządzania danym rodzajem treści, np. artykułów czy kontaktów, na stronę zarządzania kategoriami możemy przejść za pomocą odnośnika w menu lokalnym:

J25 artykuly kategorie podmenu.png.

  • w przypadku komponentu Artykuły stronę edytora kategorii można także wywołać bezpośrednio z menu zaplecza, wybierając pozycję: Artykuły/Kategorie/Utwórz kategorię

Edytor kategorii

Zanim zaczniesz tworzyć kategorie, poświęć chwilę czasu na zapoznanie się z edytorem kategorii. Opcje konfiguracyjne kategorii rozmieszczono na pięciu kartach: Szczegóły kategorii. Opcje publikacji, Opcje podstawowe, Opcje metadanych oraz Opcje uprawnień.

Jak na każdej stronie, tak i na tej pod paskiem tytułowym znajduje się przybornik z kilkoma przyciskami:

Przybornik na stronie edytora kategorii artykułów

  • Zapisz: zapisuje wprowadzone zmiany, ale nie zamyka okna edytora. Możesz kontynuować konfigurowanie kategorii.
  • Zapisz i zamknij: zapisuje zmiany i zamyka ekran edytora. Przejdziesz na stronę zarządzania kategoriami.
  • Zapisz i nowy: zapisuje ustawienia, a następnie czyści formularz, umożliwiając utworzenie nowej kategorii.
  • Pomoc: otwiera stronę podręcznej pomocy ekranowej w języku angielskim lub innym, ustawionym w konfiguracji globalnej.

Podstawowe dane kategorii

Każdą pozycję treści, także kategorie, charakteryzuje kilka podstawowych danych. Jeśli ich nie określimy, a są wymagane, Joomla ustala wartości domyślne. W przypadku kategorii artykułów można określić następujące dane podstawowe:

  • Tytuł: napis oznaczający i określający kategorię, sygnalizuje jej temat, treść lub przeznaczenie. Wpisz dowolny wyraz lub wyrażenie. Tytuł kategorii może być wyświetlany na stronach witryny.
  • Alias: jest to umowna nazwa kategorii, wykorzystywana w prostych adresach internetowych jako identyfikator - adres kategorii. Zwykle pozostawiamy to pole puste - Joomla tworzy alias na podstawie tytułu, jaki nadamy kategorii. Jeśli sami chcemy ustalić alias, musimy pamiętać, że w tym polu można wpisywać tylko małe litery, cyfry i myślniki. Nie można używać spacji, kropek, przecinków, znaków podkreślenia, ani innych znaków specjalnych. O tym, czy w aliasach można stosować znaki alfabetyczne spoza zestawów znaków z alfabetu łacińskiego decyduje w konfiguracji globalnej ustawienie opcji Aliasy w unikodzie.
  • Opis: charakterystyka kategorii, która może być wyświetlana na stronach witryny. Z treści opisów kategorii może być generowana dynamicznie strona typu Lista kategorii artykułów bardzo podobna do artykułu. Wpisz zwięzły tekst wskazujący na zawartość.

Szczegóły kategorii

Po prawej stronie ekranu pod tytułem Szczegóły widoczny jest blok list rozwijanych i pole tekstowe. Wszystkie te ustawienia można pozostawić bez zmian. I tak najczęściej czynimy. Niekiedy, gdy tworzymy podkategorie, musimy pamiętać o ich przypisaniu do kategorii nadrzędnej.

  • Kategoria nadrzędna: aby tworzona kategoria była podrzędną, wybieramy z listy rozwijalnej kategorię nadrzędną,
  • Status: decyduje o dostępności kategorii na stronach witryny. Kategoria opublikowana będzie widoczna (udostępniona), kategoria nieopublikowana nie będzie widoczna. Wybieramy z listy rozwijalnej jeden z możliwych stanów: Opublikowano, Nie opublikowano, Zarchiwizowano, Wyrzucono do Kosza. Aby przywrócić do wykorzystania kategorię zarchiwizowaną lub wyrzuconą do Kosza, wybierz opcję Opublikowano lub Nie opublikowano.
  • Dostęp: określa domyślny poziom dostępu do kategorii. Domyślny poziom dostępu jest dziedziczony po konfiguracji globalnej komponentu oraz nadrzędnym elemencie treści i nadrzędnej grupie użytkowników. Wybieramy odpowiedni poziomów dostępu z rozwijalnej listy wyboru.
  • Język: w witrynach wielojęzycznych określa wersję językową kategorii. Opcję Wszystkie języki ustawiamy dla języka domyślnego, także w witrynach wielojęzycznych.

Ustawienie innych opcji przyniesie skutek jedynie w witrynach wielojęzycznych po włączenie dodatku Filtr języków oraz udostępnienie użytkownikom modułu Przełącznik języka.

  • Tagi: umożliwia oznakowanie kategorii jedną lub kilkoma etykietami i - tym samym - przypisane kategorii do kolekcji innych treści oznaczonych tymi samymi etykietami (tagami). Na stronach prezentujących kategorię każdy tag wyświetlany jest jako etykieta odnośnika do przeglądu wszystkich treści oznaczonych tym tagiem.

Opcje publikacji

Karta Opcje publikacji na stronie edytora kategorii artykułów

Na karcie Opcje publikacji można skorygować jeden parametr - nazwę redaktora, który utworzył kategorię. Zwykle ten szczegół ustawień pomijamy. W polu ID wyświetlany jest numer identyfikujący kategorię w bazie danych. W polu Odsłony wyświetlana jest liczba odsłon stron prezentujących kategorię (stron typu lista lub przegląd).

Opcje podstawowe

Na karcie Opcje podstawowe możemy dokonać trzech ustawień:

Karta Opcje podstawowe na stronie edytora kategorii artykułów

  • Alternatywny układ: decyduje o wyglądzie strony prezentującej kategorię - z listy rozwijalnej można wybrać inny układ, niż domyślny (jeśli istnieje).
  • Ilustracja opisu: pozwala na zilustrowanie opisu grafiką wybraną spośród umieszczonych na serwerze w katalogu /images. Ilustrację opisu można również osadzić bezpośrednio w opisie.
  • Uwaga: można tu umieścić komentarz dla celów administracyjnych. Wpisane tu uwagi widoczne będą tylko na zapleczu w wykazie kategorii.

Opcje metadanych

Karta Opcje metadanych na stronie edytora kategorii artykułów

Na kolejnej karcie możemy zdecydować o ustawieniach istotnych dla wyszukiwarek internetowych:

  • Opis - streszczenie: przedstawiamy w zwięzłej formie, najlepiej jednym zdaniem, zawartość redagowanej kategorii.
  • Słowa kluczowe: opcjonalnie można umieścić zestaw słów sygnalizujących treść kategorii. Wyrazy i wyrażenia oddzielamy przecinkami.
  • Autor: opcjonalnie - możesz umieścić nazwę redaktora kategorii,
  • Wyszukiwarki: decydujemy, czy roboty wyszukiwarek internetowych mają indeksować stronę i strony, do których prowadzą odnośniki. Zwykle pozostawimy ustawienie domyślne.

Opcje uprawnień

Na tej karcie możemy skonfigurować uprawnienia do kategorii dla każdej istniejącej w witrynie grupy użytkowników.

Narzędzia konfiguracji uprawnień na stronie edytora kategorii artykułów

Poprawianie

Wszystkie dane i atrybuty każdej istniejącej w Joomla! kategorii można swobodnie poprawiać. Zmianę informacji przechowywanych w kategorii umożliwia taki sam edytor, jaki służy do tworzenia kategorii. Można tutaj dokonać zarówno zmiany tytułu i aliasu kategorii oraz zmiany opisu kategorii, jak i wszystkich innych ustawień.

Edytor właściwości kategorii. Jedyną różnicą jest tytuł strony

Zmiany niektórych ustawień kategorii można dokonać bezpośrednio na stronie menedżera kategorii, nie trzeba otwierać edytora kategorii.

Aby dokonać potrzebnych zmian w kategorii:

  1. Zaloguj się do zaplecza i przejdź na stronę menedżera kategorii.
  2. Odszukaj na liście kategorię, w której chcesz dokonać zmian i kliknij jej nazwę albo zaznacz pole wyboru obok nazwy kategorii i kliknij w przyborniku przycisk Dostosuj.
  3. Skoryguj dane kategorii lub ustawienia opcji kategorii.
  4. Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij

Nie otwierając edytora kategorii, można zmienić stan publikacji kategorii oraz przenieść kategorie do Archiwum lub do Kosza. Operacje te omawiamy w dalszej części poradnika.

Publikowanie

Aby kategorie i wchodzące w ich skład treści można udostępniać w witrynie, muszą być opublikowane. Standardowo Joomla! oznacza jako opublikowane wszystkie nowe treści. Dlatego zwykle nie trzeba podejmować żadnych dodatkowych czynności, aby opublikować kategorię, artykuł, czy inny element treści. Zdarza się jednak, że przygotowując elementy struktury witryny, oznaczymy nowe kategorie jako nieopublikowane albo że wstrzymamy publikację kategorii, które były wcześniej opublikowane.

Wymóg publikacji dotyczy wszystkich elementów hierarchii treści, a więc kategorii nadrzędnych, kategorii podrzędnych, artykułów. Niepublikowanie któregokolwiek z nadrzędnych elementów powoduje, że wszystkie elementy znajdujące się poniżej w strukturze treści również nie będą opublikowane, a więc nie będzie ich można udostępnić użytkownikom. Także w przypadku, gdy stan nadrzędnego elementu, np. kategorii z Opublikowane zostanie zmieniony na Nieopublikowane, publikacja wszystkich podrzędnych elementów, np. podkategorii i artykułów zostanie wstrzymana.

Działanie hierarchii publikacji ma charakter jednokierunkowy, działa tylko z góry w dół. Oznacza to, że nieopublikowanie elementu nadrzędnego powoduje wstrzymanie publikacji wszystkich należących do niego elementów podrzędnych (np. podkategorii i artykułów). Natomiast nieopublikowanie elementu podrzędnego nie ma żadnego wpływu na publikację elementów nadrzędnych.

Zmiana stanu publikacji kategorii nie powoduje jednak automatycznej zmiany stanu należących do niej podstawowych jednostek treści, a więc np. artykułów, kontaktów, zakładek. Ale na wskutek zmiany stanu publikacji kategorii, np. wycofania z publikacji, należące do niej treści nie będą widoczne w witrynie, nawet jeśli są oznaczone jako Opublikowane.

Dysponujemy trzema sposobami publikacji i wstrzymywania publikacji kategorii.

Pierwszy polega na ustaleniu stanu publikacji w edytorze właściwości kategorii. Z tego sposobu korzystamy zwykle podczas tworzenia nowych kategorii, których do czasu zakończenia prac przygotowawczych nie chcemy publikować.

Częściej korzystamy z drugiego i trzeciego sposobu, bo nie wymagają otwierania edytora kategorii. Jeśli chcemy opublikować lub wycofać publikacje jednej kategorii, wystarczy kliknąć ikonę stanu publikacji w kolumnie Status obok tytułu kategorii.

Wycofanie z publikacji

Ilustracja powyżej przedstawia ekran tuż po dokonaniu zmiany stanu publikacji kategorii Parkowy blog, o czym informuje komunikat systemowy, a także ikona z czerwonym krzyżykiem w kolumnie Status. Jej kliknięcie spowoduje opublikowanie kategorii. Oznaczeniem opublikowanych kategorii jest ikona z szarą fiszką. Jej kliknięcie spowoduje zmianę stanu publikacji na Nieopublikowany.

Jeśli chcemy równocześnie opublikować lub wycofać z publikacji wiele kategorii, najpierw zaznaczamy je na liście, a później korzystamy z odpowiedniego przycisku w przyborniku:

Wycofanie z publikacji

  • przycisk Opublikuj powoduje, że zaznaczone kategorie zostaną opublikowane,
  • przycisk Wycofaj powoduje, że publikacja zaznaczonych kategorii zostanie zatrzymana.

Wycofanie z publikacji

Ikona informacja.png
 Informacja

 Pamiętaj, że jeśli wycofasz z publikacji kategorię nadrzędną, to równocześnie wycofasz z publikacji wszystkie kategorie podrzędne. I odwrotnie, jeśli opublikujesz kategorię nadrzędną, to wszystkie kategorie podrzędne również zostaną opublikowane, nawet jeśli wcześniej były opublikowane.


Kopiowanie

Kategorie można powielać. Funkcja Skopiuj wywoływana jest za pomocą umieszczonego w przyborniku przycisku Wsadowe, umożliwiającego skonfigurowanie i wykonanie zestawu poleceń. Operację taką nazywamy przetwarzaniem wsadowym, stąd nazwa przycisku. Funkcja ta jest szczególnie przydatna w witrynach wielojęzycznych, gdy zachodzi potrzeba stworzenia takiej samej struktury kategorii, o takich samych właściwościach, ale przypisanych do konkretnych języków. Skorzystanie z funkcji powielania kategorii z jednej strony pozwala zachować spójność, a z drugiej znacznie podnosi wydajność pracy administratora. Wyobraźmy sobie na przykład odtwarzanie struktury tylko 5 wielopoziomowych kategorii, w których jest po kilka - kilkanaście podkategorii. Dzięki funkcji kopiowania tę operację można wykonać w kilka chwil.

Duplikowanie kategorii jest działaniem bardzo szybkim i prostym. Administrator ma przy tym możliwość zmiany kilku istotnych ustawień - może ustalić inny poziom dostępu, inny język treści, dodać tagi. Funkcja Skopiuj pozwala zduplikować całe kolekcje kategorii włącznie ze wszystkim wchodzącymi w ich skład podkategoriami.

Aby skopiować jedną lub wiele kategorii:

  1. Zaznacz na liście kategorie, które chcesz skopiować.
  2. Kliknij przycisk polecenia Wsadowe, aby otworzyć skonfigurować reguły kopiowania.

    Kopiowanie kategorii - ustawienia operacji przetwarzania wsadowego
  3. Zdecyduj o opcjach kopiowania:
    • Ustal poziom dostępu lub zachowaj oryginalny.
    • Dodaj tagi lub zachowaj oryginalne.
    • Ustal język lub zachowaj oryginalny.
  4. Z rozwijalnej listy Przenieś / Skopiuj wybierz kategorię, do której chcesz skopiować zaznaczone kategorie. Można też zaznaczyć opcję Dodaj do głównej.
  5. Zaznacz przycisk opcji Skopiuj.
  6. Kliknij przycisk Wykonaj.

Przenoszenie

W Joomla można swobodnie przemieszczać kategorie pomiędzy sobą. Funkcja Przenieś - podobnie jak funkcja Skopiuj wywoływana jest za pomocą umieszczonego w przyborniku przycisku Wsadowe, umożliwiającego skonfigurowanie i wykonanie zestawu poleceń. Operację taką nazywamy przetwarzaniem wsadowym, stąd nazwa przycisku. Funkcja Przenieś umożliwia wprowadzanie zmian w hierarchii treści, dzięki czemu system zarządzania kategoriami jest bardzo elastyczny. Administrator może korygować strukturę witryny bez konieczności usuwania i odtwarzania kategorii czy np. przekierowywanie łączy ze starych do nowych lokalizacji. Operacja przetwarzania wsadowego pozwala na duże oszczędności czasu - administrator za pomocą jednego działania może przenieść całą kategorie lub kolekcje kategorii w inne miejsce wraz ze wszystkimi przypisanymi do tych kategorii artykułami. Równocześnie może zmodyfikować niektóre właściwości przenoszonych kategorii, takich jak poziom dostępu, język czy oznakowanie tagami. Przenoszenie kategorii w zasadzie nie ma wpływu na ich nazwy ani inne własności, ani należące do nich artykuły. Wyjątkiem jest sytuacja, gdy opublikowane kategorie zostaną przeniesione do innej kategorii nieopublikowanej albo zarchiwizowanej czy usuniętej do kosza. W takim przypadku przenoszone kategorie automatycznie przyjmą stan nadrzędnej kategorii, do której zostaną przeniesione. Po przeniesieniu kategorii Joomla aktualizuje również automatycznie wszystkie połączenia pomiędzy elementami treści i pozycjami menu.

Aby przenieść jedną lub wiele kategorii do nowej do innej kategorii bądź do kategorii głównej:

  1. Zaznacz na liście kategorie, które chcesz przenieść.
  2. Kliknij przycisk polecenia Wsadowe, aby otworzyć skonfigurować reguły przenoszenia.

    Kopiowanie kategorii - ustawienia operacji przetwarzania wsadowego
  3. Zdecyduj o regułach przenoszenia:
    • Ustal poziom dostępu lub zachowaj oryginalny.
    • Dodaj tagi lub zachowaj oryginalne.
    • Ustal język lub zachowaj oryginalny.
  4. Z rozwijalnej listy Przenieś / Skopiuj wybierz kategorię, do której chcesz przenieś zaznaczone kategorie. Można też zaznaczyć opcję Dodaj do głównej.
  5. Zaznacz przycisk opcji Przenieś.
  6. Kliknij przycisk Wykonaj.

Usuwanie i odzyskiwanie

Menedżery kategorii umożliwiają tymczasowe (do Kosza) lub trwałe usuwanie dowolnej kategorii lub całej kolekcji kategorii. Kategorie usunięte tymczasowo można odzyskać.

Funkcja ta pozwala na łatwe i szybkie wyczyszczenie systemu ze zbędnych treści, a tym samym utrzymanie ładu i porządku w zasobach witryny. System, w którym pozostawiono nieużywane kategorie może sprawiać spore kłopoty w zarządzaniu, utrudniać przeglądanie i wyszukiwanie treści, tworzenie potrzebnych elementów i inne działania. Pozostawione niepotrzebnie kategorie mogą być źródłem pomyłek i błędów, a w rezultacie przyczyniać się do marnowania czasu i energii na próby odszukania potrzebnych treści, naprawy błędów.

Przed ostatecznym, trwałym usunięciem kategorii należy usunąć wszystkie wchodzące w jej skład artykuły. Joomla! nie pozwoli usunąć kategorii, jeśli znajdują się w niej albo w kategorii podrzędnej jakieś artykuły, nawet jeśli są to artykuły przeniesione do Kosza. Niestety, w nowszych wydaniach Joomla usunięto z menedżera kategorii informacje o liczbie przypisanych do kategorii pozycji (aktywnych i w koszu). Aby sprawdzić, czy kategorie, które zamierzamy usunąć, zawierają jakieś artykuły, trzeba skorzystać z menedżera artykułów i filtrów kategorii oraz stanu publikacji.

Aby pozbyć się artykułów z kategorii, które chcemy trwale usunąć, można te artykuły przenieść do innej kategorii albo kolejno najpierw przenieś do kosza, a następnie trwale usunąć z systemu.

Aby jedną lub więcej kategorii przenieść do Kosza:

  1. Przejdź na stronę menedżera kategorii
  2. Zaznacz kategorie, które chcesz usunąć z listy,
  3. Kliknij w przyborniku przycisk Kosz

    Odzyskiwanie kategorii z Kosza

Aby trwale usunąć jedną lub więcej kategorii:

  1. Przejdź na stronę menedżera kategorii
  2. Zaznacz kategorie, które chcesz usunąć z listy,
  3. Kliknij w przyborniku przycisk Kosz
  4. Zaznacz pozycję Wyrzucono do Kosza w bloku filtrów po lewej stronie na liście Wybierz status
  5. Zaznacz kategorię lub kategorie, które chcesz trwale usunąć.

    Odzyskiwanie kategorii z Kosza
  6. Kliknij w przyborniku przycisk Opróżnij

Aby odzyskać z Kosza usunięte kategorie:

  1. Przejdź na stronie menedżera kategorii
  2. Zaznacz pozycję Wyrzucono do Kosza w bloku filtrów po lewej stronie na liście Wybierz status
  3. Zaznacz kategorię lub kategorie, które chcesz odzyskać
  4. Kliknij w przyborniku jeden z przycisków:
    • Opublikuj - aby odzyskać kategorie z Kosza i opublikować je
    • Wstrzymaj - aby odzyskać kategorie z Kosza, ale wstrzymać ich publikacje
    • Archiwizuj - aby odzyskać kategorie z Kosza i umieścić je w Archiwum.

      Odzyskiwanie kategorii z Kosza


Co dalej?

Po lekturze tej części poradnika potrafisz utworzyć hierarchiczną strukturę treści Twojej witryny, korzystając z narzędzi do zarządzania kategoriami. Potrafisz także korygować istotne ustawienia kategorii - zmieniać stan publikacji i inne atrybuty. Nabyta wiedza powinna Ci w zupełności wystarczyć, aby rozpocząć pracę z kategoriami.

Jeśli pojawią się jakieś problemy, skorzystaj z pomocy podręcznej lub Poradnika administratora albo zapytaj na forum użytkowników.

Artykuły

Wprowadzenie

Artykuły w Joomla są podstawowym nośnikiem treści witryny. Przez artykuł rozumiemy w Joomla! dowolną treść. Może to być zarówno kilka zdań wpisu na blogu, jak i wielostronicowy poradnik.

Tekst artykułów może być formatowany, można go ilustrować grafikami, filmami wideo, nagraniami dźwiękowymi, można w nim umieszczać odnośniki do innych stron.

Artykuły można dzielić na wprowadzenie i tekst główny, a także dzielić na strony.

Żadna z tych czynności nie wymaga znajomości specjalnych technik - w Joomla! mamy do dyspozycji wygodny edytor, dzięki czemu dodawanie treści jest bardzo proste.

Pierwszy artykuł

  1. Wpisz w pasku adresu przeglądarki http://localhost/joomla/administrator
  2. Zaloguj się do zaplecza na konto użytkownika admin i hasło podane podczas instalacji Joomla!.
  3. Na stronie startowej naciśnij ikonę skrótu Utwórz artykuł:

    J25 1-krok-skrot-utworz artykul.png.
  4. Nadaj artykułowi jakiś tytuł. Tytuł powinien zwięźle zapowiadać treść artykułu:

    J25 2-krok-utworz artykul.png.
  5. Przypisz artykuł do kategorii - wybierz z listy rozwijalnej Kategoria jedną z dostępnych kategorii
  6. Z listy rozwijalnej Wyróżnione wybierz opcję Tak, co spowoduje, że artykuł będzie widoczny w przeglądzie wyróżnionych.
  7. Wpisz tekst artykułu. Na początek masz do dyspozycji prosty edytor. Jest w nim znacznie mniej narzędzi, jak w programie typu MS Word czy OO Writer, ale wystarczająco dużo, by formatować i ilustrować artykuły.
    Aby:
    • utworzyć nowy akapit - naciśnij klawisz Enter,
    • umieścić w artykule śródtytuł - wpisz jego tekst, a następnie z listy rozwijalnej Formatowanie wybierz pozycję Nagłówek 2 lub niższy.
    • wypunktować lub ponumerować listę - zaznacz linie zawierające jej elementy i wybierz spośród ikon edytora Punktowanie lub Numerowanie,
    • wyróżnić tekst, np. pogrubić - zaznacz fragment, który chcesz wyróżnić i kliknij ikonę B (pogrubienie) albo I (pochylenie):

      J25 3-krok-utworz artykul.png.
  8. Zapisz artykuł w bazie danych, naciskając w przyborniku przycisk Zapisz:

    J25 4-krok-utworz artykul.png.
  9. Obejrzyj rezultat w witrynie.
    J25 5-krok-utworz artykul-zobacz.png

Nasz pierwszy artykuł prezentuje się całkiem przyzwoicie. Mamy tytuł, nazwę autora, datę opublikowania. Po prawej stronie znajdują ikony - odnośni Drukuj i Email. Śródtytuł jest wyraźnie większy od tekstu. Pozycje listy są oznaczone punktorami. Pewno przydałaby się jeszcze jakaś ilustracja, ale tym zajmiemy się później.

Moglibyśmy się czuć w pełni usatysfakcjonowani, gdyby nie... drobny błąd. Otóż słowa tekst pochylony powinny być pochylone, a nie pogrubione. Trzeba to, oczywiście, poprawić.


Jak poprawiać artykuły, przedstawiamy w kolejnym kroku.

Popraw artykuł

Usterki w artykule można poprawić, korzystając z narzędzi zaplecza administracyjnego, jak i narzędzi witryny. Jedyny warunek: musimy się zalogować do witryny z uprawnieniami do poprawiania artykułów.

Użytkownik Joomla może być uprawniony tylko do poprawiania własnych artykułów (autor), albo do poprawiania swoich artykułów i artykułów innych osób (redaktor), albo do poprawiania wszystkich artykułów i zmiany ich stanu (np. z wyróżniony na niewyróżniony). Uprawnienia można swobodnie konfigurować. Ale na początku skorzystamy z uprawnień domyślnych.

Jako superużytkownicy mamy uprawnienia do dokonywania wszystkich zmian w witrynie, więc na pewno możemy również poprawić swój artykuł.

Aby poprawić artykuł, korzystając z narzędzi dostępnych w witrynie (od strony frontowej):

  1. Zaloguj się do witryny. W tym celu w witrynie skorzystaj z modułu Logowanie umieszczonego po lewej stronie ekranu.
    Poprawianie artykułu - krok 1. Zaloguj się do witryny
  2. Przejdź na stronę z artykułem, który chcesz poprawić.
  3. Kliknij ikonę Dostosuj. znajdującą sie w prawym górnym rogu artykułu

    J25 artykul-popraw-front-krok 2-ikona dostosuj.png
  4. W głównym obszarze strony zostanie otwarty znany Ci już edytor. Mamy tutaj dużo mniej opcji, niż na stronie edytora artykułów na zapleczu, ale wystarczająco dużo, by dokonać potrzebnych poprawek.

    J25 artykul-popraw-front-krok 3-edytor.png
  5. Przećwicz wprowadzanie rożnych zmian, np.:
    • Aby zmienić sposób wyróżniania tekstu, np. z pogrubionego na pochylony, zaznacz ten fragment, a następnie kliknij w przyborniku ikonę I (pochylenie). Zauważ, ze gdy zaznaczysz już wyróżniony tekst, w przyborniku zostanie zaznaczona ikona wyróżnienia (w naszym przypadku B - pogrubienie). Możesz również posłużyć się skrótami klawiaturowymi, podobnymi do tych, jakie mamy w Wordzie czy we Writerze. Naciśnij kombinację klawiszy CTRL+B, a usunąć pogrubienie, naciśnij CTRL+I, aby uzyskać tekst pochylony. Oczywiście, tekst pochylony można także pogrubić.

      J25 artykul-popraw-front-krok 4-wyroznienie.png
    • Aby dodać nowy fragment tekstu, umieść kursor w miejscu, w którym chcesz dodać nowy tekst i wpisz go.
    • Aby usunąć niepotrzebne znaki lub wyrazy, zaznacz je, a następnie naciśnij np. klawisz np. Delete na swojej klawiaturze. Możesz również umieścić kursor za fragmentem, który chcesz usunąć i naciskać klawisz Backspace albo umieścić kursor przed fragmentem do usunięcia i naciskać klawisz Delete, czyli dokładnie tak samo, jak w Wordzie czy innym procesorze tekstów.
      J25 artykul-popraw-front-krok 5-usuwanie.png
    • Aby listę punktowaną zamienić na listę numerowaną, zaznacz wypunktowane elementy, a następnie kliknij w przyborniku ikonę Wyliczenie.
      J25 artykul-popraw-front-krok 5-lista.png
    • Aby zmienić poziom nagłówka, umieść kursor w wierszu ze śródtytułem, a następnie z listy Formatowanie wybierz inny poziom, niż aktualnie wskazywany, np. Nagłówek 4.
    • Aby wyłączyć wyróżnianie artykułu, kliknij zakładkę karty Publikacja i z listy rozwijalnej Wyróżniony wybierz opcję Nie. Przy okazji obejrzyj, jakie możliwości udostępnia karta Publikacja.
  6. Po wprowadzeniu potrzebnych poprawek kliknij przycisk Zapisz. Jeśli jednak uznasz, że wprowadzone zmiany są niedobre, możesz zrezygnować z ich zapisania. W tym celu kliknij przycisk Anuluj.

Edytor zostanie zamknięty, a nad artykułem pojawi się komunikat o pomyślnym wykonaniu operacji.

J25 artykul-popraw-front-krok 6-zapisano.png


Wstaw ilustrację

Zilustrowany tekst przykuwa uwagę, a dobra ilustracja potrafi niekiedy zastąpić dziesiątki słów.

Ilustrowanie tekstów

Internet uwielbia obrazy. No… może nie Internet, ale internauci. Sieć zapewne życzyłaby sobie jak najmniej obrazów. Gromadzenie i przechowywanie ilustracji umożliwia w Joomla! komponent Media, a umieszczanie obrazków w tekstach przycisk Grafika umieszczony pod edytorem.

Cztery kroki

Ilustrowanie tekstów w Joomla! wymaga czterech kroków:

  • przygotowania i wczytania pliku z grafiką,
  • oznaczenia w tekście miejsca wstawienia obrazka,
  • dodanie obrazka,
  • określenia parametrów jego prezentacji.
Ikona informacja.png
 Informacja

 Komponent Artykuły w Joomla 2.5 został wzbogacony o specjalną funkcję ilustrowania wprowadzenia i głównego tekstu artykułu. O tym sposobie ilustrowania artykułów dowiesz się w trakcie poszerzania swoich umiejętności obsługi programu.


Krok 1: Przygotowanie

Obrazki do ilustrowania tekstów trzeba odpowiednio przygotować. Dla publikacji na stronach WWW znaczenie mają takie właściwości, jak: format graficzny, paleta kolorów, przezroczystość, szybkość wczytywania, animacja. Aby odpowiednio przygotować ilustracje, trzeba skorzystać z zewnętrznego edytora grafiki, np. bezpłatnego programu GIMP czy powszechnie znanego, niestety drogiego, programu Adobe Photoshop.

Oto kilka wskazówek, które warto uwzględnić:

  • obraz nie powinien mieć większych rozmiarów, niż te, w jakich chcemy go wyświetlać. Im większy rozmiar, tym dłużej trwa jego przesyłanie do przeglądarek użytkowników. Do ilustrowania artykułów wystarczą nam zdjęcia o szerokości w granicach 400-800 pikseli.
  • obrazy na strony internetowe zapisujemy przy pomocy dostępnej w edytorach grafiki funkcji Zapisz dla Weba. Funkcja ta pozwala zoptymalizować wielkość plików i jakość obrazów.
  • obrazy powinny być zapisane w jednym z trzech formatów: JPG, GIF lub PNG. Formatu JPG używamy do zdjęć, formatów GIF i PNG do obrazów, w których mamy ograniczoną ilość kolorów (np. wykresów). Format GIF umożliwia stworzenie i publikowanie prostych animacji, ale ograniczoną do 256 liczbę kolorów. Format PNG doskonale nadaje się do prezentacji obrazów z przezroczystym tłem.
  • publikując jakiekolwiek ilustracje w witrynie, trzeba być pewnym, że nie narusza się niczyich praw autorskich - nie wolno publikować na swoich stronach obrazów pobranych z Internetu, jeśli nie mamy zgody ich autora albo nie zostały opublikowane na licencji umożliwiającej bezpłatne wykorzystanie. W Sieci można znaleźć składy bezpłatnych zdjęć i ilustracji. Jednym z popularnych jest węgierska witryna: stock.xchang vi.
  • nazwy plików z obrazkami nie mogą zawierać spacji ani żadnych znaków specjalnych, należy używać tylko liter z alfabetu łacińskiego, cyfr i znaków łącznika oraz podkreślenia.

Krok 2: Wczytywanie obrazków

Aby wczytać obrazki do ilustrowania artykułów:

  1. Wybierz z menu zaplecza administracyjnego pozycję Artykuły/Media, aby przejść na stronę umożliwiającą zarządzanie plikami:

    Wybierz z menu zaplecza pozycję Artykuły/Media.
  2. Przejdź do sekcji Wczytaj pliki i kliknij przycisk Wczytaj pliki:

    Krok 2. Przejdź do sekcji Wczytaj pliki i kliknij przycisk Wczytaj pliki.
  3. W oknie dialogowym wskaż pliki obrazów, które chcesz wczytać. Możesz od razu wskazać kilka plików:

    35 1kroki art obr 04 media wczytaj wskaz.png.
  4. Kliknij przycisk Rozpocznij wczytywanie.
    Po chwili zobaczysz miniatury wczytanych obrazków:
    J25 artykul-ilustrowanie-media-wczytane.png.

Krok 3: Wstawienie obrazka do artykułu

Artykuły w Joomla! można ilustrować zarówno za pomocą narzędzi edytora w witrynie, jak i na zapleczu. W obu przypadkach czynności, które trzeba wykonać, są dokładnie takie same. Pamiętamy wszakże, że na zapleczu dysponujemy dodatkową funkcją, niedostępną w witrynie.

Aby wstawić ilustrację do artykułu:

  1. Zaloguj się do witryny lub zaplecza i otwórz edytor artykułu, który chcesz zilustrować.
  2. Ustaw kursor w tekście w miejscu, w którym chcesz osadzić ilustrację.
  3. Kliknij przycisk Grafika umieszczony poniżej dolnej krawędzi edytora. Uwaga: nie korzystamy do osadzania obrazków z ikony Wstaw obrazek w pasku narzędziowym edytora. To narzędzie nie pozwala ani wczytywać obrazków, ani wybierać ich z serwera:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 1.png.
  4. Wyszukaj w katalogach mediów obraz, który chcesz osadzić i kliknij go, aby został oznaczony do wstawienia. W efekcie w polu Adres grafiki powinna się pojawić tzw. względna ścieżka do pliku (względna, bo prowadzi od głównego katalogu Joomla!):

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 2-zaznacz.png.
  5. Korzystając z dostępnych opcji:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 3-ustawienia ilustracji.png.
    • Określ położenie obrazka, wybierając z listy rozwijalnej Wyrównanie np. opcję Lewa
    • W polu Opis umieść zwięzłą informację o obrazku dla robotów wyszukiwarek oraz dla użytkowników, którzy nie zobaczą obrazka w swoim urządzeniu do przeglądania stron.
    • Jeśli chcesz, ustal również Tytuł grafiki, który może być wyświetlany jako jej podpis. Ponadto będzie się ukazywać w dymku, gdy użytkownik ustawi kursor na obrazku.
    • Możesz zdecydować o wyświetlaniu podpisu, wybierając opcje Tak z listy rozwijalnej.
  6. Przewiń za pomocą skrajnego bocznego paska ekran i kliknij przycisk Wstaw:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 4-wstaw.png.
    W obszarze treści edytora zobaczysz osadzoną ilustrację. Jeśli wstawisz obrazek odpowiednich rozmiarów, np. na całą szerokość dostępną na stronie, artykuł nie będzie się źle prezentować, ale jeśli obrazek jest za duży, trzeba skorygować jego ustawienia.
    J25 artykul-ilustrowanie-krok 5-wstawiona ilustracja.png

Posłużymy się w tym celu narzędziem Wstaw/Dostosuj grafikę dostępnym w pasku narzędziowym edytora.

Krok 4: Korekta ustawień obrazka

Aby skorygować ustawienia ilustracji osadzonej w artykule:

  1. Zaznacz obrazek, którego ustawienia chcesz skorygować
  2. Kliknij w przyborniku ikonę Wstaw / Dostosuj obrazek

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 6-dostosuj.png.
  3. W oknie dialogowym, które się otworzy:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 7-dostosuj-okno-dialogowe.png.
    • Określ jeszcze raz, korzystając z listy rozwijalnej, położenie obrazka, np. Do lewej.
    • Ustal w pierwszym polu Wymiary szerokość obrazka np. 250 (szerokość jest podawana w pikselach)
    • Ustal w polu Odstępy obok szerokość odstępu między obrazkiem a tekstem oraz lewą krawędzią artykułu, wpisz np. 10 (pikseli)
  4. Naciśnij przycisk Uaktualnij. Zobaczysz obrazek w obszarze treści.

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 7-dostosuj-poprawiona.png.
  5. Przyjrzyj się, czy wszystko jest tak, jak chcesz. Jeśli masz w artykule listę punktowaną lub numerowaną, sprawdź, czy przypadkiem pod obrazkiem nie schowały się punktory lub znaki wyliczenia.

Zauważ na ilustracji powyżej, że:

  • lewa krawędź obrazka jest nieco wcięta w stosunku do krawędzi tekstu,
  • punktory z naszej listy ukryły się pod obrazkiem.

Koniecznie musimy jeszcze raz skorygować ustawienia. Najlepiej będzie osadzić obrazek po prawej stronie tekstu.

Tym razem jednak skorygujemy kod HTML osadzający obrazek.

Krok 5: Korekta kodu obrazka

  1. Kliknij przycisk "Przełącz edytor" poniżej dolnej krawędzi edytora z prawej strony. W efekcie zobaczysz kod HTML. Przekonaj się, że „nie taki diabeł straszny, jak go malują”:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 8-dostosuj-kod.png.
  2. Obrazek jst osadzony za pomocą kodu <img src="images/ludzik_przy_stole.jpg" alt="Tworzenie artykułu przy biurku" width="250" style="float: left; margin-left: 10px; margin-right: 10px;" />. W części style="float: left; margin-left: 10px; margin-right: 10px;" dokonaj dwóch zmian:
    • zmień położenie - przenieś obrazek na prawą stronę poprawiając kod float:left na float:right (płyń w prawo)
    • zlikwiduj zewnętrzny margines, usuwając kod: margin-right: 10px;".
  3. Kliknij ponownie przycisk Przełącz edytor, aby zobaczyć efekt.

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 8-dostosuj-po korekcie.png.
  4. Zapamiętaj wprowadzone zmiany, klikając przycisk Zapisz.
  5. Obejrzyj artykuł w witrynie, by sprawdzić, czy wszystko jest w porządku:

    J25 artykul-ilustrowanie-krok 9-dostosuj-na stronie.png.


Wstaw odnośnik

W tej części poradnika objaśniamy, jak w artykułach Joomla! umieszczać odnośniki, nazywane też odsyłaczami, łączami, hiperłączami, linkami.

Wprowadzenie

Bez hiperłączy nie byłoby Internetu, to podstawa WWW. To dzięki odnośnikom strony internetowe stają się częścią hipertekstu (ogromnego tekstu), który swymi rozmiarami wykracza daleko poza okno przeglądarki czy ekran monitora, obejmując cały Internet. Odnośniki są wykorzystywane nie tylko do łączenia z innymi dokumentami w Internecie, ale także do nawigacji w obrębie witryny internetowej, a czasem nawet do nawigacji na jednej stronie, w jednym artykule. Najogólniej istnieją dwa rodzaje odnośników:

  • łącza wewnętrzne - odsyłacze do innych artykułów lub pozycji menu w tej samej witrynie,
  • łącza zewnętrzne - odsyłacze do innych zewnętrznych stron, dokumentów lub usług w Internecie.

Odnośnikiem może być fragment tekstu albo obraz, np. ikona. Aby jakiś fragment tekstu lub obraz był odnośnikiem, trzeba go oznakować kodem HTML, sygnalizującym, że jest to odnośnik i wskazującym adres internetowy, do którego prowadzi odnośnik (czyli odwołanie hipertekstowe, po ang. hypertext reference). Kodowanie odnośników w HTML nie jest trudne, o czym przekonamy się później, ale w Joomla! dzięki takim edytorom, jak standardowy TinyMCE, nie musimy w ogóle pisać kodu. My podajemy w oknach dialogowych potrzebne informacje, a na tej podstawie edytor generuje kod HTML.

Odnośniki do stron w innych witrynach

Zobaczmy najpierw, jak w artykułach wstawić odnośniki do stron w innych witrynach internetowych.

Krok 1. Przygotuj w artykule tekst odnośnika

Odnośnikiem w artykule może być fragment tekstu lub obrazek. Jeśli jest to tekst, unikajmy sformułowań typu „kliknij tutaj” czy „przejdź na tę stronę”, a także adresów internetowych. Najlepiej, jeśli odnośnikami są wyrazy bądź frazy kluczowe dla treści strony, z którą chcemy się połączyć, sygnalizujące, co internauta znajdzie na stronie, do której go odsyłamy.

  1. Otwórz do edycji artykuł, w którym chcesz wstawić odnośnik, lub stwórz nowy artykuł.
  2. Wpisz tekst, który ma być odnośnikiem.

Krok 2. Skopiuj adres strony, którą chcesz podłączyć

Aby wstawić w artykule odnośnik do innej zewnętrznej witryny, musisz znać adres strony, którą chcesz podłączyć. Najpewniejszy sposób na zapamiętanie adresu to skopiowanie go:

  1. Otwórz w przeglądarce stronę, którą chcesz połączyć, np. www.joomla.pl.
  2. Kliknij pasek adresu przeglądarki, aby zaznaczyć cały adres.
  3. Aby skopiować adres do schowka, naciśnij klawisze CTRL-C albo kliknij prawy przycisk myszki i wybierz z podręcznego menu pozycję Kopiuj.

Krok 3. Przekształć zwykły tekst w odnośnik

Aby wstawić odnośnik do innej strony:

  1. Zaznacz tekst, który ma być odnośnikiem.
  2. Kliknij ikonę Wstaw/Dostosuj odnośnik (ikona przedstawia ogniwo łańcucha).
  3. W oknie dialogowym:
  4. Wklej adres strony docelowej w polu Adres URL (CTRL-V).
  5. Z rozwijalnej listy Otwórz w wybierz opcję Otwórz w nowym oknie, aby otworzyć stronę na nowej karcie lub w nowym oknie przeglądarki.
  6. Kliknij przycisk Wstaw.
  7. Zapisz artykuł (kliknij w przyborniku strony przycisk Zapisz).
  8. Przejdź na stronę główną witryny, wywołaj artykuł i sprawdź, czy odnośnik przekieruje Cię zgodnie z Twoim zamiarem.

Wstawianie odnośników w edytorze tinyMCE

Odnośniki do stron we własnej witrynie

Wstawienie odnośnika do innego artykułu w swojej witrynie jest równie proste, a nawet prostsze.

  1. Ustaw kursor w miejscu, w którym chcesz wstawić odnośnik do istniejącego w witrynie artykułu. Uwaga!: Nie zaznaczaj tekstu, który chcesz uczynić odnośnikiem, bo zostanie usunięty! (Możesz to przetestować!)

    Wstawianie odnośników do artykułu w witrynie
  2. Kliknij przycisk Artykuły poniżej dolnej krawędzi edytora.
  3. W oknie nakładki kliknij tytuł artykułu, który chcesz podłączyć.

    Wstawianie odnośników do artykułu w witrynie

W wyniku tej operacji do tekstu artykułu zostanie wstawiony tytuł artykułu przekształcony w łącze internetowe.

Wstawianie odnośników do artykułu w witrynie

Skonfiguruj zamianę adresów na proste

Jeśli chcesz, a na pewno zechcesz, umieszczać w swoich artykułach odnośniki tekstowe lub graficzne do innych stron w swojej witrynie, skonfiguruj koniecznie tworzenie prostych adresów.

Dlaczego?

W domyślnej konfiguracji Joomla! generuje skomplikowanie adresy internetowe składające się z nazwy domenowej i różnych parametrów, niełatwe do zapamiętania, a co ważniejsze, niewiele mówiące robotom wyszukiwarek internetowych. Oto przykład takiego adresu:

Skomplikowany adres internetowy

Aby spowodować zamianę adresów na proste:

  1. Otwórz na zapleczu stronę Witryna / Konfiguracja globalna.
  2. Na pierwszej karcie (Witryna) przejdź do sekcji Optymalizacja dla wyszukiwarek.

    Skomplikowany adres internetowy
  3. Zmień domyślne ustawienie opcji Proste adresy na Tak.
  4. Kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij, aby zachować nowe ustawienie.

Jeśli teraz podejrzysz kod źródłowy strony z artykułem zawierającym odnośnik do strony wewnętrznej, to zobaczysz ładny, czytelny dla ludzi i sensowny dla wyszukiwarek, prosty adres:

Uproszczony adres internetowy

Usuwanie odnośnika

Usunięcie ustanowionego połączenia z inną stroną, zarówno wewnętrzną, jak i zewnętrzną, jest równie łatwe, jak wstawianie odnośników.

Aby usunąć odnośnik:

  1. Ustaw kursor w tekście odnośnika. Zwróć uwagę, że w tym momencie w przyborniku edytora zostaną wyróżnione ikony Wstaw/Dostosuj odnośnik oraz Usuń odnośnik:

    Usuwanie odnośnika
  2. Kliknij w przyborniku edytora ikonę Usuń odnośnik.
  3. Sprawdź, czy w związku z usunięciem połączenia nie trzeba skorygować tekstu, który był odsyłaczem.

Następne kroki

Potrafisz już wstawić w artykule odnośniki do innych stron zewnętrznych i wewnętrznych. Potrafisz je również usuwać. Wiesz także, jak skonfigurować swoją witrynę, by przekształcać skomplikowane adresy internetowe na „przyjazne” i dla ludzi i dla wyszukiwarek. Ale to jeszcze nie wszystkie „tajemnice” związane z osadzaniem odnośników w artykułach.

Więcej opcji

W tym wprowadzeniu do zarządzania witryną Joomla! dla początkujących korzystamy z edytora pracującego w trybie wzbogaconym, ale mimo wszystko ubogim w narzędzia. Gdy opanujesz podstawy obsługi Joomla!, zechcesz zapewne korzystać z rozszerzonych opcji edytora.

Edytor TinyMCE w trybie rozszerzonym udostępnia o wiele bogatszy zestaw opcji konfiguracyjnych odnośników. Między innymi można zdecydować o wyświetleniu strony docelowej w oknie wyskakującym (tzw. popup), określić odnośnikom indeks tabulatora czy klawisz dostępu. Pamiętaj o tych możliwościach, warto je poznać i wykorzystać.

Lepszy edytor

Edytor TinyMCE upraszcza znacznie wstawianie łączy do innych artykułów wewnątrz witryny, ale nie umożliwia np. wstawienia w podobnie łatwy sposób odnośnika do strony kontaktowej czy innych komponentów. Niełatwo też wstawiać w nim łącza do dokumentów, które można pobierać z witryny, np. w formacie PDF, DOC, czy ZIP. Zadanie to znacznie ułatwia często wykorzystywany przez administratorów edytor [www.joomlacontenteditor.net JCE] (akronim od Joomla! Content Editor - Edytor treści Joomla!). Zainteresuj się tym wspaniałym rozszerzeniem.


Podział artykułu

Celem tej części samouczka jest pokazanie, w jaki sposób podzielić dłuższy artykuł strony oraz jak umieścić w artykule podział na wprowadzenie i część główną widoczną po kliknięciu odnośnika Czytaj więcej.

Niekiedy artykuły są za długie do prezentacji na ekranie. Edytory Joomla! udostępniają dwie funkcje umożliwiające podział artykułu na części. Funkcje te obsługiwane są przez 2 dodatki z grupy content:

  • Czytaj więcej: dzieli artykuł na wprowadzenie wyświetlane w przeglądach artykułów (i niektórych typach modułów) oraz tekst główny, wyświetlany w widoku całego artykułu (po kliknięciu odnośnika Więcej albo wybraniu artykułu z menu lub listy artykułów)
  • Podziel stronę: dzieli długie artykuły na części wyświetlane na kolejnych stronach albo na odrębnych kartach lub rozwijającej się harmonijce. Dodatek generuje także spis treści artykułu podzielonego na części.

Wstawianie podziału Czytaj więcej…

Istnieją takie strony, na których krótkie wyciągi (fragmenty, zwiastuny) dają czytelnikom wystarczającą informację, by zasygnalizować im treść artykułu. Jeśli życzą sobie poznać szczegóły, mogą przeczytać cały artykuł. Rozwiązanie takie jest często wykorzystywane do prezentacji wiadomości w blogach i w witrynach, w których jest ograniczona ilość miejsca na stronach głównych, a czytelnicy niekoniecznie są zainteresowani całą zawartością.

Dobrym rozwiązaniem jest użycie dodatku Czytaj więcej.

  1. Otwórz artykuł do edycji
  2. Upewnij się, że kilka pierwszych wierszy, które będą tekstem zwiastuna, dają dobre wyobrażenie o treści artykułu.
  3. Umieść kursor na końcu tekstu zwiastuna.
  4. Kliknij przycisk Więcej umieszczony poniżej dolnej krawędzi edytora. Wprowadzenie zostanie oddzielone od pozostałej części artykułu czerwoną przerywaną linią, sygnalizującą, że został zastosowany podział na wprowadzenie i tekst główny.

    Znacznik podziału Czytaj więcej
  5. Zapisz artykuł
  6. Przejdź na stronę z przeglądem artykułów i sprawdź, czy wyodrębniony jako wprowadzenie fragment prezentuje się ciekawie.



Znacznik podziału Czytaj więcej

Strona z pełnym tekstem artykułu

Uwaga: Same wprowadzenia wyświetlane są tylko na stronach typu przegląd artykułów lub w niektórych modułach. Na stronach wyświetlających całe artykuły podziału na wstęp i „czytaj więcej” nie zobaczymy.

Aby usunąć z artykułu podział na wprowadzenie i część zasadniczą:

  1. Znajdź miejsce podziału Więcej - czerwoną przerywaną linię.
  2. Zaznacz ją
  3. Naciśnij klawisz Delete na klawiaturze.

To ważne

Podział artykułu na wprowadzenie (prolog) i tekst główny wzbogaca możliwości prezentacji artykułów. Możesz:

  • udostępniać w witrynie strony typu przegląd artykułów i przegląd artykułów wyróżnionych na stronach otwierających działy witryny albo stronie startowej, a na stronach z artykułem publikować cały tekst albo tylko tekst główny,
  • wykorzystać wstępy do publikacji w module Migawki.
  • wykorzystać do prezentacji artykułów zainstalowane dodatkowo moduły, w których wyświetlane są tylko wprowadzenia i odnośnik Czytaj więcej

Rozważ, jaką rolę będą pełnić w Twojej witrynie wprowadzenia do artykułów. Można je bowiem redagować tak, że będą stanowiły integralną, niezbędną część całego artykułu. Ale też mogą być zredagowane jako streszczenie, skrót, intrygująca zapowiedź, wyświetlana tylko na stronach przeglądów, a pomijana w widoku całego artykułu. Jeśli zdecydujesz się na drugą z możliwości, warto w konfiguracji globalnej artykułów wyłączyć wyświetlanie wprowadzeń.

Zawsze jednak, czy to będą tylko zwiastuny treści, czy wstępy należące do całego artykułu, wprowadzenia powinny być krótkie, stanowić pewną całość informacyjną i przekazywać odwiedzającym tyle informacji, by mogli zdecydować, czy chcą zapoznać się z całym artykułem.


Dzielenie długich artykułów na strony

Długie, tasiemcowe artykuły, wymagające wielokrotnego przewijania strony w dół nigdy nie prezentują się zachęcająco. Lepiej podzielić je na kilka krótszych odcinków. Możliwość taką zapewnia dodatek Podziel stronę (właściwie dwa dodatki, bo mamy jeszcze dodatek Przycisk edytora Podziel stronę.

Przycisk edytora wstawia znaczniki podziału artykułów na mniejsze części oraz umożliwia umieszczenie tytułów wyodrębnionych części i łączy do spisu treści. Natomiast dodatek Podziel stronę obsługuje prezentację artykułu podzielonego na części, w tym generuje spis treści, składający się z odnośników do wydzielonych stron i odnośnika Wszystkie, by umożliwić np. skopiowanie całego artykułu.

Wstawianie podziału strony

Do przetestowania tej właściwości przyda się długi artykuł. Jeśli nie masz jeszcze takiego w swoich zbiorach, skorzystaj z generatora treści do celów projektowych Lorem ipsum. Wygeneruj np. tekst oparty na Panu Tadeuszu wielkości 10-15 akapitów po 20-30 słów. Utwórz z tego tekstu artykuł testowy.

35 1kroki art dziel 04.png

Aby wstawić znaczniki podziału długiego artykułu na części:

  1. Otwórz artykuł w edytorze.
  2. Najpierw wstaw znacznik podziału Więcej (zobacz uwagę 1. poniżej).
  3. Umieść kursor w miejscu, w którym chcesz wstawić znacznik podziału na strony.
  4. Kliknij przycisk Podziel stronę umieszczony pod dolną krawędzią obszaru tekstowego. Pojawi się niewielkie okno dialogowe z formularzem. Wypełnij formularz:

    J25 1kroki-artykul-podziel artykul-podziel na czesci.png
    • Tytuł strony: Dowolny tekst, który będzie wyświetlony w nagłówku kolejnej strony (obok tytułu całego artykułu)
    • Odnośnik w spisie treści: Zwięzły tekst, 1-2 wyrazy, który będzie odnośnikiem w spisie treści albo tekstem zakładki w przypadku, gdy kolejne części zechcemy wyświetlać na kartach.
  5. Kliknij przycisk Wstaw. Zobaczysz w edytorze znaczniki podziału:

    J25 1kroki-artykul-podziel artykul-podziel na czesci-znaczniki podzialu.png
  6. Otwórz stronę z artykułem i zobacz efekt zastosowanego podziału.

Powtórz czynności od 3-6 tyle razy, na ile części chcesz podzielić artykuł.

Gdy otworzysz artykuł w witrynie, zobaczysz u góry z prawej strony artykułu spis treści, a w dolnej części pasek nawigacji.

Styl prezentacji: Strony

Ikona informacja.png
 Informacja

 1. W artykule dzielonym na części (strony) należy umieścić także znacznik podziału Czytaj więcej. W przeciwnym przypadku na stronach przeglądu artykułów zamiast podziału na strony zobaczymy poziome linie.

Ikona informacja.png
 Informacja

 2. Jeśli chcemy, aby pierwsza część (strona) artykułu kończyła się w miejscu podziału Czytaj więcej, to zaraz za znacznikiem Czytaj więcej należy wstawić znacznik podziału na strony.

Ikona informacja.png
 Informacja

 3. Edytor TinyMCE (ale także edytor JCE) wstawiają za znacznikami podziału zbędne znaczniki akapitu. Aby je usunąć, trzeba przełączyć edytor w tryb HTML.


Strony, karty, czy harmonijka

Artykuł podzielony na części można wyświetlać na trzy różne sposoby. Zależy to od ustawień dodatku Podziel stronę. Aby ustalić parametry prezentacji artykułów podzielonych na części, trzeba dostosować domyślną konfigurację tego dodatku do swoich wymagań. Jak to zrobić?

  1. Wybierz z menu zaplecza pozycję Rozszerzenia/Dodatki, a następnie odszukaj dodatek Podziel stronę i kliknij jego tytuł, by otworzyć edytor własności dodatku.
  2. Kliknij zakładkę karty Opcje podstawowe
  3. Zdecyduj, które z ustawień chcesz zastosować:

    Ustawienia dodatku Podziel stronę
    • Pokaż tytuł witryny: jeśli zaznaczysz Tak,
    • Tytuł indeksu artykułów: zaznacz Pokaż albo Ukryj - ustawienie ważne tylko wówczas, gdy kolejne części artykułu będą wyświetlane na odrębnych stronach.
    • Własny tytuł indeksu artykułów: Jeśli pozostawisz puste tytułem indeksu będzie zawiadomienie: Spis treści
    • Pokaż opcję Wszystkie: Jeśli zaznaczysz Pokaż, w spisie treści zostanie wyświetlony odnośnik Wszystkie umożliwiający wyświetlenie wszystkich części na jednej stronie
    • Styl prezentacji: Mamy do wyboru trzy możliwości - Strony, Karty i Harmonijka. Najlepiej przetestować każdą z nich i wybrać najodpowiedniejszą.

Karty

Styl prezentacji: Karty

Harmonijka

Styl prezentacji: Harmonijka

Usuwanie podziału strony

Przypomnijmy, znacznikami podziału artykułu na strony są szare przerywane linie. Aby usunąć znaczniki podziału:

  1. Otwórz edytor
  2. Zaznacz kursorem myszki linię znacznika
  3. Naciśnij klawisz Delete na klawiaturze
  4. Powtarzaj te operacje, aż usuniesz wszystkie znaczniki.


Co dalej

Jak wstawić tabelę



Menu

Wprowadzenie

Dobra witryna posiada prosty, przejrzysty i spójny system nawigacji, zapewniający odwiedzającym łatwy i szybki dostęp do wszystkich treści i funkcji witryny. Nawigację po witrynie i dostęp do jej zawartości umożliwiają odwiedzającym różne menu - spisy treści udostępniające łącza do stron witryny. Łącza te nazywamy pozycjami menu.

Menu można porównać do drogowskazów - wskazują miejsca, do których można dojść, sygnalizują, co w tych miejscach można znaleźć. Można je też porównać do jadłospisów (stąd zresztą wywodzi się nazwa menu). Jak jadłospis jest ofertą dla klientów, tak menu jest ofertą dla użytkowników. Jak w jadłospisie znajdujemy pogrupowane w kategorie napoje, przekąski i potrawy, tak w menu witryny znajdujemy pogrupowane w różne działy treści i usługi witryny. Jak w jadłospisie, tak i w menu witryny mogą się znaleźć cale zestawy „smakołyków”, jak i pojedyncze potrawy - artykuł, formularz rejestracyjny czy kontaktowy i inne.

Stworzenie menu stanowi najważniejszy etap w projektowaniu i konfigurowaniu witryny Joomla!.

Joomla! ma wbudowany system zarządzania pozycjami menu. Jest on skonstruowany wokół dwóch podstawowych typów informacji w Joomla! - komponentów, obsługujących zarządzanie głównymi treściami witryny i modułów, obsługujących zarządzanie treściami towarzyszącymi głównej zawartości.

Do tworzenia i zarządzania menu służą w Joomla!:

  • Projektant menu - komponent zaplecza administracyjnego, który udostępnia administratorom narzędzia do tworzenia i konfiguracji menu i pozycji menu,
  • Menedżer modułów - komponent zaplecza administracyjnego, który wyposaża administratorów w narzędzia do tworzenia i konfiguracji modułów udostępniających menu w witrynie.

Po utworzeniu każdego menu do menu zaplecza administracyjnego dodawany jest nowy projektant pozycji menu - pulpit kontrolny z narzędziami do tworzenia i zarządzania pozycjami menu.

Projektant menu i projektanty pozycji menu pozwalają tworzyć dowolnie rozbudowaną strukturę witryny, oferują dostęp zarówno do pojedynczych, elementarnych pozycji, takich jak artykuł, kontakt, doniesienia z jednego źródła, jak i rozbudowanych struktur hierarchicznych - jedno- i wielopoziomowych - kategorii artykułów i innych rodzajów treści.

Komponent Projektant menu

Komponent zaplecza administracyjnego Projektant menu umożliwia przeglądanie listy istniejących menu oraz tworzenie różnych menu i zmianę ich podstawowych właściwości - tytułu, nazwy systemowej i opisu.

Z pulpitu Projektanta menu dostępny jest edytor właściwości menu, który umożliwia zdefiniowanie tytułu menu, typu menu (nazwy systemowej, aliasu tytułu) oraz opisu menu, a po utworzeniu nowego menu ich zmianę.

Ikona informacja.png
 Informacja

 W starszych wersjach po utworzeniu menu Joomla! tworzył automatycznie moduł obsługujący wyświetlanie tego menu. W nowszych wersjach Joomla! moduły menu muszą być utworzone przez twórcę witryny lub administratora.


Projektanty pozycji menu

Projektanty pozycji menu to dodatkowe pulpity administracyjne tworzone automatycznie dla każdego nowego menu, umożliwiające tworzenie zawartości menu, a więc pozycji menu oraz zarządzanie nimi - przeglądanie i porządkowanie listy istniejących pozycji menu, tworzenie nowych pozycji menu, wyrzucanie tymczasowo do Kosza i trwałe usuwanie niepotrzebnych pozycji menu, kopiowanie i przenoszenie pozycji menu do innych menu.

Projektant menu

Komponent zaplecza administracyjnego Projektant menu umożliwia przeglądanie listy istniejących menu oraz tworzenie różnych menu i zmianę ich podstawowych właściwości - tytułu, nazwy systemowej i opisu.

Aby uzyskać dostęp do Projektanta menu:

  • ze strony startowej zaplecza: kliknij ikonę skrótu Menu,
  • z innych stron zaplecza: wybierz z menu zaplecza pozycję Menu/Projektant menu
  • ze strony Projektanta pozycji menu: kliknij w menu lokalnym zakładkę Menu

W przeglądarce pojawi się interfejs Projektanta menu nazywany też pulpitem Projektanta menu lub menedżerem menu. Ilustracje poniżej przedstawiają wygląd tej strony w Joomla 2.5 zainstalowanym bez przykładowych danych oraz w Joomla 2.5 z przykładowymi danymi.

Pulpit Projektanta menu w Joomla 2.5 bez przykładowych danych

Jak widać na pierwszej z ilustracji, w świeżo zainstalowanym Joomla istnieje jedno już opublikowane menu witryny z podłączonym do niego modułem menu.

W instalacji z przykładowymi danymi może istnieć więcej różnych menu. Zależy to od rodzaju załadowanych danych przykładowych. Na przykład w instalacji z danymi objaśniającymi działanie Joomla istnieje sześć menu: Główne menu, Menu użytkownika, Górne, O Joomla, Sklep owocowy i Parki Australii, co widać na ilustracji poniżej.

Pulpit Projektanta menu w Joomla 2.5 z przykładowymi danymi

Pulpit Projektanta menu zbudowany jest podobnie jak inne strony zaplecza administracyjnego służące do zarządzania elementami witryny. Z lewej strony znajduje się poziome rozwijalne menu zaplecza, a po prawej stronie pasek stanu z modułami Zalogowanych, Masz wiadomość i Wyloguj. Poniżej wyświetlany jest tytuł strony i - w prawym narożniku - przybornik z ikonami: Utwórz, Dostosuj, Przebuduj, Opcje, Pomoc. Pod tytułem znajduje się menu lokalne z zakładką prowadzącą na strony projektantów pozycji menu i zakładką umożliwiającą powrót na stronę Projektanta menu. W obszarze roboczym, w tabeli umieszczona jest lista utworzonych menu z następującymi informacjami:

  • Pole wyboru (bez etykiety): służy do zaznaczania menu, gdy chcemy je usunąć lub zmienić jego właściwości
  • Tytuł: wyświetla pełną nazwę menu, którą można kliknąć, aby przejść na stronę Projektanta pozycji w tym menu.
  • Liczba pozycji menu: wyświetla informację o liczbie utworzonych pozycji menu w danym menu, w tym:
    • Opublikowanych: wyświetla liczbę pozycji opublikowanych w danym menu. Klinięcie tej liczby przenosi na stronę projektanta pozycji menu.
    • Nieopublikowanych: wyświetla liczbę nieopublikowanych pozycji menu. Kliknięcie tej liczby przenosi na stronę projektanta pozycji menu z włączonym filtrem pozycji nieopublikowanych
    • W koszu: wyświetla liczbę pozycji menu wyrzuconych do Kosza. Kliknięcie tej liczby przenosi na stronę projektanta pozycji menu z włączonym filtrem pozycji wyrzuconych do Kosza.
  • Podłączone moduły: wyświetla tytuły modułów podłączonych do danego menu oraz - w nawiasach - informacje o poziomie dostępu do modułu i pozycji modułu w szablonie. Klikniecie odnośnika otwiera okno modalne, w którym można zmienić dane i konfigurację modułu.
  • ID: numer identyfikacyjny menu wygenerowany przez system.

W stopce tabeli z wykazem menu umieszczony jest filtr liczby pozycji oraz - gdy liczba menu przekracza wskazaną w filtrze - pasek narzędziami nawigacji miedzy kolejnymi stronami wykazu.

Z pulpitu Projektanta menu dostępny jest edytor Projektanta menu i pulpity projektantów pozycji menu. Edytor Projektanta menu umożliwia zdefiniowanie tytułu, typu menu i opisu menu, a po utworzeniu nowego menu ich zmianę. Aby otworzyć edytor menu, należy:

  • gdy chcemy utworzyć nowe menu - kliknąć w przyborniku ikonę Utwórz,
  • gdy chcemy zmienić właściwości istniejącego menu - zaznaczyć pole wyboru obok jego nazwy i kliknąć w przyborniku ikonę Dostosuj.

Więcej informacji o pulpicie i edytorze Projektanta menu znajdziesz na stronach pomocy podręcznej:

Tworzenie menu

W Joomla! można stworzyć nie tylko jedno główne menu, ale dowolną ilość - tyle ile potrzebujesz. W witrynie - obok menu głównego mogą istnieć menu lokalne, dostępne na stronach działów, menu użytkownika, dostępne dopiero po zalogowaniu się, czy np. dodatkowe menu dolne.

W małych lub prostych witrynach zwykle wystarcza jedno główne menu witryny. Ale w przypadku dużych i złożonych witryn jedno menu może nie zapewnić efektywnego i wydajnego systemu nawigacji. Na szczęście utworzenie nowego menu jest w Joomla bardzo proste, jak zresztą większość czynności administracyjnych.


Menu główne

W każdej witrynie musi istnieć co najmniej jedno menu witryny, w którym znajduje się co najmniej jedna - domyślna pozycja menu. Menu to nazywamy zwyczajowo głównym. A ponieważ menu główne i domyślna startowa pozycja menu są do działania witryny Joomla niezbędne, instalator Joomla zakłada je automatycznie. Tak więc po zainstalowaniu Joomla dysponujemy już jednym menu i jedną startową pozycją menu. Próba usunięcia jedynego menu, a także każdego innego menu, w którym znajduje się domyślna startowa pozycja menu, skończy się niepowodzeniem. Joomla nie pozwoli usunąć ani domyślnej pozycji menu, ani menu zawierającego domyślną pozycję menu, ani ostatniego, jedynego menu w witrynie, bo jako takie musi zawierać także domyślną pozycję menu.

Gdy zainstalujesz Joomla! z przykładowymi danymi, instalowane są także inne menu - górne, użytkownika, itp. Można je pozostawić i wykorzystać do własnych celów, dostosowując właściwości i zawartość albo usunąć je.

Nowe menu

Aby dodać do witryny menu, musisz zrobić trzy rzeczy:

  1. utworzyć menu za pomocą Projektanta menu,
  2. utworzyć i skonfigurować moduł wyświetlający menu za pomocą menedżera modułów,
  3. dodać do menu pozycje menu za pomocą Projektanta pozycji menu.

Aby utworzyć menu:

  1. Wybierz z menu zaplecza pozycję Menu/Projektant menu/Utwórz menu
Jeśli już jesteś na stronie Projektanta menu, kliknij w przyborniku ikonę Utwórz.
  1. W formularzu edytora nowego menu określ szczegóły menu:
    Pulpit Projektanta menu w Joomla 2.5 bez przykładowych danych
    • Tytuł: wpisz dowolny tytuł sygnalizujący zawartość menu. Tytuł widoczny jest tylko na zapleczu - w menu i na stronach Projektanta menu.
    • Typ menu: wpisz unikalną jednowyrazową nazwę, np. menuglowne, menu-uzytkownika, dolne, gorne. W nazwie typu menu można użyć tylko liter alfabetu łacińskiego, cyfr oraz myślnika. Nie można używać spacji. Jeśli użyjesz jakiegoś niedozwolonego znaku, Joomla zamieni go podczas zapisywania na myślnik. Nazwa typu menu jest identyfikatorem odróżniającym menu od innych, dlatego musi być unikalna.
    • Opis: jeśli chcesz, scharakteryzuj krótko przeznaczenie menu. Opis nie jest nigdzie wyświetlany.
  2. Kliknij w przyborniku ikonę Zapisz lub Zapisz i zamknij albo Zapisz i nowe.

Zwróć uwagę, że wymagane jest jedynie wypełnienie pól Tytuł i Typ menu, co sygnalizują złote gwiazdki obok etykiet i niebieski kolor pól formularza. Jeśli nie wpiszesz tytułu lub nazwy typu menu, próba zapisania nowego menu nie powiedzie się - Joomla upomni się o wypełnienie tych wymaganych pól. Utworzenie nowego menu spowoduje automatyczne utworzenie Projektanta pozycji menu oraz umożliwi utworzenie modułu wyświetlającego utworzone menu.

Aby skorzystać w witrynie z nowego menu, trzeba jeszcze utworzyć moduł wyświetlający to menu.

Tworzenie modułu menu

Menu wyświetlane są w modułach. W starszych wersjach Joomla podczas zapisywania nowego menu automatycznie tworzony był połączony z nim moduł. W nowych wydaniach moduły wyświetlające menu musi utworzyć projektant lub administrator witryny.

Zrozumienie relacji, jaka zachodzi między menu i modułami menu jest bardzo ważną kwestią:

  • Każde menu w witrynie Joomla musi być połączone przynajmniej z jednym modułem menu.
  • Dla każdego menu można utworzyć w Joomla wiele modułów.
  • W module można wyświetlić jeden, wszystkie albo wybrane poziomy menu hierarchicznego (wielopoziomowego).
  • Sposób prezentacji menu w module zależy od reguł formatowania określonych w szablonie witryny.
  • Usunięcie menu, do którego podłączone zostały moduły, spowoduje równoczesne usunięcie wszystkich połączonych z nim modułów i umieszczonych w nim pozycji menu (chyba że menu to będzie zawierać domyślną pozycję startową albo któryś z modułów lub któraś z pozycji menu będzie zablokowana przez innego użytkownika).


Aby utworzyć moduł menu:

  1. Wybierz z menu zaplecza pozycję Rozszerzenia/Moduły.
  2. Na stronie zarządzania modułami kliknij w przyborniku ikonę Utwórz.
  3. W oknie dialogowym odszukaj i kliknij nazwę modułu Menu.
  4. Na stronie edytora modułu:
    • W sekcji Szczegóły określ niezbędne dane modułu:
      • Tytuł: tytuł jest wymagany, choć nie zawsze jest wyświetlany w witrynie. Wpisz dowolny tekst
      • Pozycja: określa, w którym miejscu strony będzie wyświetlane menu. Pozycje zdefiniowane są w szablonie witryny. Jak podejrzeć rozmieszczenie pozycji modułów w szablonie, poznaliśmy w jednej z poprzednich części poradnika.
    • W sekcji Przypisanie do pozycji menu ustal zasadę przypisania i wskaż strony, na których chcesz wyświetlac menu.
    • W sekcji Opcje podstawowe wybierz menu, które chcesz połączyć z modułem.
  5. Kliknij w przyborniku ikonę Zapisz lub Zapisz i zamknij albo Zapisz i nowe.

Istotne ustawienia modułu Menu

Nowy moduł Menu tuż po utworzeniu przyjmuje ustawienia domyślne określone w kodzie Joomla. Dlatego po utworzeniu nowego modułu skupiamy się zwykle tylko na skonfigurowaniu kilku właściwości, a inne pomijamy. Koniecznie musimy:

  • określić tytuł modułu,
  • wskazać pozycję, w której moduł ma być wyświetlany,
  • ustalić reguły przypisania do pozycji menu,
  • wybrać menu, które będzie obsługiwane przez moduł.
Ikona informacja.png
 Informacja

 W niektórych profesjonalnych szablonach główne menu witryny osadzane jest bezpośrednio w szablonie, a nie za pomocą modułu. W takich przypadkach możliwości konfiguracji menu ograniczone są tylko do udostępnianych w Projektancie pozycji menu oraz w ustawieniach szablonu.

Inne możliwości konfiguracyjne

W zestawie opcji podstawowych możemy zdecydować o kilku kwestiach związanych z wyświetlaniem menu wielopoziomowego.

Menu rozdzielone

Opcje Rozpocznij od poziomu i Najniższy poziom wykorzystywane są do tworzenia menu lokalnych. Standardowo wyświetlamy w module menu wszystkie poziomy menu. Ale jeśli mamy rozbudowane menu wielopoziomowe, możemy wyświetlić je w kilku modułach. takie menu nazywamy czasem rozdzielonym (ang. splitmenu). Wyobraź sobie, że masz rozbudowane menu z trzema poziomami, jak poniżej:

Pozycja menu 1
Pozycja menu 2
Pozycja menu 2.1
Pozycja menu 2.1.1
Pozycja menu 2.1.2
Pozycja menu 2.2
Pozycja menu 3

Aby uprościć przykład rozbudowaliśmy o pozycje podrzędne tylko jedną pozycję. W rzeczywistości każda z pozycji pierwszego poziomu może zawierać w sobie pozycje podrzędne. Takie menu można z powodzeniem wyświetlić jako rozwijalne w jednym module, ale można je również rozdzielić na trzy różne moduły wyświetlane w różnych lokalizacjach

  • moduł z głównymi pozycjami menu (pierwszego poziomu), wyświetlany na wszystkich stronach; w tym module ustalamy jako poziom startowy 0, a jako poziom najniższy - 1;
  • moduł z pozycjami drugiego poziomu wyświetlany na stronach przypisanych do pozycji menu 2, 2.1, 2.1.1, 2.1.2, i 2.2; w tym module ustalamy jako poziom startowy 1, a jako poziom najniższy - 2;
  • moduł z pozycjami trzeciego poziomu wyświetlany na stronach przypisanych do pozycji menu 2.1, 2.1.1 i 2.1.2; w tym module ustalamy jako poziom startowy 2, a jako poziom najniższy - 3;

To rozwiązanie nie tylko czyni przejrzystą nawigację za pomocą menu, ale dodatkowo spowoduje, że w module Ścieżka powrotu będzie odzwierciedlana faktyczna hierarchia stron witryny.



Dodawanie pozycji menu

Typy pozycji menu

W nowych wersjach Joomla dysponujemy tylko jednym, sposobem dodawania łączy w różnych menu - za pomocą projektanta pozycji menu. (Dawno dawno temu, bo w Joomla 1.0 można było dodać do menu łącze bezpośrednio w edytorze artykułu).

Modyfikowanie pozycji menu

Kopiowanie pozycji menu

Przenoszenie pozycji menu

Menu wielopoziomowe

<headertabs/>


Komponenty

Wprowadzenie

xxxxxx

Kontakty

Wprowadzenie

Stworzenie użytkownikom możliwości kontaktu z redakcją witryny to nie tylko dobry zwyczaj, ale i powinność. W Joomla! w prosty i łatwy sposób można udostępniać odwiedzającym formularze kontaktowe dzięki komponentowi Kontakty. Komponent Kontakty nie tylko umożliwia porozumiewanie się z administratorami i redaktorami witryny, czy komórkami organizacyjnymi wydawcy w przypadku witryny firmowej, ale może posłużyć do tworzenia branżowych katalogów adresowych - osób, firm, instytucji, urzędów, itd. z pełnym zestawem informacji teleadresowych.

Mniej znaną „zdolnością” tego komponentu jest możliwość wykorzystania go do budowy innego typu katalogów, np. portfolio, katalogu produktów czy internetowej encyklopedii. Tę ostatnią „umiejętność” zaprezentowano w przykładowych danych umieszczonych w Joomla 2.5.

Informacje kontaktowe są standaryzowane, a konfigurowane parametry pozwalają zdecydować o opublikowaniu wszystkich bądź wybranych szczegółów każdego kontaktu. Dane kontaktowe mogą zawierać nazwę organizacji, instytucji, działu, imię i nazwisko osoby, stanowisko służbowe, jeśli jest to kontakt firmowy, adres pocztowy, telefon, faks, adres poczty elektronicznej.

Użytkownicy mogą importować dane kontaktowe do wizytówek elektronicznych (vCard).

W tym opracowaniu objaśnimy, w jaki sposób umieścić w swojej witrynie stronę z formularzem kontaktowym, za pomocą którego odwiedzający witrynę będą mogli wysłać list do redakcji czy wydawcy witryny.

Tworzenie formularza kontaktowego

Do udostępnienia odwiedzającym formularza kontaktowego prowadzą trzy kroki:

  • przygotowanie kategorii kontaktów, w której gromadzone będą dane i formularze kontaktowe,
  • dodanie przynajmniej jednego kontaktu,
  • utworzenie pozycji menu publikującej stronę z formularzem kontaktowym.

Prześledźmy wykonanie tych operacji.

Krok 1. Przygotuj kategorie kontaktów

Komponent Kontakty w menu zaplecza

W komponencie Kontakty stosowana jest standardowa hierarchia treści - podstawową jednostką organizacyjną treści jest pojedynczy kontakt. Każdy kontakt musi być przypisany do jakiejś kategorii. Kategorie mogą być grupowane w kolekcje kategorii z dowolną ilością poziomów zagnieżdżenia.

W większości witryn z pewnością w zupełności wystarczy jedna kategoria kontaktów, w której będą przechowywane wszystkie kontakty. Jeśli jednak zamierzamy w swojej witrynie udostępniać np. branżowy katalog firm albo katalogi kontaktowe rozrzuconych po całym kraju filii czy oddziałów naszej firmy, rozsądnym rozwiązaniem jest uporządkowanie ich w odrębnych kategoriach.

Aby przygotować kategorie kontaktów, z rozwijalnego menu zaplecza wybierz pozycję Komponenty /Kontakty /Kategorie kontaktów. Możesz też wybrać pozycję Kontakty, a następnie w menu lokalnym kliknąć zakładkę Kategorie.

Strona Zarządzanie kontaktami w domyślnej instalacji Joomla

Znajdziesz się na stronie menedżera kategorii kontaktów. W świeżo zainstalowanym Joomla! mamy już utworzoną jedną domyślną kategorię kontaktów nazwaną Uncategorised.

Zmienimy tę nazwę na polską. Zaznacz pole wyboru obok tytułu tej kategorii i kliknij w przyborniku przycisk Dostosuj albo po prostu kliknij tytuł Uncategorised. Oba sposoby spowodują otwarcie strony edytora kategorii.

Strona edytora kategorii kontaktów jest podobna do strony edytora kategorii artykułów, ale kategorie w komponentach są w Joomla! odrębnymi strukturami treści, innymi niż kategorie artykułów.

Tworząc nową kategorię, wystarczy ustalić jej tytuł. Ale my musimy wykonać dwie czynności.

Zmiana tytułu kategorii kontaktów

Zatytułowanie kategorii

Najpierw, usuwamy z pola Tytuł słowo Uncategorised i wpisujemy np. Nieskategoryzowane albo Nieprzypisane (do kategorii). Taki tytuł sugeruje, że mogą istnieć kontakty nieumieszczone w jakiejś kategorii. W rzeczywistości jest to niemożliwe. Kategoria Nieskategoryzowane jest również kategorią. A tytuł Nieskategoryzowane oznacza jedynie tyle, że zawiera kontakty, których nie przypisaliśmy jeszcze do innych kategorii, bo ich np. nie mamy albo nie mieszczą się w żadnej z dotychczas utworzonych. Jeśli w naszej witrynie będziemy mieć tylko jeden czy kilka kontaktów i nie potrzebujemy tworzyć kategorii kontaktów, to tę jedną niezbędną możemy zatytułować np. Ogólna.

Ustalenie aliasu tytułu kategorii

Ponieważ zmieniliśmy tytuł kategorii, to musimy dostosować do niego alias. Alias jest to nazwa zastępująca tytuł pozycji w adresach internetowych. Joomla! tworzy potrzebne aliasy automatycznie z tytułów pozycji. Wystarczy więc, że usuniemy dotychczasowy wpis, a nowy alias zostanie utworzony podczas zapisywania zmienionych danych kategorii.

Inne dane kategorii

W edytorze kategorii możemy ustalić jeszcze szereg innych szczegółów i parametrów. Jeśli jednak tego nie uczynimy, Joomla! zastosuje wartości domyślne. A więc przyjmie np., że kategoria będzie opublikowana, dostępna dla wszystkich odwiedzających i przypisana do wszystkich języków.

Zapamiętanie nowych ustawień kategorii

Po dokonaniu wszystkich niezbędnych zmian klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij, aby zapamiętać dane kategorii w bazie danych.

Przybornik na stronie edytora kategorii

Jeśli chcesz, możesz od razu stworzyć więcej kategorii kontaktów. Aby przyspieszyć nieco tworzenie kolejnych kategorii, możesz wykorzystać do zapisania zmienionych danych jeden z pozostałych przycisków w przyborniku:

  • Zapisz i nowy: spowoduje zapamiętanie danych w bazie i wyczyszczenie formularza, aby można ustalić dane kolejnej kategorii,
  • Zapisz jako kopię: spowoduje danych kategorii pod zmienionym tytułem, który zostanie uzupełniony liczbą, np. Ogólna (2). Wystarczy potem zmienić tytuł i alias i użyć przycisku Zapisz, by dysponować kolejną kategorią z takimi samymi ustawieniami, jak kategoria poprzednio utworzona.
  • Zapisz: spowoduje zapamiętanie danych kategorii w bazie oraz utworzenie nowego aliasu, jeśli go nie zdefiniujemy lub usuniemy wcześniej utworzony.

Krok 2. Dodaj pozycję - wizytówkę (kontakt)

Polecenie Utworz nowa wizytówkę

W komponencie Kontakty formularze kontaktowe są jedną z opcji kontaktów. Aby więc udostępnić w witrynie formularz Napisz do nas, trzeba utworzyć przynajmniej jeden kontakt. W tym celu po przygotowaniu kategorii przejdź na kartę Wizytówki, klikając odnośnik Wizytówki w menu lokalnym, a następnie kliknij w przyborniku ikonę Utwórz.

Tworzenie wizytówki

Znajdziesz się na stronie edytora wizytówek. Wprawdzie mamy tutaj niemało opcji, ale nie oznacza to, że wszystkie musimy rozpatrzyć i odpowiednio ustawić. Aby przygotować do publikacji formularz kontaktowy, wystarczy że:

  • określimy nazwę kontaktu,
  • wpiszemy adres e-mail.

W polu Nazwa kontaktu wpisujemy np. Nasze biuro.

Z rozwijalnej listy Kategoria wybieramy kategorię Nieskategoryzowane lub Ogólne, jeśli taką utworzyliśmy. Jeśli utworzyliśmy tylko jedną kategorię, nowy kontakt zostanie do niej przypisany automatycznie.

Na karcie Opcje wizytówki po prawej stronie ekranu wypełniamy pole email, wpisując adres, na jaki chcemy otrzymywać pocztę. Możemy również podać inne dane kontaktowe, ale nie jest to konieczne.

Aby zakończyć tworzenie wizytówki, klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.

Okno edytora wizytówki zostanie zamknięte, nowo utworzona wizytówka pojawi się na liście kontaktów.

Nowa wizytówka na liście kontaktów

Krok 3. Opublikuj kontakt

Utwórz pozycję menu w menu zaplecza

Aby nowa pozycja treści była widoczna w witrynie, nie wystarczy, że ją utworzymy i skonfigurujemy. Musimy ją jeszcze udostępnić w witrynie jako główną treść strony albo jako treść towarzyszącą treści głównej, treść poboczną. Główną treść stron udostępniamy za pomocą pozycji menu. Natomiast treści poboczne udostępniamy w modułach.

Ikona informacja.png
 Informacja

Pozycje treści w witrynie udostępniamy albo jako pozycje menu, albo w modułach.


Formularz kontaktowy umieścimy w naszej witrynie za pomocą pozycji menu. Z rozwijalnego menu zaplecza wybierz odnośnik Menu/Menu witryny/Utwórz pozycję menu, aby otworzyć edytor Projektanta nowej pozycji menu.

Określamy typ pozycji menu

Pierwszą czynnością, którą należy tutaj wykonać, jest określenie typu pozycji menu, jaki chcemy utworzyć. Kliknij przycisk Wybierz obok pola przeznaczonego na Typ pozycji menu.

Wybieramy typ pozycji menu

Joomla! otworzy okno modalne Wybierz typ pozycji menu. W wykazie dostępnych typów pozycji menu kliknij Pojedynczy kontakt w grupie pozycji Kontakty. Zauważ, że po ustawieniu wskaźnika myszki nad nazwą typu pozycji widoczny jest zwięzły opis.

Ustalamy inne właściwości pozycji menu

Po wybraniu typu pozycji menu powrócisz na stronę edytora pozycji menu. W polu Typ pozycji menu' widoczna będzie nazwa wybranego typu. Najpierw ustalamy tytuł pozycji menu - może to być np. Napisz do nas. Następnie musimy wskazać, który z kontaktów będzie połączony z tworzoną pozycją menu. W tym celu w zestawie Wymagane ustawienia po prawej stronie ekranu klikamy przycisk Zmień kontakt.

Wybór kontaktu

Joomla! otworzy okno modalne z wykazem dostępnych wizytówek. W naszym przypadku zbytniego wyboru nie mamy - zaznaczamy pozycję Biuro Fundacji. Gdy tylko klikniemy wybraną pozycję, Joomla! przeniesie nas z powrotem na stronę edytora pozycji menu.

Wszystkie niezbędne dane naszej nowej pozycji menu zostały określone. Aby sfinalizować ustawienia, klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.

Lista pozycji menu

Znajdziemy się na stronie z listą pozycji menu utworzonych w głównym menu witryny. Fakt, że utworzyliśmy nową pozycję menu, potwierdza komunikat wyświetlany tuż nad filtrami. Sprawdźmy efekt w witrynie. W module menu powinna się pojawić nowa pozycja: Napisz do nas. Jej kliknięcie otworzy stronę z formularzem kontaktowym do biura fundacji.

Efekt w witrynie

Raczej nie o taki efekt nam chodziło. Formularza kontaktowego na stronie nie widać - jest ukryty pod zakładką. Jest to efekt domyślnego ustawienia opcji kontaktów. Oczywiście, możemy je zmienić tak, aby wyświetlać rozwinięty formularz.

Opcje globalne komponentu Kontakty w przyborniku

W tym celu wracamy na zaplecze na stronę komponentu Kontakty i w przybornika wybieramy ikonę Opcje, co spowoduje wywołanie w oknie modalnym karty Opcje komponentu Kontakty.

Konfigurujemy sposób prezentacji wizytowek w opcjach globalnych komponentu Kontakty

Na pierwszej z kart - Kontakt - odszukujemy parametr Format wyświetlania i wybieramy z rozwijalnej listy zamiast domyślnie wybranej opcji Harmonijka opcję Prosty. Nowe ustawienie zapamiętujemy, klikając odnośnik Zapisz w prawym górnym rogu okna.

Następnie przechodzimy na główną stronę witryny i odświeżamy widok strony Napisz do nas.

Zadowalajacy efekt

Takie rozwiązanie jest chyba znacznie lepsze - wręcz zachęca do napisania i wysłania wiadomości, choć wygląd strony warto by jeszcze wzbogacić.

Nie jest to trudne. Możemy dodać więcej danych kontaktowych. Możemy zilustrować kontakt fotografią. Możemy umieścić dodatkowe informacje i wzbogacić je np. mapą Google. Możemy umieścić na stronie rozwijalną listę innych dostępnych witrynie kontaktów.

Jonathan i Lisa Price w swojej książce Profesjonalny serwis WWW napisali: Zamiast bezosobowych formularzy dostarczajcie pełne adresy kontaktowe - a jeśli można - i wasze zdjęcia. I dalej: Umieszczenie na stronie swojego nazwiska, a nawet zdjęcia, adresu e-mail, adresu zwykłej poczty i (najbardziej pożądanego) numeru telefonu sprawia, że klienci mają poczucie, że naprawdę kontaktują się z żywym człowiekiem, a nie z automatycznym robotem do obsługi poczty.

I jeszcze:

Dodatkowo, jeśli wasza firma może sobie na to pozwolić, rozszerzcie zakres osób odpowiedzialnych za odpowiadanie na e-maile klientów i zasugerujcie, że jeśli pytanie dotyczy na przykład drukarek, to właściwym adresatem jest jedna osoba, a jeśli problem dotyczy skanera, powinni się zwrócić do innego specjalisty.

To, że akurat Twoja witryna nie jest witryną firmy, nie ma znaczenia... Bo czyż rzeczywiście nie jest?

Podsumowanie

Jak się przekonaliśmy, umieszczenie na stronie witryny zbudowanej w Joomla! formularza kontaktowego jest bardzo prostą operacją. W kilka minut można udostępnić odwiedzającym i formularz kontaktowy, i całe możliwe bogactwo informacji kontaktowych. Zarówno do jednej osoby, jak i do każdego członka zespołu administratorów - jeśli zechcesz. Nawet więcej. Komponent Kontakty umożliwia stworzenie książki adresowej, na dodatek z podziałem na kategorie kontaktów. I jeszcze więcej - odwiedzający Twoją witrynę będą mogli nie tylko przeglądać zgromadzone wizytówki czy katalogi kontaktów, ale pobierać i zapisywać udostępnione dane kontaktowe w postaci elektronicznych wizytówek, które można importować np. do telefonu komórkowego czy klienta poczty elektronicznej albo organizera osobistego czy firmowego systemu CRM.

W wyniku lektury tego opracowania potrafisz:

  • utworzyć kategorie kontaktów,
  • stworzyć wizytówkę z danymi kontaktowymi witryny, firmy, instytucji, biura
  • udostępnić w witrynie dane kontaktowe i formularz kontaktowy,
  • konfigurować sposób wyświetlania wizytówki.

Doniesienia

Wprowadzenie

W Joomla! można zamieszczać doniesienia z kanałów internetowych oraz udostępniać własne kanały informacyjne.

Kanał internetowy albo kanał informacyjny jest to format danych wykorzystujący XML przeznaczony do przesyłania subskrybentom często aktualizowanych treści.

Dokumenty XML zawierające doniesienia są generowane automatycznie przez system obsługujący witrynę i zapisywane na serwerze w specjalnym katalogu (w Joomla w katalogu /cache). Zawartość kanałów jest również odświeżana automatycznie w odstępach czasu określonych w konfiguracji witryny.

Pobieranie doniesień z udostępniających je serwisów informacyjnych i witryn jest możliwe dzięki zastosowaniu jednego z dwu konkurujących standardów - Atom i RSS, występującego w 9 różnych odmianach. Dzięki zastosowaniu tej technologii można upowszechniać inne treści cyfrowe, w tym obrazy, dźwięki, wideo.

Doniesienia z kanałów informacyjnych docierają do subskrybentów natychmiast po połączeniu z Internetem dzięki dodatkom zainstalowanym w przeglądarkach internetowych lub programach pocztowych albo zainstalowanemu w komputerze czytnikowi kanałów informacyjnych.

Korzystanie z kanałów informacyjnych w Joomla! obsługuje komponent i moduł Doniesienia, a udostępnianie własnych kanałów internetowych moduł Kolporter.

Kanały informacyjne określane są w społeczności internetowej różnymi nazwami, także jako źródła RSS, kanały RSS, zawartość zespolona, czy źródła sieci Web. Stąd też w poprzednich polskich tłumaczeniach i wydaniach Joomla po polsku stosowaliśmy takie nazwy, jak 'kanał RSS' , 'wieści RSS', 'Spinacz RSS', 'Kolporter RSS'. Nowe nazwy komponentu i modułu Doniesienia nawiązują do wyrażeń typu „doniesienia prasowe”, „jak donosi agencja”, wskazując, że mamy do czynienia z wiadomościami, a dokładniej ze skrótami wiadomości pochodzących z innych źródeł.

Przed dodaniem kanałów informacyjnych z innych stron do własnej witryny należy uważnie zapoznać się z warunkami, na jakich wydawcy witryn je udostępniają. Fakt udostępnienia kanału informacyjnego nie jest bowiem równoznaczny ze zgodą wydawcy na publikowanie doniesień w innych witrynach. Niejednokrotnie kanały informacyjne publikowane są tylko do prywatnego użytku. Internauci mogą subskrybować kanały informacyjne za pomocą swojej przeglądarki internetowej albo specjalnego czytnika. Jeśli więc w warunkach korzystania z witryny udostępniającej kanały informacyjne nie ma stosownych oświadczeń wydawcy, a chcielibyśmy publikować ich doniesienia w swojej witrynie, należy się zwrócić do z prośbą o wyrażenie na to zgody. Udostępniając własne kanały informacyjne, nie zapomnijmy opublikować oświadczenia o możliwości ich wykorzystania na innych stronach na przykład w regulaminie witryny.

W tym opracowaniu zaprezentujemy możliwości wykorzystania komponentu i modułu Doniesienia do wzbogacenia treści swojej witryny. Pokażemy również, jak udostępniać własne kanały informacyjne.

Korzystanie z doniesień innych i własne kanały informacyjne

Syndykacja, czyli gromadzenie treści z wielu różnych źródeł i ich udostępnianie w swojej witrynie wymaga:

  • dostosowania kategorii doniesień do zawartości naszej witryny,
  • zgromadzenia źródeł doniesień,
  • opublikowania stron z listą kanałów informacyjnych bądź doniesieniami z wybranych źródeł,
  • skonfigurowania ustawień własnych kanałów informacyjnych,
  • opublikowania modułu Kolporter.

Krok 1. Dostosuj kategorie doniesień

xxxx

Źródła kanałów informacyjnych w komponencie Doniesienia, podobnie jak inne elementy treści, gromadzone są w kolekcjach nazywanych kategoriami. Każde źródło musi być przypisane do jednej z istniejących kategorii doniesień.

W świeżej instalacji Joomla! mamy już utworzoną jedną, domyślną kategorię doniesień, nazwaną Uncategorised. Tłumaczymy ten tytuł na język polski jako Nieprzypisane albo Nieskategoryzowane, ale takie tłumaczenie sugeruje, że mogą istnieć kanały informacyjne nieprzyporządkowane do żadnej kategorii. Oczywiście, nie mogą - każde źródlo trzeba przypisać do jakiejś kategorii. Właściwszym byłby więc np. tytuł Ogólne.

Aby dostosować kategorie doniesień do planu swojej witryny, wybierz z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Komponenty /Doniesienia/Kategorie. Znajdziesz się na jednej z dwóch kart menedżera doniesień.

xxxx

Aby zmienić nazwę domyślnej kategorii doniesień, kliknij tytuł Uncategorised.

xxxx

W formularzu Dostosuj kategorię doniesień musimy dokonać zmiany w dwóch miejscach:

  • usunąć dotychczasowy tytuł i wpisać nowy,
  • usunąć dotychczasowy alias.

Tytuł może być wyświetlany na stronie z listą kategorii doniesień i stronie z listą źródeł w kategorii, dlatego warto poświęcić chwilę na zastanowienie się, jak zatytułować kategorie. Tytuły powinny być zwięzłe, ale jednocześnie jak najlepiej sygnalizować tematykę doniesień albo zbiór źródeł.

W naszej przykładowej witrynie Fundacji Dlaczego Nie początkowo będziemy gromadzić wszystkie kanały informacyjne w jednej kategorii. Zamierzamy w niej publikować informacje z życia innych organizacji pozarządowych, więc odpowiednim będzie np. tytuł W organizacjach pozarządowych.

Wszystkie pozostałe ustawienia możemy pozostawić bez zmian - tam, gdzie to konieczne, Joomla! zastosuje ustawienia domyślne, a więc będzie to kategoria bez kategorii nadrzędnej, opublikowana, dostępna dla wszystkich i we wszystkich językach. Nie musimy też dokonywać żadnych zmian w ustawieniach opcji na kartach po prawej stronie, choć na pewno warto się zastanowić nad uzupełnieniem opcji metadanych.


Niektóre wyszukiwarki internetowe wykorzystują treść opisu-streszczenia podanego w metadanych, prezentując witrynę w wynikach wyszukiwania, jak to widać na ilustracji poniżej.

xxxx

Zaznaczony opis pochodzi właśnie z metadanych.

Słowa kluczowe natomiast wykorzystywane są przy indeksowaniu treści stron. W dobie semantycznego Internetu dla wyszukiwarek liczy się przede wszystkim treść stron, a nie słowa kluczowe wpisywane w metadane, ale dlatego właśnie warto się chwilę zatrzymać nad wykorzystaniem opcji metadanych.

A poruszamy tę kwestię przy okazji komponentu Doniesienia, bo nasz wpływ na treść stron generowanych z innych źródeł jest znikoma. Nie jesteśmy w stanie powodować, aby w doniesieniach z tych stron zawsze znalazły się słowa kluczowe ważne z naszego punktu widzenia. Mamy natomiast wpływ na dobór słów kluczowych w metadanych naszej witryny. Jeśli pominiemy opcje metadanych w ustawieniach kategorii, Joomla! umieści w nagłówku strony opis witryny i słowa kluczowe ustalone w konfiguracji witryny. Zastanówmy się, czy takie rozwiązanie nam odpowiada. Jeśli nie, zdefiniujmy zwięzły opis i słowa kluczowe w opcjach metadanych w kategorii doniesień. Następnie rozważmy, czy umieszczone tu słowa kluczowe znalazły się w tytule i opisie kategorii, jeśli go sporządziliśmy. Przemyślmy też, czy nie zrezygnowaliśmy zbyt pochopnie z opisu w szczegółowych danych kategorii doniesień. Wszak to jedyne miejsce, poza tytułem kategorii, które może być nośnikiem słów kluczowych wyszczególnionych w metadanych. Redagując opis kategorii, zadbajmy o to, aby znalazły się w nim słowa kluczowe ważne dla treści naszej witryny.

xxxx

Zobacz na ilustracji powyżej, jak można skorelować streszczenie i słowa kluczowe w metadanych z opisem kategorii. Zwróć uwagę, że słowa kluczowe w opisie mają taką samą formę gramatyczną, w jakiej znalazły się w metadanych. Zauważ też, że opis kategorii i opis w opcjach metadanych różnią się. W opcjach metadanych mamy streszczenie - informację, co zawiera kategoria.

Gdy skończysz konfigurowanie ustawień kategorii, kliknij w przyborniku w prawym górnym rogu strony przycisk Zapisz i zamknij.

Krok 2. Dodaj źródła doniesień

xxxx

Narzędzia do gromadzenia źródeł doniesień i zarządzania nimi znajdują się na karcie Źródła menedżera doniesień. Aby się do nich dostać, wybieramy z menu zaplecza pozycję Komponenty/ Doniesienia/ Źródła. Jeśli jesteśmy na stronie Kategorie doniesień, możemy skorzystać z menu lokalnego i kliknąć zakładkę Źródła.

Aby dodać do kolekcji nowe źródło doniesień, klikamy ikonę Utwórz, umieszczoną w przyborniku.

xxxx

Dane kanału i opcje prezentacji

Na stronie edytora Doniesienia: Źródło określamy podstawowe własności kanału informacyjnego - tytuł, adres, przynależność do kategorii, kolejność i inne oraz opcje - publikacji, wyglądu i metadanych.

Aby dodać nowe źródło, musimy wypełnić w formularzu dwa pola:

  • Tytuł: wpisujemy dowolne słowo lub wyrażenie sygnalizujące tematykę bądź źródło doniesień.
  • Łącze: podajemy adres internetowy kanału informacyjnego.

Wszystkie pozostałe ustawienia możemy pozostawić bez zmian. Podobnie jak w przypadku ustawień kategorii, Joomla! zastosuje ustawienia domyślne tam, gdzie to będzie konieczne.

Łącze do kanału informacyjnego

Zacznijmy nietypowo, bo od łącza. Żeby dodać źródło, musimy znać adres kanału informacyjnego, z którego będziemy pobierać wiadomości. A nie jest to po prostu adres witryny, tylko adres pliku XML serwującego doniesienia.

  1. Udajemy się na stronę, z której usług informacyjnych chcemy skorzystać,
  2. Szukamy ikony symbolizującej kanał internetowy (kropka w lewym dolnym rogu i dwie fale radiowe)
  3. Kopiujemy znajdujący się pod obrazkiem adres kanału informacyjnego.

Brzmi prosto, ale nie zawsze jest proste. Niekiedy trzeba przeszukać całą witrynę, bo interesująca nas ikona może się znajdować w różnych miejscach (na górze, na dole, z boku strony), a niektóre z witryn serwują wiele kanałów informacyjnych.

Dobrym przykładem może być witryna ngo.pl. Stosunkowo łatwo znajdziemy ikonę RSS - jest na głównej stronie na górze w lewym pasku, tuż pod odnośnikiem „Co to są organizacje pozarządowe”. Ale adres, z jakim łączy ikona nie jest, jak się łatwo przekonać, adresem kanału informacyjnego.

xxxx

Gdy klikniemy ikonę, znajdziemy się na stronie witryny objaśniającej, czym są kanały informacyjne. Dopiero na tej stronie znajdziemy w prawym pasku bogaty zestaw ikon i odnośników do udostępnianych w tej witrynie kanałów informacyjnych.

W naszej przykładowej witrynie fundacji Dlaczego Nie interesujące mogą być najważniejsze albo wszystkie wiadomości z witryny ngo.pl oraz wiadomości z regionu, w którym działa nasza fundacja.

xxxx

Klikamy prawym przyciskiem myszki ikonę źródła opisaną jako 'najważniejsze', a następnie wybieramy z podręcznego menu opcję Kopiuj adres linku. Skopiowany adres wklejamy w polu Łącze.

Tytuł źródła

Określanie tytułów pozycji w Joomla! jest obowiązkowe. W przypadku komponentu Doniesienia często stosowaną praktyką jest tytułowanie źródeł nazwami witryn, z których pochodzą wiadomości.

To dobra praktyka, jeśli... subskrybujemy z witryny tylko jeden kanał informacyjny. Gdy interesuje nas więcej źródeł z jednej witryny, ich tytuły trzeba koniecznie zróżnicować.

Jeśli zatytułujesz pozycję tak samo, jak inna już istniejąca w tej samej kategorii, próba zapisania nowej pozycji zakończy się komunikatem, że inny kanał informacyjny w tej kategorii ma taki sam alias.

xxxx

Oczywiście, można sobie z tym kłopotem poradzić - wystarczy ręcznie zmienić na inny alias tytułu, ale sensowniej jest po prostu poprawić tytuł, który powinien być unikatowy - spełnia przecież rolę identyfikacyjną i porządkującą.

Nasze źródło zatytułujmy np. ngo.pl :: najważniejsze wiadomości. Jeśli zdecydujemy się dodać do zbioru naszych źródeł kolejny kanał z tej witryny, zatytułujemy go wówczas np. ngo.pl :: doniesienia z Łódzkiego.

Opcje publikacji

Na kartach po lewej stronie ekranu możemy konfigurować różne opcje dodawanej pozycji. W przypadku komponentu Doniesienia są to opcje publikacji, wyglądu i metadanych.

xxxx

Możliwość konfigurowania różnych opcji daje administratorom kontrolę nad różnymi aspektami prezentacji treści witryny. W praktyce najczęściej pozostawiamy ustawienia domyślne. Taka praktyka pozwala nam zaoszczędzić sporo czasu, ale też może skutkować różnymi niespodziankami. Mądre ludowe przysłowie radzi, by spieszyć się powoli, dzięki czemu wykonamy zadanie dokładniej, nie pomijając czasem bardzo istotnych szczegółów. Ustawienia opcji doniesień są dobrym przykładem. Jeśli chwilę zatrzymamy wzrok na opcjach publikacji, naszą uwagę powinny skupić dwa ustawienia:

  • Liczba doniesień
  • Czas przechowywania

Zostały wyróżnione gwiazdką, co oznacza, że są ustawieniami wymaganymi. Dodatkowym wyróżnieniem jest niebieski kolor tła pól zawierających wartości.

Możemy pozostawić wartości domyślne - w efekcie na naszej stronie będzie publikowanych 5 doniesień, a system będzie co 60 godzin (3600 minut/60 minut) odświeżał plik pobrany ze źródła. Czy rzeczywiście odpowiadać nam będzie taka „świeżość” doniesień? Zamiast najnowszych - doniesienia sprzed 2-3 dni?

Te 3600 domyślnie ustawionych minut jest pozostałością z wcześniejszych wersji Joomla!, gdy czas odświeżania pamięci podręcznej określano w sekundach. Ale 3600 sekund to tylko jedna godzina, a nie 60! Koniecznie więc trzeba tę wartość poprawić, wpisując np. 1440, co spowoduje, że wiadomości będą odświeżane co 24 godziny.

Krok 3. Opublikuj doniesienia

Doniesienia z innych witryn możemy opublikować w swojej witrynie na dwa sposoby:

  • jako treść główną,
  • jako treść poboczną.

Do publikacji doniesień jako głównej treści strony dysponujemy trzema typami pozycji menu:

  • spisem wszystkich kategorii doniesień lub wszystkich podkategorii w wybranej kategorii,
  • spisem wszystkich doniesień w wybranej kategorii,
  • doniesieniami z jednego źródła.

Wybór typu pozycji menu zależy od założeń projektowych witryny. Spis wszystkich kategorii doniesień wykorzystamy w dużej witrynie, w której będziemy agregować doniesienia z rozlicznych źródeł uporządkowanych w wielu kategoriach. Gdy mamy jedną czy dwie kategorie doniesień, wykorzystamy najpewniej spisy wszystkich doniesień w wybranej kategorii. A gdy chcemy udostępniać doniesienia z jednego - dwóch źródeł, dobrym rozwiązaniem może być nawet moduł.

Przetestujmy wszystkie rozwiązania.

Publikacja doniesień z jednego źródła

Procedurę tworzenia nowej pozycji menu już znamy. Wybieramy z głównego rozwijalnego menu zaplecza pozycję Menu /Menu witryny (lub inne) /Utwórz pozycję menu.

xxxx

Na stronie projektanta pozycji menu klikamy przycisk Wybierz obok pola przeznaczonego na Typ pozycji menu.

xxxx

W oknie modalnym Wybierz typ pozycji menu w grupie pozycji generujących strony doniesień zaznaczamy opcję: Pojedyncze źródło.

Po dokonaniu wyboru powrócimy z powrotem do projektanta pozycji menu.

xxxx

Jak zawsze przy tworzeniu nowej pozycji menu musimy ją zatytułować oraz wskazać treści, które będą prezentowane na stronie.

Tytuły pozycji menu powinny być zwięzłe, sygnalizować treści jednym - dwoma słowami na tyle jasno, by odwiedzający witrynę nie musieli się zastanawiać, co kryją odnośniki zatytułowane w wyszukany sposób. Zatytułujmy więc słowem Doniesienia.

Następnie klikamy na karcie Wymagane ustawienia po prawej stronie Wybierz źródło, aby wskazać kanał informacyjny, z którego doniesienia będziemy publikować na swojej stronie. Otworzy się znane nam już okno modalne.

xxxx

Zaznaczamy np. pozycję ngo.pl::najważniejsze wiadomości. Kliknięcie tytułu źródła przeniesie nas z powrotem do projektanta pozycji menu. Aby dokończyć tworzenie nowej pozycji menu, klikamy przycisk Zapisz w przyborniku. Dzięki temu pozostaniemy w oknie projektanta pozycji menu (za chwilę będziemy testować dwa kolejne typy pozycji menu).

xxxx

Wywołanie z menu witryny pozycji Doniesienia otwiera stronę zatytułowaną tak, jak źródło doniesień. Treść strony stanowi 5 ponumerowanych skrótów wiadomości. Ich tytuły są odnośnikami do artykułów opublikowanych w witrynie źródłowej. Ten domyślny widok doniesień z jednego źródła można zmienić, ustawiając Opcje kanału i Opcje wyglądu strony w ustawieniach pozycji menu.

Powróćmy na moment na zaplecze i zmodyfikujmy domyślne ustawienia.

xxxx

W ustawieniach Opcje kanału zarządzimy ukrywanie treści doniesień. A w Opcjach wyglądu strony wyświetlanie nagłówka. Jeśli chcemy, aby w nagłówku wyświetlać inny tytuł, niż tytuł pozycji menu, definiujemy go w polu Nagłówek strony.

xxxx

Rezultat zmienionych ustawień porównujemy z poprzednim widokiem.

xxxx

Opcje prezentacji pojedynczego kanału informacyjnego można też ustawić na stronie Utwórz/Dostosuj źródło komponentu Doniesienia.

Lista doniesień w jednej kategorii

Do publikacji doniesień z wielu źródeł odpowiedniejszym będzie jeden z dwu pozostałych układów stron komponentu Doniesienia.

Przetestujmy układ stron prezentujących doniesienia z wybranej kategorii. Wracamy na zaplecze do otwartego projektanta pozycji menu. Aby zmienić wybrany poprzednio układ strony, ponownie klikamy przycisk Wybierz typ pozycji menu, a następnie w oknie modalnym w grupie pozycji Doniesienia zaznaczamy opcję Jedna kategoria doniesień - lista.

xxxx

Zmiana typu pozycji menu powoduje przeładowanie na strony projektanta pozycji menu. W polu Typ pozycji menu pojawi się nazwa wybranego układu strony, a po prawej stronie pojawia się zestaw nowych kart z opcjami pozycji menu. Nie musimy na nich dokonywać żadnych zmian, bo na karcie Wymagane ustawienia system dokonał już wyboru jednej jedynej kategorii, jaką utworzyliśmy. Możemy więc zapisać zmienione ustawienia i sprawdzić w witrynie, jak prezentuje się układ strony typu lista doniesień w wybranej kategorii.

xxxx

Tym razem na treść strony składa się opis wybranej kategorii doniesień i umieszczona w tabeli lista odnośników do stron z doniesieniami ze źródeł, jakie przypisaliśmy do kategorii. Kliknięcie jednego z odnośników zaprowadzi nas na stronę prezentującą doniesienia z jednego źródła. Pozycja menu typu Jedna kategoria doniesień - lista generuje więc dwupoziomowy element struktury treści witryny - stronę przejściową albo - jak kto woli - otwierającą ze spisem źródeł zgrupowanych w kategorii oraz strony typu „doniesienia z jednego źródła”.

Lista wszystkich kategorii doniesień

Nawet jeśli utworzyliśmy tylko jedną kategorię doniesień, możemy doświadczyć praktycznie, jak witrynie prezentuje się lista wszystkich kategorii.

xxxx

Jeszcze raz powracamy na stronę projektanta pozycji menu i klikamy przycisk Wybierz obok pola przeznaczonego na Typ pozycji menu, a w oknie modalnym w grupie pozycji generujących strony doniesień zaznaczamy pierwszy z typów: Wszystkie kategorie doniesień - lista.

xxxx

Program przeniesie nas z powrotem do projektanta pozycji menu. Tytuł pozycji menu, podobnie jak poprzednio, pozostawiamy niezmieniony. Ponieważ zdecydowaliśmy się tym razem na układ strony wyświetlającej listę kategorii, musimy wskazać na karcie Wymagane ustawienia kategorię zawierającą wewnątrz inne kategorie.

Co to jest kategoria główna?

Pamiętamy, że utworzyliśmy tylko jedną kategorię doniesień. Skąd zatem na rozwijalnej liście wyboru wzięła się kategoria nazwana Główna? Co to jest za kategoria?

Skoro nie tworzyliśmy tak nazwanej kategorii, to domyślamy się, że nie jest to kategoria doniesień. Rzeczywiście. Jest to specjalna konstrukcja systemowa, kategoria najwyższego poziomu, korzeń, z którego „wyrastają” pnie drzew kategorii w komponentach (w tym także kategorii artykułów). Kategoria ta jest niezbędnym elementem struktury kategorii treści Joomla!.

Główna systemowa kategoria treści objawia swą użyteczność w takich przypadkach, z jakim właśnie mamy do czynienia. Ponieważ na karcie Wymagane ustawienia musimy wskazać kategorię zawierającą wewnątrz inne kategorie, wskazujemy kategorię główną. Bo przecież wewnątrz kategorii W organizacjach pozarządowych nie ma żadnych innych kategorii (podkategorii).

Gdybyśmy wskazali tę jedną jedyną kategorię, jaką utworzyliśmy, zamiast listy kategorii otrzymalibyśmy jedynie stronę z tytułem, bez żadnej treści.

xxxx

Gdy zapiszemy nowe ustawienia i odświeżymy wygląd strony Doniesienia, zobaczymy w witrynie niezbyt bogatą treść - tytuł strony i jeden odnośnik. Odnośników byłoby, oczywiście więcej, gdybyśmy utworzyli więcej kategorii. Ten ubogi widok możemy nieco wzbogacić dzięki ustawieniom opcji listy wszystkich kategorii.

Opcje listy wszystkich kategorii

Opcje listy wszystkich kategorii doniesień możemy skonfigurować w dwóch miejscach:

  • globalnie - dla wszystkich pozycji menu tego typu - ustawień dokonujemy na stronie Komponenty/ Doniesienia/ Opcje,
  • lokalnie - dla konkretnej pozycji menu - ustawień dokonujemy w projektancie pozycji menu.

Niestety, w przypadku komponentu Doniesienia, ustawienia dokonane globalnie nie działają. Trzeba ich dokonać w opcjach pozycji menu.

xxxx

Poniżej objaśniamy znaczenie poszczególnych opcji.

  • Pokaż opis nadrzędnej kategorii: decydujemy, czy wyświetlać opis nadrzędnej kategorii.
  • Opis głównej kategorii: Jeśli zdecydujemy o wyświetlaniu opisu, a jako nadrzędna została wskazana kategoria Główna, umieszczamy tutaj opisujący ją tekst. Niestety, nie można tu posługiwać się kodem HTML.
  • Poziomów podkategorii: decydujemy, ile poziomów kategorii uwzględnić na liście. Możemy pozostawić ustawienie globalne, ustalić konkretną liczbę poziomów (od 1 do 5), albo zarządzić wyświetlanie wszystkich zagnieżdżonych kategorii.
  • Kategorie bez pozycji: decydujemy, czy uwzględnić na liście kategorie, do których nie przypisano jeszcze żadnych pozycji (podkategorii lub źródeł).
  • Pokaż opisy podkategorii: decydujemy, czy wyświetlać opisy podkategorii.
  • Kanałów w kategorii: decydujemy, czy wyświetlać informację o liczbie kanałów informacyjnych opublikowanych w kategoriach.

Pozostawienie opcji domyślnych (Globalnie) może - z powodu wspomnianego błędu systemu - nie przynieść spodziewanego efektu.

Po zapisaniu nowych ustawień strona z listą kategorii doniesień może się prezentować, jak na ilustracji poniżej:

xxxx

Pod tytułem strony zostanie umieszczony opis głównej kategorii lub kategorii nadrzędnej, a poniżej bloki prezentujące kategorie doniesień: odnośnik do strony kategorii, opis z ilustracją (jeśli w ustawieniach kategorii dodamy ilustrację), informacja o liczbie doniesień w kategorii.

Jak widać, pozycja menu typu Wszystkie kategorie doniesień - lista tworzy nam w witrynie trzypoziomową strukturę treści. Najpierw wyświetlana jest strona otwierająca z listą odnośników do wszystkich kategorii. Kliknięcie odnośnika przenosi nas na stronę przejściową zawierającą odnośniki do wszystkich doniesień w wybranej kategorii (u nas w kategorii W organizacjach pozarządowych). Ze strony przejściowej (drugiego poziomu) możemy wywołać strony z wiadomościami z różnych źródeł.

Dla odwiedzających witrynę może to być zbyt długa ścieżka - zanim więc zdecydujemy się na wykorzystanie tego typu pozycji menu, rozważmy, czy jest to konieczne, czy nie sensowniej umieścić w menu 2-3 odnośniki do stron typu lista doniesień w jednej kategorii.

Publikujemy doniesienia w module

Powtórzmy - treści w witrynie opartej na Joomla! publikujemy albo jako główne treści strony, umieszczając w menu witryny odnośniki generujące układy stron wybranego typu, albo jako treści poboczne, korzystając z modułów. W przypadku Doniesień mamy do dyspozycji obie możliwości. W świeżym Joomla! zainstalowany jest moduł Doniesienia, którym można się posłużyć do publikacji wiadomości z jednego źródła.

Narzędzia do zarządzania modułami witryny znajdują się na pierwszej karcie strony Rozszerzenia/Moduły.

xxxx

W standardowej instalacji Joomla! włączone są tylko 3 spośród blisko 24 standardowych modułów witryny. Aby dodać nowy już zainstalowany moduł, klikamy w przyborniku ikonę Utwórz.

xxxx

Joomla! otworzy okno modalne Wybierz typ modułu. W wykazie dostępnych odnajdujemy moduł Doniesienia. Ustawienie wskaźnika myszki nad modułem powoduje wyświetlenie w dymku zwięzłego opisu modułu. Nazwy modułów są łączami. Klinięcie nazwy modułu wywoła formularz do edycji jego własności.

xxxx

Utworzenie i publikacja nowego modułu wymaga wykonania kilku czynności:

  1. Określamy tytuł modułu, np. Doniesienia. Ustalenie tytułu jest obowiązkowe, ale to nie znaczy, że tytuł musi być wyświetlany na stronie.
  2. Wskazujemy, w którym miejscu szablonu strony chcemy umieścić moduł. W szablonach zaprojektowane są specjalne miejsca zwane pozycjami, w których można publikować moduły. Aby wskazać pozycję modułu,
    • klikamy przycisk Wybierz pozycję obok pola przeznaczonego na jej nazwę. Zostanie otwarte okno modalne umożliwiające wybór pozycji modułów.
    • Aby ułatwić wyszukanie odpowiedniej pozycji, ograniczamy za pomocą list wyboru Wybierz styl i Wybierz szablon w prawym górnym rogu okienka do pozycji w używanym szablonie i stylu szablonu witryny. W naszym przypadku wystarczy, że na liście Wybierz szablon zaznaczymy beez_20, bo ten właśnie szablon wykorzystujemy.
    • Wskazujemy na liście pozycję, w której chcemy opublikować moduł - w naszym przypadku zaznaczymy pozycję nazwaną position-6.

      xxxx
  3. Ustalamy, na których stronach chcemy opublikować moduł. W tym celu posługujemy się zestawem narzędzi na dole strony w sekcji Przypisz do pozycji menu. Narzędziom tym przyjrzymy się przy innej okazji. Teraz pozostawimy ustawienie domyślne - moduł będzie wyświetlany na wszystkich stronach.
  4. Wklejamy adres źródła wiadomości. Moduł Doniesienia nie korzysta z danych gromadzonych w komponencie Doniesienia, działa niezależnie. Musimy więc, podobnie jak to było przy dodawaniu nowego kanału informacyjnego w komponencie, udać się na stronę, z której chcemy publikować wiadomości, skopiować na niej adres kanału informacyjnego, a następnie wkleić go w opcji Adres źródła modułu Doniesienia.
  5. Konfigurujemy pozostałe podstawowe opcje kanału zgodnie z założeniami witryny.
  6. Zapamiętujemy ustawienia nowego modułu, klikając w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij.

xxxx

Sposób prezentacji doniesień w module zależy od ustawienia opcji podstawowych. Na ilustracji powyżej po lewej przedstawiono moduł wyświetlający 7 doniesień. W ustawieniach wyłączono wyświetlanie skrótów wiadomości. Na ilustracji po prawej przedstawiono moduł wyświetlający 3 doniesienia. W ustawieniach włączono wyświetlanie skrótów wiadomości i ograniczono do 15 liczbę słów w skrótach.

Krok 4 Udostępnij własne kanały informacyjne

Udostępnianie własnych kanałów informacyjnych w Joomla jest tak proste, że prościej już tego chyba uczynić nie można - wystarczy w widocznym miejscu strony opublikować moduł Kolporter i… gotowe.

Procedurę dodawania modułu przedstawialiśmy przed chwilą. Powtórzmy ją.

Na stronie Rozszerzenia/Moduły klikamy w przyborniku ikonę Utwórz, aby utworzyć nowy moduł. Zostanie wyświetlone okno, w którym wybieramy typ modułu.

xxxx

Zaznaczenie modułu Kolporter przeniesie nas na stronę edytora własności modułu.

xxxx


  1. Obowiązkowo ustalamy tytuł modułu, np. Kolporter. Tytułu nie będziemy wyświetlać na stronie.
  2. Wybieramy pozycję, w której będziemy wyświetlać moduł - w szablonie Beez 2.0 najodpowiedniejszą jest pozycja oznaczona position-0.
  3. Decydujemy, na których stronach moduł będzie wyświetlany - pozostawiamy domyślne ustawienie: Na wszystkich stronach. Mimo takiego ustawienia moduł będzie wyświetlany jedynie na tych stronach, z których można generować kanały informacyjne.
  4. Konfigurujemy opcje podstawowe:
    • Tekst odnośnika: decydujemy, czy obok ikony wyświetlać odnośnik.
    • Tekst: jeśli poprzednio zaznaczyliśmy opcję Tak, wpisujemy tekst odnośnika, np. Nowiny Dlaczego Nie albo Subskrybuj nasze nowiny.
    • Format kanału: wybieramy jeden z dwu powszechnych standardów: RSS 2.0 lub Atom.
  5. Klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij, aby zakończyć tworzenie i konfigurację modułu.

xxxx

Opublikowany moduł będzie widoczny tylko na tych stronach, z których Joomla! może generować kanały informacyjne, a więc na stronach typu: przegląd artykułów, lista artykułów, lista kontaktów, itp. Na stronach, z których nie można generować doniesień, np. na stronie wyświetlającej formularz kontaktowy czy na stronach wyświetlających pojedyncze artykuły moduł Kolporter jest ukrywany.

Konfiguracja własnych kanałów informacyjnych

Podstawowe ustawienia modułu nie wyczerpują wszystkich możliwości konfiguracyjnych kanałów informacyjnych w witrynie. Poza ustawieniami opcji modułu kanały informacyjne konfigurowane są:

  • w ustawieniach konfiguracji globalnej witryny,
  • w ustawieniach globalnych komponentów Artykuły, Kontakty i Zakładki.
  • w ustawieniach pozycji menu - w opcjach integracji.

Konfiguracja globalna

xxxx

Dwie istotne opcje ustawiane są w Konfiguracji globalnej witryny. Aby je skonfigurować, wybieramy z menu zaplecza pozycję Witryna/ Konfiguracja globalna.

  • Wiadomości w kanałach informacyjnych: ustal, wybierając z listy rozwijalnej maksymalną liczbę wiadomości, jakie będą udostępniane w każdym z kanałów informacyjnych.
  • Email w kanałach informacyjnych: ustal, jakim adresem poczty elektronicznej oznaczać wiadomości w kanałach informacyjnych - adresem autora, czy adresem wydawcy. Adres wydawcy to adres kontaktowy witryny, natomiast adresy autorów pobierane są z profili użytkowników zarejestrowanych w witrynie.

Konfiguracja globalna w komponentach

xxxx

Opcje konfiguracji kanałów informacyjnych spotkamy również w ustawieniach komponentów, które oferują układy treści prezentujące przeglądy wielu pozycji, np. w standardowych komponentach Artykuły, Kontakty i Zakładki. W przypadku komponentu Artykuły możemy ustawić trzy opcje:

  • Łącze modułu Kolporter: decydujemy, czy na stronach typu przeglądy i listy artykułów będzie wyświetlane łącze modułu Kolporter (ikona i ewentualnie odnośnik). Domyślnie zaznaczona jest opcja Pokaż.
  • W kanale informacyjnym: decydujemy, czy wyświetlane będą tylko wprowadzenia do artykułów (wstępy oddzielone od części głównej odnośnikiem Więcej), czy całe artykuły. Domyślnie zaznaczona jest opcja Wprowadzenie.
  • Pokaż odnośnik Więcej: decydujemy, czy w przypadku wyświetlania całych artykułów wyświetlać odnośnik Więcej. Domyślnie zaznaczona jest opcja Ukryj.

W przypadku komponentów Kontakty czy Zakładki w opcjach komponentów można skonfigurować jedynie ustawienie: Łącze modułu Kolporter.

Jak widać, ustawienia domyślne skonfigurowane są zgodne z powszechnie stosowaną praktyką. Zwykle nie trzeba ich modyfikować.

Konfiguracja kanałów informacyjnych w ustawieniach pozycji menu

Jeśli chcemy zmodyfikować domyślne globalne ustawienia poczynione w opcjach komponentów, możemy to uczynić także w opcjach konkretnych pozycji menu, a wiec w ustawieniach stron, na których udostępniane będą kanały informacyjne.

xxxx

Przykładowo w ustawieniach pozycji menu typu przegląd artykułów wyróżnionych znajduje się karta Opcje integracji, na której można skonfigurować dwie pierwsze opcje konfigurowane w globalnych ustawieniach artykułów (trzecia zostanie prawdopodobnie dodana w jednej z kolejnych wersji Joomla!


Podsumowanie

Komponent Doniesienia oraz moduły Doniesienia i Kolporter umożliwiają wykorzystanie w witrynach opartych na Joomla! kanałów informacyjnych - gromadzenia i publikowania doniesień z innych witryn za zgodą ich wydawców oraz udostępniania do subskrypcji własnych kanałów informacyjnych.

Aktualne doniesienia z innych witryn można prezentować w swojej witrynie za pomocą jednego z trzech układów stron oferowanych przez komponent Doniesienia albo za pomocą modułu Doniesienia. Własne kanały informacyjne można udostępniać za pomocą modułu Kolporter.

Po lekturze i wykonaniu zadań przedstawionych w tym opracowaniu potrafisz:

  • dostosować domyślne kategorie komponentów do wymagań swojej witryny,
  • konfigurować metadane pozycji treści, np. kategorii,
  • agregować, czyli gromadzić w swojej witrynie wiadomości z różnych źródeł,
  • stosować alternatywne sposoby prezentacji treści - jako głównej treści stron za pomocą różnych typów układów stron bądź jako treści pobocznej - w modułach,
  • konfigurować różne opcje publikacji pozycji menu i modułów,
  • udostępniać użytkownikom Internetu możliwość subskrybowania kanałów informacyjnych z Twojej witryny
  • dostosowywać domyślną konfigurację komponentów i pozycji menu do wymagań swojej witryny.

Zakładki

Katalogi ciekawych stron i innych zasobów

Wprowadzenie

W wielu witrynach publikowane są zestawy odnośników do innych witryn o podobnej tematyce, do stron partnerskich albo innych powiązanych z tematyką witryny zasobów internetowych.

Udostępnianie zbiorów zewnętrznych zasobów internetowych nie tylko wzbogaca witrynę i ułatwia użytkownikom dotarcie do innych stron o zbliżonej bądź podobnej tematyce, ale także pomaga skutecznie promować Twoją witrynę dzięki możliwości wymiany linków z wydawcami innych witryn.

W Joomla! gromadzenie i udostępnianie zbiorów wartościowych adresów internetowych umożliwia komponent Zakładki. Oryginalna angielska nazwa komponentu brzmi Weblinks. We wcześniejszych tłumaczeniach Joomla! używaliśmy również nazw 'Katalog WWW' oraz 'Zasoby'. Trzecia już zmiana nazwy komponentu jest wynikiem poszukiwania określenia, które najlepiej oddawałoby sens ogólnego angielskiego 'łącza internetowe', które niekoniecznie przecież muszą być adresami stron internetowych. Komponent Zakładki może bowiem posłużyć nie tylko do budowy i prezentacji katalogów stron WWW, ale z powodzeniem nada się do udostępniania plików do pobrania - pakietów oprogramowania, dokumentów tekstowych, zdjęć, multimediów.

W tym opracowaniu objaśnimy, w jaki sposób za pomocą narzędzi komponentu Zakładki prowadzić w swojej katalog przydatnych łączy i włączyć do jego wzbogacania użytkowników witryny. Stworzenie i prowadzenie stron z katalogiem ciekawych stron wymaga pięciu działań:

  • przygotowania kategorii zakładek, w których gromadzone adresy internetowe,
  • dodania kilku - kilkunastu zakładek na początek,
  • opublikowania zestawów zakładek w witrynie,
  • udostępnienia użytkownikom formularza Zgłoś zakładkę,
  • moderowania propozycji nadesłanych przez użytkowników.

Zaczynamy.

Krok 1. Przygotuj kategorie zakładek

xxx

Podobnie jak w komponentach Kontakty i Doniesienia w komponencie Zakładki stosowana jest standardowa hierarchia treści - podstawową jednostką organizacyjną treści jest pojedyncza zakładka - adres strony internetowej albo jakiegoś dokumentu. Każdy adres musi być przypisany do jakiejś kategorii. Kategorie mogą być grupowane w kolekcje kategorii z dowolną ilością poziomów zagnieżdżenia.

Aby przygotować kategorie zakładem, wybierz z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Komponenty /Zakładki /Kategorie.

Możesz też wybrać pozycję Zakładki, a następnie w menu lokalnym kliknąć zakładkę Kategorie.

Zmiana nazwy istniejącej kategorii

xxx

W świeżej instalacji Joomla! istnieje kilka domyślnych kategorii treści, w tym kategoria zakładek nazwana Uncategorised. Potrafimy już ją zmienić na nazwę polską. Kliknij tytuł Uncategorised, aby zmienić nazwę domyślnej kategorii zakładek.

xxx

Wiemy już, że wystarczy w miejsce starego tytułu wpisać nowy i usunąć poprzedni alias tytułu, a następnie kliknąć przycisk Zapisz, znajdujący się w przyborniku w prawym górnym rogu ekranu, aby zmienić tytuł kategorii. Tak też czynimy.

xxx

O pomyślnym zapisaniu zmienionych danych kategorii informuje nas komunikat wyświetlany tuż pod tytułem strony. Zauważ też, że zapisując zmienione dane kategorii, Joomla! utworzył alias z tytułu kategorii.

Umyślnie skorzystaliśmy z przycisku Zapisz, aby pozostać w oknie edytora kategorii, dzięki czemu będziemy mogli stworzyć nieco szybciej kolejne kategorie.

Tworzenie kategorii zakładek

Choć w początkach istnienia witryny może nam w zupełności wystarczyć jedna ogólna kategoria zakładek, warto jednak z myślą o przyszłości od razu założyć dwie lub nawet trzy kategorie. W jednej możemy na przykład gromadzić odnośniki do stron partnerskich, w drugiej do zasobów dotyczących dziedzin naszej działalności, a w trzeciej łącza do różnych dokumentów, które zaoferujemy odwiedzającym witrynę do pobrania.

Aby utworzyć nową kategorię zakładek i pozostać w edytorze, klikamy w przyborniku ikonę Zapisz jako kopię.

xxx

Znamy już tę procedurę. Joomla! utworzy nową kategorię z takimi samymi ustawieniami, jak utworzona poprzednio. Nowej kategorii nadaje zmieniony tytuł i alias oraz kolejny numer identyfikacyjny. Poprawmy tytuł, np. na Nasi partnerzy oraz usuńmy alias tytułu. Następnie znowu klikamy przycisk Zapisz, aby zapamiętać zmienione dane i pozostać w oknie edytora kategorii, po czym znowu klikamy w przyborniku przycisk Zapisz jako kopię.

xxx

Jak widać na ilustracji Joomla! utworzył kolejną kategorię z identyfikatorem 9 oraz zmodyfikowanym tytułem i aliasem. Powtarzamy wiec znane nam już operacje - zmieniamy tytuł np. na Ciekawe strony, usuwamy alias i naciskamy w przyborniku przycisk Zapisz.

Tym sposobem będziemy mieć już trzy kategorie, zatytułowane Ogólna, Nasi partnerzy i Ciekawe strony. Utwórzmy jeszcze jedną. Tym razem najpierw zmienimy nazwę kategorii na Pobierz i usuniemy alias. Następnie - jak poprzednio korzystamy z opcji Zapisz jako kopię.

xxx

Po chwili zostaniemy poinformowani, że kategorię zapisano, a w danych kategorii - oprócz wpisanego przez nas nowego tytułu - pojawi się alias i kolejny numer identyfikacyjny. Cztery utworzone kategorie zakładek zapewne nam na początek wystarczą. Klikamy więc w przyborniku przycisk Zamknij, aby opuścić okno edytora kategorii.

xxx

Powrócimy na stronę menedżera kategorii zakładek. Jak widać na zdjęciu, nasza lista kategorii liczy 4 pozycje.

Pora, by dodać pierwsze zakładki.

Krok 2. Dodaj zakładki

xxx

Narzędzie do tworzenia nowych zakładek znajdziemy na karcie Adresy komponentu Zakładki. Na kartę tę można przejść, wybierając w menu pozycję Komponenty / Zakładki /Adresy, albo - klikając zakładkę Adresy, jeśli jesteśmy akurat na karcie kategorii zakładek.

Aby dodać nową zakładkę, klikamy w pasku narzędzi w prawym górnym rogu ekranu ikonę Utwórz.

xxx

Strona edytora zakładek wygląda podobnie jak inne tego typu strony zaplecza Joomla! W sekcji po lewej stronie definiujemy podstawowe dane zakładki, w sekcji po prawej stronie konfigurujemy różne opcje.

Wymagane dane zakładki

Utworzenie nowej zakładki wymaga od nas określenia trzech szczegółów:

  • Tytuł: wpisujemy słowo lub zestawienie kilku wyrazów sygnalizujące treści strony czy zasobu.
  • URL: podaj adres internetowy strony lub zasobu, najlepiej z nazwą protokołu, zwykle http://.
  • Kategoria: zaznaczamy na liście dostępnych kategorię, do której chcemy przyporządkować tworzoną zakładkę.

Wpiszmy przykładowo w polu Tytuł - Fundacja Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego, w polu URL adres www.frso.pl, a na liście Kategoria zaznaczmy Nasi partnerzy. Jeśli w polu URL nie określimy protokołu, Joomla! poprzedzi adres domyślnym protokołem http://. Jest to niezbędne tylko w przypadku nietypowego protokołu, np. https://.

Pozostałe dane

Pozostałych danych nie musimy określać. Joomla! przyjmie ustawienia domyślne, a więc oznaczy zakładkę jako opublikowaną, dostępną dla wszystkich odwiedzających, przypisaną do wszystkich języków, w jakich publikowana będzie witryna.

W naszej witrynie zdecydowaliśmy się opatrywać zakładki w katalogu stron zwięzłymi opisami. Wykorzystaliśmy tutaj tekst z witryny FRSO opisujący jej misję.

Ilustrowanie zakładek

W opcjach zakładek nie ma, niestety, możliwości zilustrowania zakładki jakąś grafiką, na przykład logo fundacji czy miniaturką jej strony internetowej. Jeśli zależy nam na wzbogaconej graficznie prezentacji listy zakładek, możemy umieszczać ich ilustracje w polu przeznaczonym na opis zakładki.

Jak to zrobić?

Najpierw musimy przygotować odpowiednią ilustrację w programie graficznym lub - pamiętając o poszanowaniu praw autorskich - pobrać ją z Internetu. Jeśli jako ilustrację zechcemy wykorzystać logo jakiejś organizacji czy firmy, wypada uzyskać zgodę dysponenta logo. Wysłanie zapytania pocztą elektroniczną nic nie kosztuje, a zachowamy się profesjonalnie, unikniemy ewentualnych konsekwencji nieuprawnionego użycia znaku graficznego i - być może - zainicjujemy w ten sposób wspólne przyszłe kontakty.

Aby umieścić ilustrację w opisie zakładki:

  1. Ustaw kursor myszki przed tekstem opisu, a następnie kliknij przycisk Grafika umieszczony pod dolną krawędzią pola Opis.
    xxx
  2. W oknie dialogowym biblioteki mediów kliknij umieszczony na samym dole przycisk Wybierz pliki, a następnie wskaż na swoim dysku plik grafiki, którą chcesz wykorzystać do zilustrowania zakładki.
    xxx
  3. Nazwa pliku pojawi się w polu obok przycisku Wybierz pliki, naciśnij przycisk Rozpocznij wczytywanie.
  4. Gdy plik zostanie wczytany, jego miniatura pojawi się w aktualnie przeglądanym katalogu obrazków (1). Kliknięcie miniatury spowoduje wpisanie ścieżki do obrazka w polu Adres grafiki (2). Aby sfinalizować wstawianie obrazka:
    • W polu Opis grafiki (3) umieszczamy tekst alternatywny, który zostanie wyświetlony w przypadku, gdy przeglądarka użytkownika nie wyświetla albo nie będzie w stanie pobrać obrazka, np. Logo FRSO
      xxx</br />
    • W polu Tytuł (4) możemy powtórzyć opis alternatywny. Tytuł będzie wyświetlany w dymku, gdy użytkownik wskaże obrazek myszką. Umieszczenie tytułu nie jest obowiązkowe.
    • Na liście rozwijalnej Wyrównaj (5) zaznaczamy jeden ze sposobów rozmieszczenia obrazka - zwykle po lewej lub prawej stronie opisu.
    • Klikamy odnośnik Wstaw w prawym górnym rogu okna dialogowego.

xxx Powrócimy na stronę edytora zakładki. W polu opisu zobaczymy wstawiony przed chwilą obrazek. Najpewniej zauważymy od razu, że przylega on prawą krawędzią do tekstu, co na pewno na stronie nie będzie się prezentować zbyt estetycznie.

Poprawianie wyglądu obrazka

Aby poprawić ustawienia obrazka, zaznaczamy go i klikamy w przyborniku edytora ikonkę Wstaw/Dostosuj obrazek. Otworzy się dodatkowe okno (tzw. modalne, bo trzeba je zamknąć, aby kontynuować pracę) z trzema kartami: Podstawowe, Wygląd, Rozszerzone. W razie potrzeby możemy poprawić ustawienia na karcie Podstawowe (opis i tytuł). Prezentację obrazka poprawiamy na karcie Wygląd. Możemy tutaj zmienić wyrównanie, ustalić wymiary obrazka, wielkość odstępów nad i pod oraz obok, grubość obramowania, style CSS.

xxx

My poprawimy tylko jeden aspekt prezentacji obrazka - dodamy niewielki margines z prawej strony. W tym celu w polu Styl CSS obok już wpisanej deklaracji float:left; wpisujemy po średniku deklarację margin-right: 16px. Następnie klikamy przycisk Uaktualnij.

xxx

Efekt naniesionej poprawki będzie widoczny w oknie edytora zakładki.

Aby zachować wszystkie ustawienia nowo utworzonej zakładki, klikamy w przyborniku w prawym górnym rogu strony ikonę Zapisz i nowy, dzięki czemu pozostaniemy w oknie edytora i będziemy mogli dodać kolejną zakładkę.

Skoro już wiesz, jak dodawać zakładki, dodaj kilka kolejnych przynajmniej do jednej kategorii, aby zobaczyć, jak może się prezentować katalog stron w witrynie.

Krok 3. Opublikuj zakładki

xxx

Wiemy już, że aby nowa pozycja treści była widoczna w witrynie, musimy ją udostępnić jako główną treść strony albo jako treść poboczną, towarzyszącą treści głównej. Główną treść stron udostępniamy za pomocą pozycji menu. Natomiast treści poboczne udostępniamy w modułach. Zakładki można prezentować w witrynie za pomocą dwóch typów pozycji menu oraz w module Zakładki. Moduł jest stosunkowo nowym sposobem prezentacji zakładek w Joomla!. Dysponujemy nim od dopiero od wersji 1.6.

My skorzystamy najpierw z tradycyjnego sposobu - prezentacji listy zakładek z kategorii jako głównej treści strony. Sposób tworzenia nowej pozycji menu znamy już z poprzednich opracowań.

Najpierw z rozwijalnego menu zaplecza wybierz odnośnik Menu/Menu witryny/Utwórz pozycję menu, aby otworzyć edytor Projektanta nowej pozycji menu.

xxx

Na stronie edytora pozycji menu klikamy przycisk Wybierz obok pola przeznaczonego na Typ pozycji menu.

xxx

Joomla! otworzy okno modalne Wybierz typ pozycji menu. Z wykazie dostępnych typów pozycji menu wybierzemy z grupy Zakładki pozycję typu Kategoria - lista zakładek.

xxx

Po powrocie do edytora pozycji menu wpisujemy w polu Tytuł menu np. Nasi partnerzy oraz w zestawie Wymagane ustawienia po prawej stronie ekranu wybieramy z listy rozwijalnej kategorię zakładek Nasi partnerzy. Następnie klikamy w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.

Po zapisaniu nowo utworzonej pozycji menu, sprawdzamy, jak nasz katalog stron organizacji partnerskich prezentuje się w witrynie.

xxx

Domyślne formatowanie katalogu do najpiękniejszych wprawdzie nie należy, ale - po niewielkich poprawkach w arkuszu stylów - strona będzie się prezentować całkiem nieźle.

Przyjrzyjmy się jeszcze chwilę zrzutowi ekranu, by zauważyć, że wszystkie łącza poprzedzone są słowem Odnośnik. Jak można się domyśleć, wyświetlanie tego tekstu spowodowane jest jednym z ustawień komponentu albo pozycji menu.

Ustawienia komponentu Zakładki

Przejdźmy na zaplecze na stronę menedżera zakładek i wybierzmy z przybornika w prawym górnym rogu ekranu ikonę Opcje.

xxx

Zostanie otwarte okno Opcje komponentu Zakładki.

xxx

Interesująca nas opcja znajduje się na pierwszej karcie. Zakładki mogą być oznaczone znanym nam tekstem (Odnośnik) lub ikoną. Zaznaczmy tutaj jako globalną trzecią możliwość: Tylko odnośnik.

Przy okazji warto zmienić jeszcze jedno ustawienie. Domyślnie zakładki otwierane są w tym samym oknie przeglądarki, w którym wyświetlana jest witryna. Nie jest to w przypadku katalogu stron najlepsze rozwiązanie. Użytkownicy, którzy zechcą odwiedzić którąś z proponowanych stron będą opuszczać naszą witrynę. Aby temu zapobiec, z listy rozwijalnej Otwórz wybierzmy opcję Otwórz w nowym oknie albo Otwórz w oknie modalnym.

Krok 4 - Utwórz stronę Zgłoś zakładkę

Zakładki do opublikowanych w witrynie katalogów stron czy plików do pobrania mogą dodawać nie tylko administratorzy witryny. Wśród licznych typów pozycji menu Joomla! oferuje pozycję typu Wyślij zakładkę, wyświetlająca formularz umożliwiający dodawanie zakładek przez zalogowanych użytkowników.

  1. Przejdź na stronę Projektanta pozycji menu (Menu /Menu witryny) i kliknij w przyborniku ikonę Utwórz.
    xxx
  2. W edytorze nowej pozycji menu kliknij przycisk Wybierz obok pola Typ pozycji menu.
    xxx
  3. W oknie Wybierz typ pozycji menu wybierz z grupy Zakładki pozycję Dodaj zakładkę.
    xxx
  4. Ustal tytuł pozycji, np. Zgłoś zakładkę albo Zgłoś adres.
    xxx
  5. Kliknij w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij, aby utworzyć nową pozycję menu.
    xxx
    Przy okazji zwróć uwagę, że w edytorze nowej pozycji menu zestaw ikon w przyborniku jest nieco uboższy, niż gdy modyfikujesz istniejącą pozycję menu (nie ma ikony Zapisz jako kopię).
  6. Przejdź na główną stronę witryny i wywołaj z menu nowo utworzoną pozycję.

xxx

Nie takiego efektu oczekiwaliśmy. Zamiast spodziewanego formularza mamy stronę z komunikatem błędu.

Dlaczego?

Prawo tworzenia zakładek w Joomla! 2.5, podobnie jak prawo tworzenia artykułów, przyznane jest użytkownikom przypisanym do grupy autorów.

Aby zobaczyć formularz dodawania zakładek, musisz się najpierw zalogować w witrynie. Jako główny administrator masz wszystkie uprawnienia, a więc i prawo podglądu formularza Dodaj zakładkę, i prawo tworzenia zakładek.

Kliknij na stronie komunikatu błędu odnośnik Strona startowa albo odnośnik Start w menu po lewej stronie, a następnie zaloguj się w witrynie na swoje konto administratora i ponownie wywołaj stronę Zgłoś zakładkę.

xxx

Tym razem wywołanie strony powiodło się. Nie oznacza to jednak, że możemy przejść do porządku nad zaobserwowanym wcześniej błędem. Co prawda, o obsługę takiego błędu precyzyjniejszym komunikatem powinni zadbać projektanci systemu, ale - skoro nie zadbali, musimy go wyeliminować sami.

Ograniczenie praw dostępu do pozycji menu

Nie jest to trudne. Wystarczy ukryć pozycję menu Zgłoś zakładkę przed użytkownikami, którzy nie mają uprawnień do tworzenia zakładek.

W Joomla 2.5 istnieją trzy domyślne poziomy dostępu do treści:

  • powszechny (public) - treści udostępniane w witrynie widzą wszyscy odwiedzający,
  • rejestrowany (registered) - treści udostępniane w witrynie widzą tylko użytkownicy zalogowani,
  • specjalny (special) - treści udostępniane w witrynie widzą tylko użytkownicy zalogowani, którzy posiadają specjalne uprawnienia (do tworzenia, poprawiania, usuwania, zmiany stanu pozycji treści).

xxx

  1. Przejdź na zaplecze na stronę Projektanta pozycji menu i otwórz do edycji pozycję Zgłoś zakładkę.
  2. Odszukaj w szczegółach pozycji listę rozwijaną Dostęp.
  3. Zaznacz na liście poziom Special (specjalny).
  4. Zapamiętaj nowe ustawienia, klikając w przyborniku ikonę Zapisz i zamknij.
  5. Przekonaj się, że po zapisaniu zmienionych ustawień pozycja Zgłoś zakładkę w menu witryny na stronie głównej została ukryta.
  6. Zaloguj się w witrynie na swoje konto administratora, by sprawdzić, czy pozycja będzie widoczna dla użytkownika ze specjalnymi uprawnieniami.

Krok 5 Moderowanie zgłoszonych zakładek

Publikowanie niesprawdzonych zakładek utworzonych przez użytkowników nie jest zbyt rozsądne. Może się przecież zdarzyć, że zgłaszający popełni błędy, jakie na stronie nie powinny się znaleźć, albo - co gorsza - wykorzysta formularz zgłoszeniowy do przesłania i opublikowania niepożądanych treści.

Problem moderowania treści dodawanych przez użytkowników jest w Joomla! rozwiązany praktycznie dzięki systemowi praw użytkowników. Zaobserwujmy najpierw, co się dzieje, gdy użytkownik zgłosi nową zakładkę.

Po zalogowaniu się w witrynie na swoje konto administratora skorzystaj z formularza i zgłoś nową zakładkę. Może to być np. organizacja Centrum Edukacji Obywatelskiej, które ma witrynę pod adresem http://ceo.org.pl. Przypisz tę zakładkę do kategorii Nasi partnerzy.

xxx

Po uzupełnieniu danych zgłaszanego zasobu naciśnij przycisk Zapisz umieszczony nad prawą górną krawędzią edytora. Po chwili otrzymasz komunikat, że dane adresu internetowego wysłano. Następnie wybierz z menu witryny pozycję Nasi partnerzy, by przekonać się, czy nowo utworzona zakładka została opublikowana.

xxx

Jak widać na ilustracji powyżej, nowa zakładka została dodana i automatycznie opublikowana. Dzieje się tak zgodnie z systemem uprawnień użytkowników Joomla!

Porównaj wygląd pierwszej zakładki do strony Fundacji Rozwoju Demokracji Lokalnej z wyglądem dwóch pozostałych. Zakładka ta została wyświetlona na niebieskim tle. Ponadto po prawej stronie zauważysz niebieską ikonę umożliwiającą poprawianie danych zakładki. Niebieskie tło i niebieski kolor tej ikonki sygnalizują użytkownikom Joomla! zalogowanym z dostępem specjalnym nieopublikowaną pozycję treści.

Jeśli nową zakładkę utworzy użytkownik z grupy posiadającej uprawnienia autora lub redaktora, zakładka zostanie oznaczona jako nieopublikowana. Jeśli utworzy ją użytkownik z grup wydawców, operatorów lub administratorów, zakładka zostanie oznaczona jako opublikowana, czyli będzie widoczna w witrynie zaraz po jej utworzeniu.

Uprawnienia do zmiany stanu zakładek z Nie opublikowano na Opublikowano i odwrotnie domyślnie użytkownicy z grup od wydawców wzwyż. Te domyślne uprawnienia można zmienić, korzystając z Joomlowego systemu ACL (Lista kontroli dostępu).

Publikacja nieopublikowanej zakładki

Operatorzy i administratorzy mogą zmieniać stan publikacji zakładek za pomocą narzędzi dostępnych na zapleczu, a także - podobnie jak użytkownicy z prawami wydawcy - za pomocą formularza Zgłoś zakładkę.

Przetestuj tę możliwość na przykładzie dowolnej z opublikowanych zakładek.

xxx

  1. Zaloguj się, jeśli nie jesteś zalogowany w witrynie i przejdź na stronę z listą zakładek.
  2. Kliknij ikonę Edytuj adres internetowy umieszczoną po prawej stronie tytułu zakładki.
    xxx</br />
  3. Rozwiń listę Status w edytorze zakładki i wybierz z niej opcję Nieopublikowane.
  4. Kliknij przycisk Zapisz, aby zapamiętać zmienione ustawienie.

xxx

Jak widać na ilustracji powyżej, edytowana przed chwilą zakładka wyświetlana jest na niebieskim tle, sygnalizującym pozycje nieopublikowane. Zmienił się również na niebieski kolor ikony Edytuj adres internetowy.

Tworzymy prosty katalog plików do pobrania

Jak wspominaliśmy we wprowadzeniu, za pomocą komponentu Zakładki możemy nie tylko udostępniać użytkownikom zbiory odnośników do ciekawych stron, ale także pliki do pobrania. Tworzenie zakładek udostępniających pliki do pobrania przebiega podobnie, jak tworzenie zakładek do stron internetowych. Nowicjusze napotkają jednak dwa problemy:

  • jak umieścić pliki do pobrania na serwerze,
  • jak ustalać adresy plików do pobrania.

Przesłanie plików na serwer

Najprostszym sposobem jest przesłanie plików za pomocą klienta FTP typu FileZilla czy wtyczka FireFTP do przeglądarki Firefox.

Ale w Joomla! dysponujemy specjalnym rozszerzeniem, komponentem Media, które umożliwia wysyłanie plików na serwer bez uciekania się do innych programów.

Aby przesłać na serwer pliki do pobrania:

xxx

  1. Wybierz z rozwijalnego menu zaplecza pozycję Artykuły /Media bądź na stronie startowej zaplecza kliknij ikonę skrótu Media. Znajdziesz się na stronie biblioteki Media, czyli kolekcji różnych plików, umieszczonych na serwerze w katalogu i podkatalogach katalogu /images.
    xxx
  2. Najpierw utwórz katalog przeznaczony na dokumentu do pobrania. Wpisz w polu obok pola z adresem katalogu /images nazwę podkatalogu, jaki chcesz utworzyć, np. dokumenty, a następnie naciśnij przycisk Utwórz katalog.
    xxx
  3. Kliknij ikonę symbolizującą nowo utworzony katalog albo opisujący go odnośnik dokumenty umieszczony pod ikoną, aby wejść do środka katalogu.
    xxx
  4. Znajdź sekcję Wczytaj pliki i kliknij przycisk Wybierz pliki, a następnie wskaż na dysku swojego komputera pliki, które chcesz wczytać, i kliknij przycisk Rozpocznij wczytywanie.

xxx

Po chwili w katalogu ukażą się ikony symbolizujące przesłane pliki. W naszym przykładzie przesłaliśmy pliki różnych formatów - xls, doc, zip, pdf i ppt. Jak widać na ilustracji, Joomla! rozpoznaje typ plików i oznacza je różnymi ikonami.

Adres plików do pobrania w zakładkach

Utwórzmy zakładki do plików, które chcemy udostępnić.

xxx

Ustalenie adresu plików do pobrania umieszczonych za pomocą menedżera Media na serwerze jest łatwe. Ścieżkę do pliku wyznaczają trzy elementy:

  • nazwa domenowa Twojej witryny, np. witryna.pl
  • nazwa katalogu images i utworzonego w nim katalogu na pliki do pobrania, a więc np. /images/pliki,
  • nazwa pliku dokumentu do pobrania.

Oto przykładowe adresy:

  • witryna.pl/images/pliki/text.doc
  • witryna.pl/images/dokumenty/paczka.zip

Gdy tworzymy zakładki do plików na lokalnym serwerze tekstowym zamiast nazwy domenowej używamy ścieżki localhost/nazwa_katalogu_joomla, np.

    • localhost/joomla/images/pliki/text.doc,
    • localhost/joomla/images/dokumenty/paczka.zip.

Ilustracja poniżej przedstawia przykładowy fragment strony z kilkoma plikami do pobrania.

xxx

Odnośniki z tytułami plików można dodatkowo oznaczyć ikoną, korzystając ze znanych nam już opcji konfiguracyjnych komponentu.

  1. Przejdź na stronę Komponenty/Zakładki.
  2. Kliknij w przyborniku ikonę Opcje.
  3. Zaznacz opcję Ikona dla parametru Tekst/Ikona/Tylko odnośnik.
  4. Wybierz ikonę spośród dostępnych w bibliotece Media lub załaduj nową.

xxx

Poniżej - dla porównania - widok tej samej strony z ikonami ilustrującymi odnośniki:

xxx

Zamiast jednakowych ikon można też oznaczyć oferowane pliki ikonami typu pliku. Wymaga to jednak nieco więcej zabiegów. 21 ikon typu plików znajduje się na serwerze w katalogu /media/media/images. Można je wykorzystać do zilustrowania oferowanych plików do pobrania, osadzając te ikony w polach Opis zakładek, tak, jak to zrobiliśmy wcześniej ze znakami logo stowarzyszeń. Aby łatwiej osadzać ikony w opisach, warto je przekopiować do katalogu /images.

Podsumowanie

Komponent Zakładki udostępnia prosty sposób gromadzenia i udostępniania internautom łączy do zasobów internetowych. Podobnie jak w przypadku artykułów zakładki mogą być przesyłane domyślnie przez użytkowników ze specjalnymi uprawnieniami (autorów, redaktorów, wydawców), ale - korzystając z możliwości zarządzania prawami użytkowników, uprawnienia te można dostosować do wymagań wydawcy, np. przyznać prawa wysyłania propozycji wszystkim zarejestrowanym użytkownikom.

Komponent można wykorzystać do prezentacji katalogów powiązanych tematycznie stron WWW, stron partnerów biznesowych, stron innych firm, czy też wyświetlania listy stron użytkowników witryny, listy blogów, itp. Można go również wykorzystać do stworzenia niewielkiego katalogu plików do pobrania.

Komponent Zakładki nie nadaje się natomiast zbytnio do tworzenia stron z łączami w tzw. systemach wymiany linków, jakie według niektórych specjalistów zwiększają szanse witryn na uzyskanie wysokich pozycji w wyszukiwarkach. Funkcja zliczania odsłon ukrywa rzeczywisty adres internetowy, zastępując go adresem wewnętrznego zasobu witryny. Roboty wyszukiwarek nie widzą więc rzeczywistego adresu stron umieszczonych w katalogu zakładek, a wiec ewentualna korzyść dla pozycjonowania stron jest niewielka. Po lekturze tego opracowania potrafisz:

  • tworzyć kategorie zakładek
  • dodawać zakładki za pomocą narzędzi zaplecza administracyjnego i formularza w witrynie,
  • stworzyć i udostępniać w witrynie katalogi zakładek - stron www, plików do pobrania,
  • ilustrować zakładki
  • ograniczać internautom dostęp do stron przeznaczonych tylko dla użytkowników ze specjalnymi uprawnieniami,
  • moderować zakładki tworzone przez użytkowników.

Instalacja komponentu

xxxx

Podsumowanie

xxxx



Moduły

Wprowadzenie

Obok treści głównej, obsługiwanej przez komponenty, na stronach witryny Joomla! wyświetlane są moduły. Umożliwiają one użytkownikom witryny wykonywanie pewnych działań, np. logowanie się do witryny, wyszukiwanie informacji, albo prezentują treści towarzyszące, np. reklamy.

W standardowej instalacji Joomla! jest około 25 modułów witryny i kilkanaście modułów zaplecza. Ten niewielki zestaw można dowolnie powiększać, instalując dodatkowe moduły oferowane przez niezależnych projektantów.

Moduły wzbogacają strony Joomla! i ułatwiają odwiedzającym korzystanie z witryny. Na stronach Joomla! osadzane są w specjalnych obszarach zwanych pozycjami modułów. Pozycje modułów rozmieszczone są wokół obszaru przeznaczonego na główną treść stron witryny Joomla. Mogą również być osadzane przez operatorów wewnątrz treści głównej, np. wewnątrz artykułów. Znaczniki pozycji modułów zakodowane są w szablonie witryny.

Moduły posiadają właściwość, jakiej nie mają inne składniki Joomla!. Można je osadzać na stronach witryny wielokrotnie. Na przykład można osadzić na stronie kilka modułów menu, aby wyświetlić w nich różne menu - główne, lokalne, użytkownika. Mówimy, że można tworzyć wiele instancji modułu.


Tylko trzy spośród ponad 20 modułów witryny dostarczanych w oficjalnych wydaniach Joomla! są osadzone i opublikowane w witrynie. Są to moduły Menu witryny, Ścieżka powrotu i Logowanie.

Aby umieścić moduł w witrynie, trzeba:

  • utworzyć nowy moduł (a dokładniej – nowe wystąpienie modułu, instancję),
  • przypisać moduł do konkretnej pozycji,
  • opublikować moduł
  • określić, na których stronach ma być wyświetlany, czyli przypisać moduł do stron/pozycji menu.

Każdy moduł posiada swoją stronę konfiguracyjną, na której definiujemy podstawowe dane modułu oraz ustawiamy parametry sterujące działaniem i wyglądem modułu. Na strony konfiguracyjne modułów, nazywane też edytorami modułów, możemy przejść ze strony Zarządzanie modułami, zwanej tez menedżerem modułów. Aby przejść na tę stronę, trzeba z menu zaplecza administracyjnego Joomla wybrać pozycję Rozszerzenia/Moduły.

Standardowe moduły witryny

Moduł Opis
Archiwum artykułów Wyświetla listę miesięcy - odnośników do przeglądów artykułów zarchiwizowanych w tych miesiącach.
Artykuły z kategorii Wyświetla zestaw odnośników do artykułów z jednej lub wielu kategorii.
Doniesienia Umożliwia prezentację treści pobranych z kanału informacyjnego.
Gościmy Wyświetla liczbę anonimowych gości i zalogowanych użytkowników połączonych aktualnie z witryną.
Grafika losowa Wyświetla losowo grafiki wybrane spośród umieszczonych we wskazanym katalogu.
Kategorie artykułów Wyświetla zestaw odnośników do kategorii ze wskazanej nadrzędnej kategorii artykułów.
Kolporter Udostępnia łącze do kanału informacyjnego w witrynie formacie Atom 1.0 lub RSS 2.0. Umożliwia pobieranie i wyświetlanie na innych stronach skrótów wiadomości z naszej witryny (subskrypcję).
Logowanie Wyświetla formularz logowania oraz łącza do stron: Przypomnij nazwę, Nowe hasło, Zarejestruj. Po zalogowaniu wyświetla słowo "Witaj" oraz nazwę lub login użytkownika
Menu witryny Wyświetla wybrane menu - odnośniki do działów i stron witryny.
Migawki Wyświetla przy każdym odświeżeniu strony jeden lub więcej artykułów albo wstępów artykułów ze wskazanych kategorii.
Nowi użytkownicy Wyświetla ostatnio zarejestrowanych użytkowników.
Nowości Wyświetla zestaw odnośników do artykułów ostatnio dodanych i modyfikowanych.
Popularne Wyświetla zestaw odnośników do najczęściej przeglądanych artykułów.
Przełącznik języka Wyświetla listę dostępnych wersji językowych witryny oraz pozwala na przełączanie między nimi
Reklamy Wyświetla wybrane ogłoszenia i reklamy graficzne lub tekstowe z puli opublikowanych w komponencie Reklamy.
Statystyka Wyświetla informacje statystyczne: o serwerze, PHP, MySQL, ilości artykułów, ilości adresów w katalogu stron.
Stopka Wyświetla informację o prawach autorskich witryny oraz licencji Joomla!
Szukaj Wyświetla prostą wyszukiwarkę.
Ścieżka powrotu Wskazuje użytkownikom miejsce, w którym aktualnie się znajdują i wyświetla odnośniki umożliwiające nawigację wstecz przez kluczowe strony pośrednie do strony startowej.
Tematy pokrewne Wyświetla listę odnośników do artykułów pokrewnych tematycznie aktualnie przeglądanemu. Podstawą wyboru są słowa kluczowe. W wykazie wyświetlane są odnośniki do tych artykułów, które opisano co najmniej jednym ze słów kluczowych, jakimi opisany jest przeglądany artykuł.
Własny HTML Umożliwia stworzenie własnego modułu zawierającego zwykły tekst lub kod HTML. Korzysta z edytora wizualnego.
Wpinacz Wyświetla dowolną inną stronę lub witrynę internetową z całym jej interfejsem albo niestandardową, niezależną od Joomla! aplikację, nieobsługiwaną w zwykłym trybie np. stronę dHTML, galerię, katalog.
Wyszukiwarka indeksująca Wyświetla wyszukiwarkę indeksującą.
Zakładki Wyświetla adresy internetowe z kategorii zdefiniowanej w komponencie Zakładki.

Pozycje modułów

To, gdzie pojawiają się moduły, zależy od szablonu, w którym zaprojektowane są pozycje modułów.

Aby zobaczyć, jakie pozycje są dostępne w naszym szablonie, musimy włączyć podgląd pozycji modułów. Przejdź na zaplecze i wybierz z menu pozycję Rozszerzenia / Szablony, a następnie kliknij przycisk Opcje. Zobaczysz, że Podgląd pozycji modułów jest aktualnie wyłączony.

25 tpl podglad pozycji modulow opcje.png

Zmień to ustawienie, zaznacz przycisk Włączone. Następnie kliknij w przyborniku przycisk Zapisz i zamknij, aby zapamiętać zmienione ustawienie.

Teraz przejdź na dowolną stronę witryny i dodaj do jej adresu po ukośniku kod ?tp=1, co oznacza przełącz na podgląd pozycji szablonu.

35 tpl podglad pozycji modulow adres.png

Następnie naciśnij klawisz Enter. Po chwili na ekranie pojawi się mapa wszystkich dostępnych w szablonie pozycji.

25 tpl podglad pozycji modulow.png

Widzimy więc, że np. Menu witryny jest osadzone w pozycji nazwanej po angielsku position-7, a pod nim, również w pozycji 7 moduł Logowanie. Jak widać, w jednej pozycji można umieścić wiele modułów.

Podgląd pozycji modułów jest bardzo przydatnym narzędziem, ale należy pamiętać, aby ze względów bezpieczeństwa wyłączyć podgląd pozycji, gdy nie będzie nam już potrzebny.

Osadzanie modułu

Publikacja modułu

Zmiana kolejności

Usuwanie do kosza

Jak usunąć niepotrzebny moduł?

W domyślnej instalacji Joomla osadzony jest moduł Logowanie. W wielu witrynach nie jest on potrzebny. Jak go usunąć?

Przechodzimy do menedżera modułów na zapleczu naszego Joomla (Rozszerzenia/Moduły) i odszukujemy moduł Logowanie (Login Form). Możemy:

  • pozostawić moduł na liście, ale wycofać go z publikacji,
  • przenieść moduł do kosza.

Oba rozwiązania dadzą w witrynie dokładnie ten sam efekt – moduł nieopublikowany albo przeniesiony do kosza nie będzie w witrynie widoczny. W przypadku modułów dodatkowo instalowanych oraz niektórych modułów wbudowanych w Joomla! mamy jeszcze trzecie rozwiązanie – możemy zbędny moduł odinstalować. Warto tak postępować z modułami zainstalowanymi dodatkowo, a nieużywanymi. W razie potrzeby po prostu je doinstalujemy. Natomiast moduły standardowe wystarczy po prostu wyłączyć i usunąć z listy wyświetlanych na stronie menedżera modułów. Nawet jeśli usuniemy je z Kosza, wciąż będzie można utworzyć nową instancję modułu i opublikować go w witrynie.



Włączanie i wyłączanie

Elektroniczna Licencja Dokumentacji Joomla!

Tekst Oryginału Propozycja tłumaczenia
Below is a license granting you rights to use, modify and distribute documentation associated with the Joomla! project. It is designed to foster wide electronic distribution of Joomla! documentation while ensuring that any material added to the documentation by you or others can be taken up and made part of the authoritative documentation distributed by the Joomla! project. Poniżej znajduje się licencja zapewniająca Ci prawa do korzystania, modyfikowania i rozpowszechniania dokumentacji powiązanej z projektem Joomla!. Celem licencji jest sprzyjać szerokiemu upowszechnianiu i rozwojowi elektronicznej dokumentacji Joomla!, zapewnić, że jeśli jakikolwiek materiał zostanie dodany do dokumentacji przez Ciebie lub inną osobę, może on stać się częścią oficjalnej dokumentacji rozpowszechnianej przez projekt Joomla!
The license that appears below is not the only way to get permission to use Joomla! documentation. If you want to publish Joomla! documentation in a manner not permitted by this license (i.e. in a printed book), please contact the Joomla! project. Poniższa licencja nie dotyczy wszystkich możliwych sposobów wykorzystania dokumentacji Joomla! Jeśli chcesz opublikować dokumentację Joomla! w innym medium niż dozwolone tą licencją (np. w drukowanej książce), prosimy skontaktować się z Centrum Projektu Joomla!
Although the license is called the "Joomla! Electronic Documentation License", you are encouraged to use it for works not associated with Joomla! and for things other than documentation. Mimo swej nazwy licencja ta nie ogranicza się tylko do dokumentacji Joomla! Można ją stosować do wszelkiej dokumentacji oprogramowania, a także innych materiałów niż dokumentacja.
The license itself is copyright 2007 Open Source Matters, Inc., and you have permission to make verbatim copies of it. Właściciel tej licencji, Open Source Matters, Inc., udziela ci prawa jej kopiowania (przedruku)

Joomla! Electronic Documentation License v 1.0

Licencja Elektronicznej dokumentacji Joomla! v 1.0

Definitions

Definicje

To „Propagate” a work means to do anything with it that, without permission, would make you directly or secondarily liable for infringement under applicable copyright law, except displaying or modifying a private copy. „Propagowanie” utworu oznacza robienie z nim wszystkiego, co bez zezwolenia byłoby podstawą do bezpośredniego lub pośredniego pociągnięcia cię do odpowiedzialności za naruszenie odpowiednich przepisów o prawie autorskim, z wyjątkiem uruchomienia tego utworu na komputerze lub modyfikacji jego kopii prywatnej.
The „Work” is any copyrightable material licensed under the terms of this license or any material based on such material.

The "Author" means all the people or entities who have the legal right to grant permission to Propagate the Work or parts of the Work. Each licensee is addressed as "you".

„Utwór” oznacza chroniony prawem autorskim utwór udostępniany na podstawie niniejszej licencji albo jakiś materiał oparty na takim utworze.

„Autor” oznacza osobę fizyczną lub osobę prawną, która może udzielić licencji (zezwolenia) na propagowanie utworu lub części utworu (osobę, na której rzecz powstały autorskie prawa majątkowe). Do każdego licencjobiorcy zwracamy się per „ty”.

„Electronic Media” means any device, medium or technology used to store, record, display, transmit or modify electronic information, including websites, compact discs, digital video discs, hard disks, magnetic media, and computer networks. „Electronic Media” does not include, for example, books printed on paper. „Medium elektroniczne” oznacza dowolne urządzenie albo technologię, użytą do przechowywania, zapisu, wyświetlania, transmisji albo modyfikacji, włącznie ze stronami internetowymi, dyskami kompaktowymi, cyfrowymi płytami wizyjnymi, dyskami stałymi (twardymi), mediami magnetycznymi i sieciami komputerowymi. „Medium elektroniczne” nie obejmuje na przykład książek drukowanych na papierze.
„Grantback License” means a non-exclusive, perpetual, worldwide, royalty-free license to Propagate the Work in any medium and by any means. „Grantback License” oznacza niewyłączne, wieczyste, nieograniczone terytorialnie, bezpłatne zezwolenie na propagowanie utworu za pomocą dowolnego medium w dowolny sposób. Słowo ( grantback - oznacza, że każdy kto usprawnia lub wzbogaca utwór, gwarantuje pierwotnemu licencjodawcy licencję do utworu po modyfikacjach.
„Copyleft License” means a license to Propagate the Work under the terms of this license or any future version of the Joomla Electronic Documentation License published by Open Source Matters, Incorporated. „Licencja Copyleft” oznacza prawo do propagowania utworu na warunkach tej licencji i przyszłych wersji Licencji Elektronicznej Dokumentacji Joomla! opublikowanych przez Open Source Matters, Incorporated.
The „Source Form” of a work means the preferred form of the Work for making modifications to it. For text works, this could be plain ASCII text format. „Forma źródłowa” utworu oznacza formę utworu preferowaną do wprowadzania do niej modyfikacji. Dla utworu tekstowego może to być zwykły tekst w formacie ASCII.

Conditional Permissions

Uprawnienia / Warunki licencji

If you grant a Grantback License to the Author and a Copyleft License to anybody who comes into possession of the Work, you may Propagate the Work via Electronic Media for any purpose, including commercial purposes. Jeżeli autorowi zapewniasz licencję grantback oraz każdemu, kto wejdzie w posiadanie utworu, zapewniasz licencję copyleft, możesz propagować utwór poprzez media elektroniczne w jakimkolwiek celu z celami komercyjnymi włącznie.
You must make available at no charge to anybody to whom you distribute the Work a version of the Work in Source Form. Such availability must be via either (1) the same means and method with which you distribute the Work or (2) simple download over the internet. You may not condition providing the Source Form of the Work on anything other than acceptance of this license. Każdemu, komu udostępniasz utwór, musisz zapewnić bezpłatny dostęp do formy źródłowej utworu. Udostępnienie formy źródłowej może nastąpić (1) w ten sam sposób, w który przekazujesz utwór lub (2) przez proste pobranie z Internetu. Nie możesz uzależniać dostępności formy źródłowej utworu od niczego innego poza zaakceptowaniem niniejszej licencji.
You must provide a copy of this license, notice that it applies to the Work, and information needed to acquire the Source Form to anybody to whom you distribute the Work. Musisz dołączyć kopię tej licencji z adnotacją, że odnosi się do utworu oraz informacje niezbędne do uzyskania formy źródłowej.
You must preserve the Author's copyright notices in the Work and display them as prominently as you display your own. Musisz zachować wszelkie noty o prawach autorskich zawarte w utworze - wszystkie oznaczenia powinny być uwidocznione w sposób co najmniej tak wyraźny, jak oznaczenie własnych praw autorskich czy inne porównywalne oznaczenia prawno-autorskie.

Reservations of Rights

Ograniczenia /Zastrzeżenia prawne

Nothing in this license grants you or anybody else any right to Propagate the Work in any medium or through any means other than Electronic Media. Żadne postanowienie tej licencji nie przyznaje ani Tobie, ani nikomu innemu prawa, by rozpowszechniać pracę w innym medium albo w jakiś inny sposób niż za pomocą medium elektronicznego.
Nothing in this license grants you or anybody else any right to do anything that requires permission under trademark law. Specifically, nothing in this license grants you permission to represent that the Work is "official” or in any way endorsed or sanctioned by the Authors. Żadne postanowienie tej licencji nie przyznaje ani Tobie, ani nikomu innemu praw, które wymagają zezwolenia na mocy ustawy o znakach towarowych. W szczególności żadne postanowienie nie uprawnia do stwierdzenia, że opublikowany (upowszechniany) utwór jest „oficjalnym” lub w jakikolwiek sposób zaakceptowanym, zatwierdzonym czy usankcjonowanym przez autora.