--=REKLAMA=--
--=REKLAMA=--
Ten poradnik odnosi się do CMS Joomla! w wersji 
→ Poradnik dotyczący wersji 
- zobacz: J2.5:Zaczynamy_z_Joomla/WprowadzenieTen przewodnik jest jednym z cyklu samouczków objętych wspólnym tytułem Zaczynamy z Joomla! 3. Celem całej serii jest pomóc Czytelnikom opanować podstawy obsługi Joomla! drogą praktycznych doświadczeń.
Celem niniejszego dokumentu jest objaśnienie, w jaki sposób tworzyć nowe artykuły za pomocą strony redakcyjnej we frontowej części Joomla. Jest to jeden z cyklu dokumentów pod wspólnym tytułem Zaczynamy z Joomla 3 wprowadzających do Joomla 3.
Najpierw objaśnijmy cztery kluczowe słowa użyte w nagłówku: artykuł, tworzenie, edycja i publikowanie, bo choć zdają się znajome, to niekoniecznie wszyscy rozumieją je tak samo.
W Joomla prawa tworzenia, modyfikowania i publikowania artykułów są nadawane użytkownikom poprzez przypisanie ich do jednej z grup. Przypisanie użytkownika do grupy oznacza nadanie mu pewnej roli, jaką może spełniać w zespole twórców witryny, i związanych z tą rolą uprawnień.
W standardowej instalacji Joomla założone są trzy specjalnie grupy użytkowników z prawami do tworzenia, modyfikowania i publikowania artykułów, nazwane autorzy, redaktorzy i wydawcy.
Oprócz tych trzech grup administrator witryny może założyć inne grupy użytkowników z uprawnieniami redakcyjnymi.
W dużych witrynach tworzenie, redagowanie i publikowanie artykułów jest zwykle procesem opartym na współpracy wielu osób. W niewielkich witrynach bywa nawet i tak, że role autora, redaktora i wydawcy spełnia jedna i ta sama osoba – administrator witryny. Często jest tak, że witryną zarządzają 2-3 osoby, które są i autorami, i redaktorami, i wydawcami, i administratorami.
Autor może poprawiać swoje artykuły dopiero po ich opublikowaniu. To spore i kłopotliwe ograniczenie uprawnień autora.
Jeśli przypadkiem zapiszesz niedokończony artykuł i opuścisz stronę z formularzem redakcyjnym, nie będziesz mieć szansy na dopisanie brakującej części.
Pamiętaj o tym. Dopóki się nie upewnisz, że utworzony przez Ciebie artykuł został ukończony, nie klikaj przycisk Zapisz, bo spowodujesz zamknięcie formularza redakcyjnego i wysłanie artykułu na serwer.
Wskazówka dla administratora: Aby uniknąć zaskoczenia autorów, warto nadpisać szablon formularza redakcyjnego i zmienić w nim etykietę przycisku Zapisz na jednoznaczne Wyślij.
Wskazówka dla autora: Jeśli jesteś autorem, to najprawdopodobniej – po utworzeniu i zapisaniu artykułu – musisz poprosić osobę z uprawnieniami wydawcy lub administratora o jego opublikowanie, zanim możliwe będzie edytowanie artykułu przez Ciebie.
Więcej na temat uprawnień w Joomla! 3: Uprawnienia w witrynie Joomla!
Aby utworzyć artykuł, musisz uzyskać dostęp do formularza redakcyjnego. W tym celu zaloguj do witryny co najmniej z uprawnieniami autora oraz znajdź łącze do formularza redakcyjnego.
Gdzie są łącza do formularza redakcyjnego?
To zależy od konfiguracji witryny. Zwykle spotykamy dwa rozwiązania:
W wielu witrynach znaleźć można specjalne menu zalogowanego użytkownika z kilkoma opcjami (nie zawsze nazwane Menu użytkownika).
Jedną z typowych opcji w takim menu jest możliwość wysłania artykułu (różnie nazywana – Wyślij artykuł, Utwórz artykuł, Dodaj artykuł). Jeśli ta opcja jest dostępna:
Niestety, czasem projektanci witryny i administratorzy zapominają o utworzeniu menu zalogowanego użytkownika i udostępnieniu w nim pozycji typu Wyślij artykuł.
Jak w takim przypadku dodać artykuł?
Najprościej – poprosić administratora o utworzenie takiego menu.
Jest też inna droga. Joomla udostępnia uprawnionym użytkownikom łącze Dodaj artykuł (wcześniej nazwane było etykietą Nowy) na stronach typu lista artykułów z kategorii. Odnalezienie strony tego typu przez początkującego autora może być kłopotliwe, więc najlepiej zapytać administratora, pod którą z pozycji menu kryje się taka możliwość. W instalacji Joomla z przykładowymi danymi (Poznaj Joomla!) do strony typu lista artykułów z kategorii można dotrzeć, wybierając z menu kolejno Obsługa Joomla > Rozszerzenia > Komponenty > Artykuły > Lista artykułów w kategorii.
Gdy wybierzesz z menu odnośnik Wyślij artykuł albo klikniesz przycisk Dodaj artykuł, do głównego obszaru strony zostanie załadowany formularz redakcyjny. Formularz składa się z kilku kart. Ich liczba zależy od konfiguracji witryny. Pełny zestaw obejmuje karty:
Aby utworzyć nowy artykuł, wystarczy w formularzu redakcyjnym:
Jeśli chcesz szybko zamieścić w witrynie krótki aktualny komunikat, możesz sobie darować pozostałe opcje – ilustrowanie artykułu, tagowanie, opisywanie metadanymi.
Jeśli jednak zamieszczasz artykuł, który ma mieć nieco trwalszą wartość użytkową, skorzystaj z walorów, jakie dają te pozostałe opcje – zilustruj go, oznakuj tagami, opisz metadanymi.
Dobry tytuł powinien być mikrotreścią, streszczać cały artykuł, zaczynać się od słów kluczowych i mieścić w jednym wierszu. Jeśli masz pomysł na tytuł zaskakujący, intrygujący, błyskotliwy, to wspaniale. Jeśli nie masz, nie trać czasu na wymyślanie – tytuły w witrynie powinny być przede wszystkim rzeczowe, konkretne i zrozumiałe w oderwaniu od kontekstu. Rozbujana kreatywność niekoniecznie idzie w parze z rzeczowością, konkretnością, jasnością. Alias wykorzystywany jest w adresie internetowym. Joomla generuje alias automatycznie z tytułu. Dlatego zwykle pozostawiamy pole Alias puste. Oczywiście, jeśli chcesz, możesz samodzielnie ustalić tekst aliasu. Wpisz go wówczas małymi literami, zamiast odstępów między wyrazami użyj łączników ‘-‘ i zmień znaki specyficzne dla alfabetu polskiego znakami przybliżonymi z alfabetu łacińskiego (a zamiast ą, c zamiast ć, itd.).
Treść artykułu można wyrazić za pomocą tekstu, obrazów, filmów wideo, nagrań dźwiękowych. Aby te elementy treści były odpowiednio prezentowane w przeglądarkach internetowych muszą być oznakowane kodem HTML.
Nie musisz jednak znać kodu HTML, aby tworzyć artykuły.
W znakowaniu zawartości kodem HTML wyręczy Cię specjalny edytor WYSIWYG (od ang. What You See Is What You Get – Co widzisz, to dostaniesz), podobny do znanych Ci zapewne programów Microsoft Word czy Open Office Writer.
Joomla używa domyślnie edytora TinyMCE. TinyMCE jest niezależnym projektem otwartego oprogramowania. Działa jak inne procesory tekstu: wpisujesz tekst, zaznaczasz jakiś fragment, a następnie klikasz jakąś ikonę w przyborniku, aby zastosować wybraną funkcję i uzyskać sygnalizowany ikoną efekt. W przypadku części funkcji efekt widoczny jest natychmiast, w przypadku wielu innych otwiera się okno dialogowe, w którym precyzyjnie określamy reguły zastosowania wybranej funkcji.
Szczegółami korzystania z narzędzi, jakie udostępnia edytor, zajmiemy się w odrębnym poradniku. Tymczasem wykorzystaj swoje kompetencje komputerowe i umieść jakąś zawartość w artykule tak, jak potrafisz.
Artykuły w Joomla grupowane są w kategorie. Klasyfikuje artykuł, przypisuje do grupy np. według kryterium tematycznego. Każdy artykuł musi być przypisany do jednej wybranej kategorii.
Jeśli artykuł „nie pasuje” do żadnej z kategorii, można go oznaczyć jako Nieprzypisany (Nieskategoryzowany). To również jest kategoria przydatna szczególnie dla stałych, niezmiennych lub rzadko zmienianych treści witryny, takich jak regulaminy.
Jako początkujący autor poświęć chwilę czasu na zapoznanie się ze strukturą kategorii w witrynie. Najlepiej porozmawiaj na jej temat z administratorem lub doświadczonym redaktorem witryny.
Dlaczego to jest ważne?
Kategorie w Joomla tworzą hierarchiczną wielopoziomowa strukturę, która stanowi podstawę do budowy systemu nawigacji po witrynie. Twórcy witryny zwykle udostępniają na stronach witryny głębiej zagnieżdżone kategorie. Może się więc zdarzyć, że zaznaczysz jakąś kategorię położoną wyżej w hierarchii, ale nie wyświetlaną w witrynie. Wprawdzie możesz się tym nie martwić, bo źle określoną kategorię poprawi na pewno ktoś, kto będzie publikował utworzony przez Ciebie artykuł, ale lepiej byłoby wiedzieć, w których kategoriach możesz umieszczać swoje artykuły.
Aby przypisać artykuł do wybranej kategorii:
Wyjątkowo możesz nie przypisywać artykułu do żadnej kategorii, oznaczając go jako Nieskategoryzowany.
W konkretnej witrynie administrator mógł inaczej nazwać tę kategorię (bo to także jest kategoria) – Nieskategoryzowane, Nieprzypisane, Ogólne, Robocze. Dowiedz się, jakiej nazwy użyto w Twojej witrynie.
Na karcie Publikacja można skonfigurować jeszcze inne ważne atrybuty artykułu: tagi, nazwę autora, dostęp, a także – jeśli masz uprawnienia wydawcy czy administratora – stan publikacji, język, wyróżnienie.
Przypisywanie artykułów do kategorii ma swoje ograniczenia. Każdy artykuł można przypisać tylko do jednej kategorii. Tego ograniczenia nie ma tagowanie.
Tagi można wpisać w polu Tagi albo wybrać z podpowiadanych przez Joomla.
Tagowanie to nic innego, jak katalogowanie, indeksowanie czy kategoryzacja zawartości zasobów internetowych. Tagi wzbogacają informacyjnie charakterystykę zawartości artykułu, pomagają użytkownikom orientować się w zawartości artykułu, tworzą dodatkowe możliwości odnalezienia potrzebnych artykułów, umożliwiają użytkownikom szybki wybór interesujących ich informacji. Zakres i częstość występowania tagów w witrynie przedstawiane są niekiedy w postaci graficznej za pomocą tzw. chmur tagów.
Tagiem może być słowo kluczowe opisujące temat, treść, zawartość artykułu.
Oznaczanie autorstwa artykułów jest nie tylko dobrym zwyczajem, ale po prostu standardem. W wielu witrynach administratorzy tak konfigurują ustawienia prezentacji artykułów, że nazwa autora wyświetlana jest tuż pod tytułem artykułu.
Joomla zapisuje jako nazwę autora dane osoby, która utworzyła artykuł. Czasem bywa jednak tak, że jako redaktorzy umieszczamy w witrynie artykuły napisane przez kogoś innego. Albo chcemy podpisać artykuł pseudonimem.
W takich przypadkach możemy skorzystać z pola Inna nazwa autora i wpisać w nim imię i nazwisko rzeczywistego autora albo pseudonim.
Artykuły w witrynach Joomla mogą być udostępnione wszystkim odwiedzającym albo tylko wybranym grupom odwiedzających. Na karcie Publikacja pod etykietą Dostęp znajduje się lista wyboru, z której możemy wybrać grupę uprawnionych do przeglądania. Zestaw opcji zależy od konkretnej witryny i konfiguracji poziomów dostępu.
W Joomla z przykładowymi danymi mamy pięć poziomów dostępu:
W witrynach wielojęzycznych trzeba także skonfigurować język, w jakim artykuł jest napisany. Domyślnie na liście dostępna jest jedna opcja – Wszystkie. Ale w witrynach ze skonfigurowaną wielojęzycznością mogą się pojawić jeszcze inne języki.
Na ostatniej karcie formularza możemy opisać artykuł informacjami przeznaczonymi dla wyszukiwarek internetowych. Są to tzw. metadane, czyli informacje o informacjach.
Do dyspozycji mamy dwa pola:
Po wpisaniu tytułu i treści artykułu oraz ustawieniu wszystkich opcji, zapisz artykuł.
Aby zapisać utworzony artykuł, kliknij przycisk Zapisz w górnej części formularza.
Uwaga: Jeśli masz tylko uprawnienia autora, nie zapisuj artykułu, dopóty się nie upewnisz, że stworzony przez Ciebie artykuł został ukończony, bo spowodujesz zamknięcie formularza redakcyjnego.
Po zapisaniu artykułu powrócisz na stronę, na której wywoływałeś formularz redakcyjny.
Nie jest to rozwiązanie zbyt wygodne – przydałaby się opcja zapisania artykułu bez opuszczania edytora – ale tak to już jest.
Jeśli masz uprawnienia redaktora lub wydawcy, możesz zobaczyć artykuł w miejscu, w którym się go spodziewasz.
Gdzie jest to miejsce?
To zależy od konfiguracji konkretnej witryny, od jej struktury. W niewielkiej witrynie zapewne bez trudu odnajdziesz to miejsce. W rozbudowanej witrynie możesz mieć pewien problem. Aby go uniknąć, po prostu zapytaj administratora lub redaktora witryny, gdzie znajdziesz dodawane przez siebie artykuły.
To, kiedy zobaczysz nowo utworzony artykuł, zależy od twoich uprawnień:
Osoby z uprawnieniami redaktora i wydawcy natychmiast po zapisaniu artykułu mogą go ponownie otworzyć w formularzu redakcyjnym i dokonać – jeśli to konieczne – korekty. W tym celu:
