--=REKLAMA=--

Standardy sieciowe/Dostępność treści internetowych

Z Joomla!WikiPL

(Przekierowano z Dostępność treści internetowych)

Dostępność – Accessibility

„Potęgą Sieci jest jej uniwersalność. Istotnym aspektem jest dostęp do Sieci dla wszystkich bez względu na rodzaj niepełnosprawności.” (Tim Berners-Lee, Dyrektor W3C i twórca World Wide Web)

Dostępność strony internetowej oznacza, że wszyscy mogą z niej korzystać skutecznie: zapoznać się z treścią, zrozumieć, przemieszczać się, wchodzić w interakcje, dodawać własne treści. Idee dostępności mają swe źródło w powszechnym i demokratycznym charakterze Internetu. Spełnianie standardów ma zagwarantować dostęp to treści internetowych każdemu, kto chce korzystać z Sieci, każdemu, a nie tylko osobom w pełni sprawnym i dysponującym najlepszymi urządzeniami technicznymi.

Standardy a dostęp do informacji

Priorytetem W3C jest uczynienie Internetu uniwersalnym środowiskiem wymiany informacji. Uniwersalnym, a więc powszechnym, dostępnym dla wszystkich, w każdym miejscu i czasie. Standaryzacja i stosowanie się do standardów ma w realizacji tej idei niebagatelne znaczenie.

Czym jest dostępność?

" Dostępność oznacza taką czytelność dokumentów, która zapewnia wygodny dostęp jak najszerszemu gronu odbiorców:'

  • niezależnie od ich fizycznych ograniczeń,
  • niezależnie od sytuacji w jakiej się znajdują,
  • niezależnie od używanego oprogramowania,
  • niezależnie od używanego sprzętu i łączy.

Dostępność dotyczy więc wszystkich, każdego odbiorcy, a w szczególności osób niepełnosprawnych i starszych, osób używających dawniejszych wersji przeglądarek, korzystających z wolnych łącz internetowych czy z technologii mobilnych - telefonów komórkowych, PDA.

Projektowanie ukierunkowane na dostępność niesie ponadto szereg dodatkowych korzyści, m.in. powoduje, że witryna jest w większym stopniu dla wyszukiwarek i innych aplikacji automatycznie wyszukujących informacje, owocuje lepszymi efektami w indeksowaniu, a więc i pozycjonowaniu stron.

Zapoznaj się z tłumaczeniem dokumentu WAI - Auxiliary Benefits of Accessible Web Design - Dodatkowe korzyści z projektowania ukierunkowanego na dostępność, jeśli chcesz umocnić się w przekonaniu, że warto podjąć każdy wysiłek prowadzący do zwiększenia dostępności serwisu.


Standardy dostępności

Standardy dostępności dla użytkowników niepełnosprawnych określiły specyfikacje WCAG przyjęta przez W3C:

Inną tego typu specyfikacją jest obowiązująca w USA, ale uznawana w świecie Section 508.

4 główne zasady

Wytyczne w sprawie dostępności serwisów internetowych zostały podporządkowane 4 zasadom:

  • Postrzegalność - informacje oraz komponenty interfejsu użytkownika muszą być przedstawione użytkownikom w sposób dostępny dla ich zmysłów.
  • Funkcjonalność: komponenty interfejsu użytkownika oraz nawigacja muszą być możliwe do użycia.
  • Zrozumiałość - informacje oraz obsługa interfejsu użytkownika muszą być zrozumiałe.
  • Solidność - treść musi być solidnie opublikowana, tak, by mogła być skutecznie interpretowana przez różnego rodzaju oprogramowania użytkownika, w tym technologie wspomagające.

12 wytycznych

Ogółem sformułowano 12 wytycznych', które definiują cele, jakie stoją przed osobami projektującymi i zarządzającymi serwisami internetowymi. Realizacja tych celów ma sprawiać,że serwisy będą dostępne dla osób niepełnosprawnych. Wytyczne sformułowane są w sposób ogólny. Mają pomóc twórcom serwisów oraz redaktorom i autorom treści, zrozumieć kryteria sukcesu i pozwolić na ich skuteczniejsze wdrażanie.

  • Postrzegalność:
    • Wytyczna 1.1 Alternatywa w postaci tekstu: Zapewnij dla wszystkich treści nietekstowych tekst alternatywny, aby można go zamienić w inne formy.
    • Wytyczna 1.2 Media zmienne w czasie: Zapewnij alternatywę dla mediów zmiennych w czasie.
    • Wytyczna 1.3 Możliwość adaptacji: Twórz treści, które mogą być prezentowane na różne sposoby bez utraty informacji czy struktury.
    • Wytyczna 1.4 Możliwość rozróżnienia: Spraw, aby informacje pierwszoplanowe nie zlewały się z tłem
  • Funkcjonalność:
    • Wytyczna 2.1 Dostępność z klawiatury: Zapewnij dostępność wszystkich funkcjonalności za pomocą klawiatury.
    • Wytyczna 2.2 Wystarczająca ilość czasu: Zapewnij użytkownikom wystarczająco dużo czasu na przeczytanie i skorzystanie z treści.
    • Wytyczna 2.3 Ataki padaczki: Nie prezentuj treści w formie, która mogłaby spowodować ataki padaczki.
    • Wytyczna 2.4 Możliwość nawigacji: Zapewnij narzędzia, które ułatwiają użytkownikowi nawigację, znajdowanie treści oraz określanie, gdzie się aktualnie znajdują
  • Zrozumiałość
    • Wytyczna 3.1 Możliwość odczytania: Twórz treści możliwe do odczytania i łatwe do zrozumienia
    • Wytyczna 3.2 Przewidywalność: Spraw, aby strony otwierały się i działały w sposób przewidywalny.
    • Wytyczna 3.3 Pomoc przy wprowadzaniu informacji: Pomagaj użytkownikom unikać błędów i korygować je
  • Solidność:
    • Wytyczna 4.1 Kompatybilność: Zmaksymalizuj zgodność z aktualnymi i przyszłymi programami użytkownika, w tym z technologiami wspomagającymi

Kryteria sukcesu

Dla każdej wytycznej opracowano mierzalne kryteria sukcesu. Dzięki nim można w sposób konkretny i dokładny określać wymagania wobec twórców serwisów (projektantów, programistów, integratorów, redaktorów, administratorów), a także np. w przepisach prawnych oraz przy umowach.

Definiując kryteria sukcesu dla każdej wytycznej, określono trzy poziomy zgodności z wytycznymi: A (najniższy) AA oraz AAA (najwyższy).

  • Kryteria sukcesu na poziomie A: muszą być stosowane, w przeciwnym razie, niektóre grupy osób nie będą miały w ogóle dostępu do informacji w witrynie.
  • Kryteria sukcesu na poziomie AA: powinny być stosowane, w przeciwnym razie, niektóre grupy osób będą miały utrudniony dostęp do informacji zawartych w witrynie.
  • Kryteria sukcesu na poziomie AAA: mogą być stosowane. Ich zastosowanie oznacza, że w żaden sposób nie utrudnia się dostępu do zawartości witryny.

Poznaj zalecenia dotyczące dostępności

Oto kilka odnośników:

Kilka poradników dla twórców stron

Archiwalne

W skrócie

W telegraficznym skrócie można streścić wytyczne dostępności kilkoma punktami.

Witryna jest dostępna, jeżeli:

  • szybko się ładuje,
  • nie wymaga specjalnego wysiłku przy przeglądaniu:
  • teksty są czytelne, co zapewnia odpowiedni rozmiar znaków, kontrast,
  • znaczące informacje są wyróżnione,
  • wyróżnienia wskazują na miejsce w strukturze dokumentu i znaczenie,
  • wyróżnienia są łatwo zauważalne.
  • mechanizmy nawigacji są proste i przejrzyste,
  • odnośniki są pogrupowane, a wewnątrz akapitów są wyrażone słowami znaczącymi,
  • zawartość dźwiękowa i graficzna posiada odpowiedniki tekstowe,
  • użytkownicy mogą dostosować wygląd do swoich potrzeb.

Najczęstsze błędy

  • stosowanie elementów niestandardowych - ikony, suwaki..
  • stosowanie rozwiązań w technologiach DHTML, Flash bez alternatywnych możliwości (zwłaszcza nawigacja)
  • Niepoprawne formatowanie tekstu
  • umieszczanie tekstu w postaci obrazu
  • stosowanie niekontrastowych lub nierozpoznawalnych (słabo rozpoznawalnych) kolorów


Aby upewnić się, że strony Twojej witryny są faktycznie dostępne wszystkim, bez względu na używany sprzęt, oprogramowanie czy sprawność fizyczną, sprawdź ich zgodności ze standardami dostępności. Najłatwiejszym sposobem jest skorzystanie z walidatorów dostępnych w Internecie. Wpisz w wyszukiwarce "accessibility validator" lub "walidator dostępności", by dotrzeć do najpopularniejszych, np.

Kolejność źródłowa

Kolejność źródłowa i jej znaczenie

W projektowaniu układu strony ważne znaczenie ma kolejność źródłowa [Source ordering], czyli kolejność pojawiania się elementów strony w pliku HTML. W szablonach dla Joomla!/Mambo zależy ona od kolejności wpisywania elementów strony w pliku lub plikach generujących dokument HTML (zwykle w pliku index.php - głównym pliku szablonu; w rozbudowanych rozwiązaniach, w których część kodu jest przenoszona do plików dołączanych, o kolejności źródłowej decyduje kolejność wywoływania plików dołączonych).

Zarówno przeglądarki, jak i inne urządzenia odczytujące dokumenty HTML, a więc czytniki ekranu czy wyszukiwarki internetowe, odczytują treść stron internetowych w takiej kolejności, w jakiej została ona umieszczona w dokumencie HTML.

Nie zawsze, a nawet dość często, kolejność źródłowa nie jest zgodna z wymogami dostępności strony czy optymalności pod kątem wyszukiwarek internetowych. Dostępność wymaga, aby użytkownicy dotarli do najważniejszych treści strony jak najszybciej, a więc najlepiej byłoby, aby treść główna znajdowała się jak najbliżej początku dokumentu. Podobnie jest z optymalizacją pod kątem wyszukiwarek internetowych. Większość wyszukiwarek ogranicza podczas przeszukiwania ilość czytanego kodu. Jeśli więc na początku dokumentu znajduje się dużo kodu z treściami pobocznymi, może się zdarzyć, że wyszukiwarki w ogóle nie dotrą do treści głównej.

Kolejność źródłowa a prezentacja wizualna

Jeśli wyświetlić stronę bez żadnego formatowania, to elementy blokowe umieszczane są od góry w dół, a elementy liniowe kolejno od lewej do prawej krawędzi, a następnie w dół - w językach lewostronnych, albo od prawej do lewej krawędzi w językach z odwrotnym kierunkiem pisma.

Domyślny układ treści można modyfikować za pomocą udostępnianych przez CSS właściwości pozycjonujących wyszczególnionych w dalszej części. Projektant może rozmieszczać elementy strony w dość swobodny sposób, niekoniecznie w takiej kolejności, w jakiej są umieszczone w dokumencie HTML. O wizualnym rozmieszczeniu elementów na stronie, o ich wzajemnym układzie decyduje określone w arkuszu CSS właściwości formatujące. Inaczej mówiąc, projektant może zmieniać kolejność pojawiania się elementów w kodzie HTML tak, by dostosować ją do wymagań witryny, w tym zapewniających większą dostępność oraz optymalizację pod kątem wyszukiwarek internetowych.

Pozycjonujące właściwości CSS

CSS udostępnia bogaty zestaw właściwości pozycjonujących:

  • position:
    • absolute - bezwzględna albo absolutna,
    • relative - względna albo relatywna
    • fixed - stała albo ustalona,
    • static - statyczna
  • left, right, top, bottom,
  • visibility
    • visible: widoczny
    • hidden: ukryty
    • collapse: złożony
    • inherit: odziedziczone (wartość domyślna)
  • display
    • block: przekształca w element blokowy, dodaje znaczniki początku i końca wiersza
    • inline: przekształca element w liniowy (wstawkę)
    • list-item: ustala element jako element listy
    • none: wyłącza wyświetlanie elementu
  • float:
    • left: przemieszcza do lewej krawędzi elementu obejmującego
    • right: przemieszcza do prawej krawędzi elementu obejmującego
    • none: powstrzymuje pływanie elementów (wartość domyślna)
  • clear:
    • left: tamuje opływanie elementu z lewej strony
    • right: tamuje opływanie elementu z prawej strony
    • both: tamuje opływanie elementu z obu stron
    • none: pozwala na opływanie elementu z obu stron; wartość domyślna

Kilka zasad ogólnych

  • Elementy pozycjonowane bezwzględnie (position: absolute;) można umieszczać w dokumencie (x)HTML w dowolnej kolejności. Elementy pozycjonowane bezwzględnie zachowują się tak, jakby zostały wyjęte z toku dokumentu, zajmowana przez nie przestrzeń jest usuwana, tak jakby element nie istniał w ogóle. Rozmiar i położenie ustalane są w stosunku do bloku obejmującego za pomocą własności width i height oraz left, right, top, bottom.Elementy pozycjonowane bezwzględnie nie wpływają na inne ani swoim rozmiarem, ani swoim położeniem.
  • Elementy pozycjonowane względnie (position: relative;) są przemieszczane o wartości left, right, top i bottom w stosunku do swojego "naturalnego" położenia, wyznaczanego przez kolejność źródłową. Elementy pozycjonowane względnie tworzą nowy kontekst dla elementów umieszczonych wewnątrz (stają się elementami obejmującymi albo zawierającymi)
  • Kod HTML elementu pływającego (opływanego, z właściwością float: left | right | none) musi się znajdować przed kodem elementu opływającego; swobodę w ustalaniu kolejności źródłowej zapewnia możliwość zamiany w elementy pływające wszystkich elementów, które chcemy pozycjonować za pomocą właściwości float, np. kolumny z treścią główną i bocznych pasków.


Dostępność - bibliografia

Artykuły i poradniki:

Witryny:

Narzędzia

Walidatory kolorystyki

International (non-english):

Tłumaczenia dokumentów anglojęzycznych

Szablon:Dostępność - bibliografia


W głąb dostępności

Taki tytuł nosi udostępnione także w języku polskim przez Michała Świątkiewicza niezwykła książka Marka Pilgrima. Odpowiada na dwa pytania.

  • Dlaczego powinieneś uczynić swoją stronę WWW bardziej dostępną?
  • Jak uczynić stronę bardziej dostępną?

Sięgnij po jej wersję elektroniczną, dostępną pod adresem http://mimas.ceti.pl/dia/.


Dziękujemy za wkład

» Stefan Wajda [zwiastun],